Lesbos

Er vluchten weer meer mensen vanuit Turkije naar Griekenland, zo lees ik bij DeDagelijkseStandaard in een artikel van Teunis Dokter. “In augustus dit jaar arriveerden 1.570 migranten op de Griekse eilanden, een verdriedubbeling in vergelijking met een jaar eerder! In 2018 waren dat er nog maar 479.” Dat heeft desastreuze gevolgen: “hun eilanden liggen deels in puin.” 1.600 migranten per maand zijn er trouwens net geen 20.000 per jaar. En dan houd ik geen rekening met de winterperiode waarin er bijna niemand de overtocht waagt.

Mitylini gezien vanuit het kasteel.

Nu hoorde ik dit al vorige maand tijdens mijn vakantie op Lesbos, een van die eilanden. Ik bezocht het eiland voor derde keer, na 2014 en 2017. En ik moet zeggen dat ‘in puin liggen’ is flink bezijden de waarheid. Het eiland ligt er steeds beter bij. Neem het wegennetwerk, dat is sinds mijn eerste bezoek flink verbeterd en wordt steeds beter. Op vele plekken werkten de Grieken hard aan de verdere verbetering ervan.

Als Dokter ‘economische puin’ bedoelt, dan heeft hij een punt. Het appartementencomplexje van de zeer vriendelijke familie waar ik steeds logeer kende dit jaar meer lege plekken dan in 2017 en zeker dan in 2014. En ja, de stroom vluchtelingen is daarvan de aanleiding. Nu is het goed om te weten dat Lesbos ongeveer even groot is als Limburg. Het ‘vluchtelingenprobleem’ concentreert zich op een klein deel van het eiland en wel op het kamp bij Moria en op de weg tussen Moria en de hoofdstad van het eiland Mitylini. Nou ja kamp, het heeft alles weg van een gevangenis behalve dan dat de deuren ervan openstaan. Als we dit verplaatsen naar Limburg met Maastricht als hoofdstad, dan ligt het kamp in Valkenburg. Zou u dan het Limburgs museum in Venlo of de Outlet in Roermond niet meer bezoeken?

  Daarmee komen we bij de echte oorzaak van de economische ellende. Dokter vat die, zonder het te weten, goed samen met zijn uitspraak ‘de eilanden in puin liggen’. Het probleem tussen Moria en Mitylini wordt in de beeldvorming vereenzelvigd met het hele eiland. Wat daarbij ook niet helpt, zijn al die goede doelenorganisaties. Zij leven van beelden van de werkelijk dramatische situatie in en om het kamp. Dat plaatje levert ze veel geld en ‘vrijwilligers’ op. Vrijwilligers die even twee of drie weken hun eigen ego komen strelen en wat ‘sokken’ uitdelen aan vluchtelingen die pas aankomen. Iedere morgen rijden ze in groepjes met hun gehuurde autootjes van hun overnachtingsplaats naar het kamp. Terug in Nederland vertellen ze van hun ‘nuttige’ werk en de ellende op Lesbos. Zo dragen ze weer bij aan het beeld van ‘eilanden in puin’. En nu de stroom vluchtelingen weer wat aanzwelt zullen we ook de bekende Nederlanders, zoals Johnny de Mol, die zich ‘inzetten voor vluchtelingen’ weer in de media zien om te vertellen hoe ellendig het is. Hierdoor raken de appartementen van zeer vriendelijke familie weer wat leger.

Jammer dat al die goedwillende ‘sokkenuitdelers’ en bekende Nederlanders zich niet inzetten voor een werkelijke oplossing van het probleem. En nee, die oplossing is niet het streng controleren van de grenzen. En ook niet in deals met landen zoals Turkije want dan verlies je, zoals Dokter terecht aangeeft, de regie. Dan ben je afhankelijk van anderen. Die oplossing vind je ook niet in het ‘verbeteren van de omstandigheden in het kamp. In: “filosofie ‘van kamp naar campus’ proberen ze de vluchtelingen op het kamp hun waardigheid terug te geven,” van de organisatie Movement on the Ground, die zich presenteerden tijdens een bezoek van kamerleden Maarten Groothuizen (D66) en Joël Voordewind (CU) waarover op de site van D66 verslag wordt gedaan. Een verslag met de bekende ‘ellende foto’s’ inclusief de foto met de zwemvesten die het beeld van ‘eilanden in puin’ weer bevestigen.

