De pot en de ketel

Van Turken in het buitenland waarvan de Tukse overheid denkt dat ze banden hebben met de Gülen-beweging, wordt het paspoort in beslag genomen. Zij kunnen een eendaags paspoort krijgen om naar Turkije te vliegen. Aldaar moeten zij voor de rechter hun onschuld bewijzen en als dat lukt, dan krijgen ze hun paspoort terug. Dit las ik bij Trouw.

pot-en-ketel

Illustratie: Golfbrekers

Het staat er echt: hun onschuld bewijzen. Kern van een rechtstaat is toch dat iemand pas schuldig is aan iets als die schuld is bewezen en door een rechter bekrachtigd. Pas dan kan een straf worden opgelegd. Tot die tijd ben je onschuldig en hooguit verdacht. Het zou wat zijn als er in een stad een moord is gepleegd en dat vervolgens alle personen die zich in die stad bevinden, worden gearresteerd en vastgezet en vervolgens moeten aantonen dat zij het niet hebben gedaan. De omgekeerde wereld, alleen de advocatuur zou er wel bij varen.

Wil je je Turkse paspoort terug dan moet je met je eendaagse paspoort naar Turkije. Daar word je opgepakt en vastgezet zonder veroordeling en kun je een proces beginnen om je onschuld te bewijzen. Alleen duurt het zeker zes maanden voordat zo’n proces begint. Als dat je lukt, dan krijg je een nieuw paspoort. Maar wat als het niet lukt om je onschuld te bewijzen? Je komt dan Turkije in ieder geval niet meer uit en waarschijnlijk het gevang ook niet. Dan krijg je geen paspoort, maar ben je dan schuldig? Je onschuld niet kunnen aantonen wil niet automatisch zeggen dat je schuldig bent.

Nu kunnen we natuurlijk onze stem laten horen en protesteren tegen deze omdraaiing van het recht. We kunnen onze regering verzoeken om scherp te protesteren tegen deze omdraaiing van het recht. Maar wacht eens, hoe zit het ook al weer met het intrekken van de Nederlandse nationaliteit van vermeende terroristen met een dubbele nationaliteit? Gebeurt daar niet hetzelfde: afname van de nationaliteit met een mogelijkheid om deze achteraf via een rechter terug te krijgen, als je kunt aantonen dat je onschuldig bent?

Moeten we onze eigen pot niet eerst schoon schrobben voordat we de Turkse ketel gaan verwijten dat hij zwart ziet?

Trouw aan een land

Bij The PostOnline bekritiseert columnist Ralph Posset cultuurhistoricus en oud-hoogleraar Gerard Rooijakkers. Volgens Rooijakkers zorgen de sterke familiebanden ervoor dat Turken loyaal blijven aan Turkije. Volgens Posset is dit: “een absoluut kulargument. Je bent niet trouw aan een land dat in jouw ogen slecht voor jouw familie zorgt. … Het heeft er alles mee te maken dat men wel met voeten in de Nederlandse klei staat maar dat hun hart nog steeds klopt voor het Ottomaanse rijk.”  Een land dat je familie slecht behandelt, is je trouw niet waard. Een interessante redenering van Posset.

trouw aan je land

Illustratie: www.considerati.com

Laten we eens met de redenering van Posset naar de Nederlandse situatie kijken. Als een land slecht slecht voor jou en de familie zorgt, dan verdient dat land je trouw niet. Zou het kunnen dat velen die in dit land ‘allochtoon’ worden genoemd en zo met woorden buiten de samenleving worden gezet, niet zo’n warme band hebben met Nederland? Als je steeds te horen krijgt dat er nog iets schort aan je ‘inburgering’. Als je steeds wordt aangesproken op, en je moet distantiëren van het gedrag van anderen die tot ‘dezelfde groep’ behoren. Als je als groep en probleem wordt gezien en niet als individu. Zou je dan de indruk kunnen krijgen dat dat land ‘slecht voor je zorgt’? Zou je je dan af kunnen vragen of dat land je ‘trouw’ wel waard is?

Zou het dan kunnen dat je hart meer klopt voor een land dat jij ooit hebt verlaten? Of zelfs een land dat je ouders of grootouders ooit hebben verlaten? Een land dat je alleen maar kent van die jaarlijkse vakantie als iedereen blij is elkaar weer te zien en alles leuk lijkt. Een land dat je verder kent van de televisiezenders uit dat land. Televisiezenders die, net als de Nederlandse, een vertekend beeld van de werkelijkheid geven. Een land dat je hierdoor warmere gevoelens bezorgt dan het land waar je woont.