‘Betere kampen’ is geen oplossing. Geen oplossing voor de vluchtelingen en ook niet voor de Griekse eilanden. Geen kampen dat is de oplossing. Een oplossing die aansluit bij, zoals Maite Vermeulen in een artikel bij De Correspondent het formuleert, het accepteren dat migratie inherent menselijk is, het is beweging: “Beweging van platteland naar stad, van droge gebieden naar vruchtbare grond, van armoede naar rijkdom, en ja, dus ook van Afrika naar Europa. Niet omdat die beweging inherent goed, gewenst of gemakkelijk is, maar omdat die nu eenmaal menselijk is. Stilstand is domweg onrealistisch.” Of om het in mijn eigen woorden te zeggen: zonder migratie was de mens nooit verder gekomen dan wat jagen en verzamelen in Oost-Afrika.  

Als we migratie als iets inherent menselijks zien, dan moeten we migratiebeleid maken dat uitgaat van die beweging en deze faciliteert en reguleert. Dan maak je beleid dat bijvoorbeeld ieder jaar 200.000 mensen de gelegenheid (een soort Green card) geeft om naar Europa te migreren met als voorwaarde dat er een werkgever is die je een baan aanbiedt. 200.000 is niet veel op een Europese bevolking van ruim 500 miljoen (voor een Brexit). Het aantal laat je mee-ademen met de economische ontwikkeling. Een baan op allerlei niveau’s zodat het niet alleen de ‘ICT nerds’ zijn die een kans maken. Nee, vooral naar sectoren waar tekorten zijn zoals bijvoorbeeld de zorg. Behoor je niet tot die 200.000 dan kom je er niet in.

Zo creëer je kansen voor migranten. Zo verklein je tekorten op onze arbeidsmarkt. Zo maak je die gevaarlijke overtochten overbodig. Immers voor een kleine € 300 vlieg je comfortabel in een paar uur van Lagos naar bijvoorbeeld Amsterdam. Zo kan de migrant ook voor een vakantie even terug naar het eigen land. Zo hoeft een migrant zich niet te prostitueren of ander schimmig werk te verrichten. Voor seizoensarbeid zou je een soortgelijke maar aparte regeling kunnen maken waarbij de werkgever verantwoordelijk is voor de terugkeer van de seizoensarbeider naar het eigen land.

Agios Ermogenis

En tot die tijd: ga vooral op vakantie naar Lesbos. Een prachtig groen eiland met prachtige stranden en strandjes zoals Vatera en Tarti. Gezellige dorpjes en stadjes zoals Agiassos en Petra. Met verrassende musea, zoals het olijvenpersmuseum van Papados. Een eiland waar verleden en heden elkaar afwisselen en waar je lekker kunt eten. Een eiland met vriendelijke, behulpzame mensen die trots zijn op hun eiland. Mensen die, door die ellendige beeldvorming, onze steun heel goed kunnen gebruiken. Dat steunen is heel makkelijk, boek een vakantie geniet van al het prachtigs dat het eiland te bieden heeft. 

De keuze van de kiezer

Volgens Willem Melching houden politici niet echt van democratie. De reden: “De kiezers doen maar wat! En wat zo mogelijk nog erger is: ze hebben ook nog overal een eigen mening over. Vooral over cruciale vraagstukken hebben ze opvattingen gekregen die niet meer stroken met de overtuiging van de ‘boven ons geplaatsten’.”  Gelukkig heeft Melching de oplossing: “Het zou zomaar kunnen dat het zinvol is om eens naar de kiezer te luisteren. Dat was oorspronkelijk namelijk de bedoeling van dit prachtige politieke systeem.”  Zou het werkelijk zo makkelijk zijn? Melching waarschuwt: “wie de angsten van de kiezers negeert, verliest vroeger of later het vertrouwen van hen.”

verkiezingen.jpg

Foto: Flickr

Melching noemt drie beleidsterreinen  waar: “diepe verschillen tussen de opvattingen van de beroepspolitici enerzijds en hun ondankbare kiezersvolk anderzijds.”  Zo hebben: “De kiezers (…) niet alleen twijfels over het nut van het Europees project, maar ze vertikken het ook nog om de grenzen te openen voor massa-immigratie. Ook weigeren ze hardnekkig hun spaarcentjes in de bodemloze put van het klimaatbeleid te storten.” Dat Europese project heeft: “Economische voorspoed gebracht. Maar waarom moeten de Noord-Europese spaarders hun spaarcentjes laten verdampen om de Zuid-Europese economie op de been te houden?” Het asielbeleid is nog van voor de Koude oorlog en: “dat beleid is geen passend antwoord op een massa-immigratie van ongeschoolde landverhuizers uit Afrika en het Midden-Oosten.” En: “Waarom moet Nederland het voortouw nemen met het klimaatbeleid terwijl opkomende economieën hun prijzen laag houden dankzij kolen- en kerncentrales?”  Luisteren naar ‘de kiezer’ betekent dus geen cent naar Zuid-Europa. De grenzen potdicht en niets doen aan de klimaatproblemen.

Toch zie en spreek ik ‘kiezers’ die er heel ander over denken. Sterker nog, ik ben er zelf eentje. Is het wel zo dat we onze ‘zuur verdiende’ spaarcenten aan de Italianen en Grieken geven? Als er bijvoorbeeld in Griekenland iets niet op de been is gehouden, dan is het de economie. De gemiddelde Griek is uitgeknepen als een citroen. Zijn het niet veeleer onze eigen banken die we zo voor een tweede keer hebben gered? Dezelfde banken die grof verdienden aan alle constructies die ze verzonnen?

Dan die potdichte grenzen. Veel dichter dan nu kunnen ze bijna niet. Alleen de ‘hoog opgeleide kenniswerkende migrant’ is welkom. Dit terwijl arbeidsmigratie zowel ons als ook het land van herkomst helpt.

En ja, Nederland moet het voortouw nemen omdat Nederland het probleem mee heeft veroorzaakt. Al is het maar om de stroom vluchtelingen te voorkomen. Dat ‘voortouw’ kan trouwens lucratief zijn. Goede oplossingen kun je immers ‘verkopen’ waardoor die opkomende economieën geen kolencentrales hoeven te bouwen. Het is trouwens maar zeer de vraag of die opkomende economieën nog wel kolencentrales gaan bouwen terwijl er zonnecellen zijn. Trouwens kan Nederland het voortouw nog wel nemen? Heeft China dat niet genomen omdat wij het lieten liggen?

Ja meneer Melching, dé kiezer bestaat niet. Er zijn kiezers. Daarnaar luisteren levert een veelheid aan opvattingen, ideeën en meningen op, niet slechts de uwe. Naar wie moeten ze luisteren?

Wisdom of the crowd

De PvdA-fractie in het Europees Parlement pleit voor het kwijtschelden van een fors deel van de Griekse schulden. Dit valt te lezen in de Volkskrant. Die schuld zou, volgens de fractie, maximaal 100 procent van het Bruto Binnenlands Product mogen bedragen. Dit zou betekenen dat een slordige €140 miljard aan schulden kwijtgescholden moeten worden, een astronomisch bedrag. Volgens fractieleider Paul Tang is dit wel nodig om ervoor te zorgen dat Griekenland financieel weer op eigen benen kan staan: “We zijn nu al zes jaar met de Griekse crisis bezig. Ik wil niet dat Griekenland over zes jaar nog steeds onder Europese curatele staat.”

griekenlandIllustratie: www.welingelichtekringen.nl

Tangs partijgenoot en minister van Financiën, Jeroen Dijsselbloem, reageert kort en duidelijk en gooit het voorstel in de prullenbak: “Nu bijna 150 miljard euro kwijtschelden, daarvoor is zeer begrijpelijk geen enkel draagvlak in de eurolanden die dat zouden moeten betalen.” Ook economisch snijdt het volgens Dijsselbloem geen hout: “Tang kijkt ten onrechte alleen naar de omvang van de schuld en niet naar de zeer lage rente en de lange tijd die Griekenland krijgt om deze af te lossen.” Een partij, twee opvattingen. Goed dat er ook binnen partijen verschillend wordt gedacht. Welke PvdA-ers het ‘economisch’ beste voorstel doet, daar gaat het mij niet om. Het gaat mij om de argumentatie van Dijsselbloem, het draagvlak.

Draagvlak is een politiek ‘toverwoord’. Voordat een besluit wordt genomen, wordt eerst onderzocht wat de mensen ervan vinden. Daarna wordt er een oplossing gezocht die tegenmoet komt aan de ideeën en wensen van wat de grootste groep vindt. Waar komt toch de idee vandaan dat besluiten op draagvlak moeten kunnen rekenen? Dat een meerderheid van de bevolking zich erin moet kunnen vinden? Ja, het lijkt op en top democratisch om dát te doen waar een meerderheid zich in kan vinden. Je maakt gebruik van de ‘Wisdom of the crowd’. Klopt het wel dat een door een meerderheid gedragen besluit ook het beste of wijste besluit is wat je kunt nemen? Of zou John Stuart Mill gelijk hebben toen hij schreef: “Het begin van alle wijsheid of verheffing komt en moet van individuen komen; meestal eerst van één individu.”

Hebben onze volksvertegenwoordigers en onze regering niet als taak om de de beste, wijste  besluiten te nemen? Als dat een besluit is waar het overgrote deel van de mensen zich in kan vinden is het mooi meegenomen. Als dat niet het geval is, is het een impopulair besluit, is het dan niet aan de volksvertegenwoordigers en de regering om dit besluit uit te leggen en er zo draagvlak voor te creëren en leiderschap te tonen?

I’m leaving on a jet plane

PvdA-leider Diederik Samsom is blij met de afspraken die de Europese Unie met Turkije gaat maken. Samsom in Trouw: “Misschien is dit akkoord met Turkije wel een blauwdruk voor het reguleren van die andere routes.”  Wat houden die afspraken in? “6 miljard euro voor de opvangkampen in Turkije; opheffing van de visumplicht voor Turkse toeristen die naar Europa reizen; een versnelling van de onderhandelingen over het Turkse EU-lidmaatschap; en tot slot en niet het minst moet de EU evenveel Syrische vluchtelingen legaal uit Turkije overnemen als dat land er uit Griekenland terugneemt.” Zo valt te lezen in de Volkskrant.

Nu liggen er vele landen op de route naar de Europese Unie. Het is iets verder varen, maar ook vanuit Libanon, Egypte, Syrië, Egypte, Libië, Tunesië en ga zo maar door, kun je op een bootje stappen. Dus er kunnen nog veel van dergelijke afspraken volgen als we Samsom mogen geloven. Hierbij zijn vele vragen te stellen. Belangrijker dan deze vragen, zijn vragen bij de de afspraken. Welk probleem wordt er met deze afspraken opgelost? Wordt de komst van vluchtelingen naar Europa, het vluchtelingenprobleem opgelost? Of zouden er weer andere routes komen? Samsom lijkt daar wel van uit te gaan. Bovendien blijven er vanuit Turkije vluchtelingen komen, nu met het vliegtuig. En als er de komende maanden vanuit Turkije toch Syriërs per bootje naar Griekenland blijven gaan en die worden teruggebracht, komen er dan met dit akkoord evenveel vluchtelingen per vliegtuig? Ook als dit er één miljoen zijn?

Voor de Syriër blijft er zo een, zij het beperkte, route naar Europa bestaan. Maar wat biedt deze oplossing de Afghaanse, Irakese of Somalische vluchteling? Die kan Europa bijna niet meer in. Duwt Turkije die verder terug de regio in? Zodat die Afghaan uiteindelijk weer terug is bij de Taliban? Nu zou die Afghaan natuurlijk ook vanuit buurland Kirgizië per vliegtuig naar Amsterdam kunnen vliegen. Dat spaart hem een lange reis die strandt op het Turkse strand. Een reis die bovendien veel goedkoper is. Maar wordt hen dat niet onmogelijk gemaakt door Europese regels? Als iemand niet in een land wordt toegelaten, moet de vliegmaatschappij de terugreis betalen. Dus laten de vliegmaatschappijen alleen mensen met een geldig visum instappen. En laat vluchtelingen hier nu juist niet aan voldoen. Zou aanpassing van deze regels de mensensmokkel tegen woekerprijzen niet voorkomen? Zou dit niet veel ellende voorkomen? En zou het niet veel goedkoper zijn? Bovendien hoeven er dan geen afspraken te worden gemaakt met weinig democratische regeringen.

Belangrijker dan het vluchtelingenprobleem, is het probleem van de vluchteling. Wordt dat niet pas echt opgelost als het land van herkomst veilig is en voldoende levenskwaliteit biedt? En zullen er tot die tijd niet mensen blijven vluchten? Zeker als we blijven bombarderen.

Ελλάδα, συγγνώμη (Griekenland, sorry)

De 27 andere EU-landen hebben vandaag een dubbele boodschap voor Tsipras. Punt één: inderdaad, je zit diep in de problemen. Had je die ‘hotspots’ maar wat sneller moeten opzetten. Ten tweede: we staan volledig tot jullie beschikking om te helpen, met geld, materieel en mankracht”, zo schrijft Christoph Schmidt in Trouw.  Griekenland lijkt de favoriete zondebok te worden van de landen van de Europese Unie (EU). Na al eerder schuldig te zijn verklaard aan de euro-crisis en met de ellende ervan te zijn opgescheept, lijkt het land nu schuldig te worden verklaard aan de vluchtelingencrisis. Ook hier wordt het land opgezadeld met de ellende.

vluchtelingenFoto: www.volkskrant.nl

De 27 andere landen van de EU sluiten hun poorten voor vluchtelingen die via Griekenland door willen reizen naar een ander land in de EU. Hierdoor zitten meer dan 100.000 vluchtelingen, en dat aantal groeit nog steeds, klem in Griekenland. Griekenland had maar haast moeten maken met het inrichten van hotspots waar de vluchtelingen moeten worden geregistreerd en wordt beoordeeld of ze kans maken op een status en van waaruit ze vervolgens over Europa worden verdeeld. Ja, er waren afspraken gemaakt over de verdeling van 160.000 vluchtelingen? Zaten en zitten die ander landen te wachten op ‘hun’ deel hiervan? Hoeveel hebben ze er al opgenomen? Maar stroomden er niet veel meer vluchtelingen binnen? Wat zou er dan met de overige moeten gebeuren?

Over die hotspots. Afgelopen twee maanden werd Griekenland overstroomd met 120.000 vluchtelingen en de maanden ervoor waren het er vaak nog meer. Er zouden elf hotspots moeten komen waarvan vijf in Griekenland. De andere in Italië, dit land heeft trouwens geluk dat de asielstroom zich naar Griekenland heeft verplaats. Met de instroom van de afgelopen twee maanden zou iedere hotspot 12.000 vluchtelingen per maand moeten registreren en beoordelen. Dat zijn er ruim 16 per uur. Nederland knapte al bijna uit elkaar met de 60.000 vluchtelingen die vorig jaar het land in kwamen. De meeste, en laten we er we voor het gemak uitgaan van alle, in de tweede helft van het jaar. Dan zijn dat er 10.000 per maand. Was ‘hotspot’ Ter Apel hiervoor niet te klein? En is Ter Apel er niet alleen maar voor de eerste registratie, een beoordeling hoeft daar niet eens plaats te vinden?

In Nederland en Duitsland ontstaat er  flink reuring en verzet  als ergens een opvanglocatie dreigt te komen. Zouden de Grieken geen bezwaar hebben tegen een ‘hotspot’ op hun eiland of in hun dorp? Of verwachten de andere landen dat de Griekse regering gewoon over de vragen, bedenkingen en bezwaren van haar inwoners walst?

Hebben de Grieken de afgelopen jaren niet ervaringen opgedaan met de bereidheid van de andere landen die ‘volledig tot jullie beschikking om te helpen, met geld, materieel en mankracht’? Werden onder het mom van het ‘redden’ van Griekenland en de euro, niet de banken gered en zijn de kosten en ellende hiervan niet afgewend op de Grieken? Hebben een groot deel van diezelfde landen (de euro-landen) de Griekse overheid hiermee niet tot op het bot uitgekleed en onder curatele gesteld?

Nu verwachten diezelfde landen in de vluchtelingencrisis wonderen van Griekenland. Wonderen die ze zelf niet gerealiseerd krijgen. Of zijn ze blij dat zij van het vluchtelingenprobleem zijn verlost zonder dat een oplossing voor het probleem van de vluchtelingen ook maar een stap dichterbij komt? Verlost omdat het probleem op Griekenland is afgeschoven.

Schmidt haalt een EU-diplomaat aan die constateert dat de Grieken ook ‘een bestuurlijke capaciteitsbehoefte’ hebben. Een eufemisme voor: jullie zijn te stom om jullie problemen op te lossen. Hoe zou je als Griek dan kijken naar die bereidheid van die andere landen die ‘volledig tot jullie beschikking om te helpen, met geld, materieel en mankracht’ staan? Zeker gezien hun eerdere ervaringen? Want welke prijs zouden die overige landen nu vragen voor hun geld, materieel en mankracht?

Zouden die 27 landen, waaronder Nederland, zich niet moeten schamen voor hun handelen? Als leerlingen van een schoolklas zich zo tegenover een medeleerling gedroegen, dan was het huis te klein. Dan trad het anti-pestprotocol in werking. Wellicht moeten de landen van de EU ook eens een anti-pestprotocol opstellen. Ik schaam me in ieder geval diep als de Nederlandse regering zich zo gaat opstellen tegenover de Grieken. En daarom: Αγαπητοί Έλληνες, ζητώ συγγνώμη για τον τρόπο που η ολλανδική κυβέρνηση και οι άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να κάνει για εσάς. (Beste Grieken, mijn excuses voor de manier waarop de Nederlandse regering en de overige landen van de Europese Unie jullie behandelen.)

Veel vragen

Op deze eerste dag van het jaar wil ik jullie, mijn lezers het allerbeste toewensen. Dus veel geluk, liefde, voorspoed, maar vooral veel nieuwsgierigheid: het verlangen om te weten. Want ligt dit verlangen niet aan de basis van de wetenschap: het weten of kennis met een ander woord. En is kennis niet meer dan alleen het weten? Is kennis niet weten, doordenken en begrijpen? Is dat in eerste instantie niet alles betwijfelen wat je ziet, leest of hoort? Is dit niet het bevragen en het van alle mogelijke perspectieven bekijken van waar je mee wordt geconfronteerd?

NieuwsgierigheidFoto: www.menselijk-lichaam.com

Is dat niet wat we nodig hebben om de problemen van onze tijd het hoofd te kunnen bieden? Problemen zoals het omgaan met verschillen, door anderen ook wel integratie of inburgering genoemd? Zou nieuwsgierigheid naar de ander ons niet kunnen helpen om hem of haar te begrijpen? Om de wereld eens vanuit zijn of haar oogpunt te bekijken? En zou dat die andere niet helpen om de wereld achter jou te leren kennen? Zou dat niet tot herkenning van overeenkomsten en begrip voor verschillen kunnen leiden? Zou die herkenning en begrip voor de ander er niet toe kunnen leiden dat er heel andere oplossingen voor die problemen mogelijk zijn?

Zou dat niet ook kunnen helpen bij de ervaren ‘democratische’ crisis in Nederland? U weet wel de ‘kloof’, de gevoelde onbetrouwbaarheid van politici en bestuurders, het betrekken van mensen bij het zoeken naar oplossingen enzovoort.

En niet alleen bij het omgaan met verschillen binnen een land? Zou dat ons niet verder helpen bij de zoektocht naar rechtvaardige en eerlijke oplossingen? Bijvoorbeeld de vluchtelingenproblematiek? Of de nog altijd sluimerende Griekse, maar eigenlijk financiële en bankencrisis? Zou dat niet kunnen helpen bij de  crisis in de Europese Unie? Zou dat ook niet kunnen helpen bij het zoeken naar oplossingen voor de problemen in het Midden-Oosten en in Afrika?

Maar ach, daar hebben wij geen invloed op. Of toch wel? Wat als wij die nieuwsgierigheid gaan betrachten in ons eigen leven? Als wij geen mening meer geven over iets, maar er vragen bij stellen? Wat zou dat voor een effect hebben op de mensen om ons heen? Hoe zouden die mensen hierop reageren? Wat als zij dit over zouden nemen? Zou dat niet onze invloed op de ‘wereldproblemen’ kunnen zijn?

De Ballonnendoorprikker blijft vragen en bevragen. Doen jullie mee? Ik wens jullie veel vragen toe.