Zou de redenering van Posset, dat een land dat slecht voor je is, je trouw niet waard is, een kern van waarheid bevatten? Met dat verschil dat het land niet Turkije is, in het voorbeeld van Posset, maar Nederland?

De Turkije-deal

Begin deze maand klopte de Nederlandse regering en vooral premier Rutte zich op de borst met de ‘vluchtelingenafspraken’ met Turkije. De instroom van vluchtelingen werd erdoor beperkt, de vluchtelingen worden in het ‘veilige’ Turkije opgevangen. Die afspraken leken het hoogtepunt te vormen van het halfjaar Nederlands voorzitterschap van de EU.  Of dit goede afspraken zijn en het dus een succes is, daarover valt te twisten. Dat ga ik niet doen. Centraal in deze ‘prikker’ de vraag naar de houdbaarheid van deze afspraak.

vluchtelingFoto: europainnoordholland.nl

Hoe veilig is het huidige Turkije voor hen? We zijn inmiddels twee Turkse coups verder. De eerste, de mislukte staatsgreep van vrijdag 15 juli. De tweede, de reactie van president Erdogan en zijn gevolg hierop. Een reactie waarbij veel mensen werden gearresteerd en/of hun baan verloren en moeten vrezen voor hun toekomst in Turkije. Het betreft al tienduizenden Turken. Wat moet je doen als de regering van een land je het leven aldaar onmogelijk maakt? Het land ontvluchten en als dat legaal niet kan (door reisverbod) dan kan het altijd nog illegaal.

Die tienduizenden behoren tot grote minderheden in Turkije: Alavieten, Gülen-aanhangers, Kemalisten, Koerden. Wat betekent dit voor hun positie en hun leven in Turkije? Wat als deze groepen massaal het land ontvluchten en naar de Europese Unie komen? Dat zou een massale vluchtelingenstroom betekenen. Dat dit geen illusie is blijkt uit een gesprek in de Volkskrant met een viertal Turken dat zich bedreigt voelt door Erdogans reactie en dat eraan denkt het land te ontvluchten.

Mensen die het leven in hun land onmogelijk wordt gemaakt en die moeten vrezen voor vervolging, zijn dat niet gewoon politieke vluchtelingen? Zijn we het niet verplicht om politieke vluchtelingen een veilige haven te bieden? Het Vluchtelingenverdrag van 1951 definieert een vluchteling immers als een persoon die: “uit gegronde vrees voor vervolging wegens zijn ras, godsdienst, nationaliteit, het behoren tot een bepaalde sociale groep of zijn politieke overtuiging, zich bevindt buiten het land waarvan hij de nationaliteit bezit, en die de bescherming van dat land niet kan of, uit hoofde van bovenbedoelde vrees, niet wil inroepen,”

Kan dan nog steeds met droge ogen worden beweerd dat Turkije een veilige haven is voor bijvoorbeeld Syrische vluchtelingen?

Democratie en de minderheid

De coup-poging in Turkije houdt de gemoederen flink bezig. ‘Militairen die een democratisch gekozen president af willen zetten, dat kan niet,’ dat is de teneur van de reacties. Is democratie wel het belangrijkste of zo belangrijk dat het resultaat ervan altijd geaccepteerd moet worden?

democratieIllustratie: www.puntuit.nl

Wat als de democratisch gekozen leider de spelregels gaat veranderen? Spelregels die het zijn tegenspelers mogelijk maken om legitieme oppositie te voeren? Wat als je na verkiezingen waarbij je de absolute meerderheid verliest en een regering zonder jouw partij niet mogelijk is, geen serieuze poging doet om een regering te vormen? Om tot afspraken met andere partijen te komen? Als deze uitslag je plannen voor de invoering van een presidentieel stelsel frustreren? Als je juist dat deel dat ervoor zorgde dat je geen meerderheid haalde, als ‘terrorist’ wegzet en er een oorlog tegen begint? Extra wrang als de ‘aanleiding’ voor deze stap een aanslag op een partijbijeenkomst van juist de partij van dat deel van de bevolking is? Als je jezelf vervolgens als ‘sterke leider’ profileert en nieuwe verkiezingen uitschrijft die je wel wint?

Wat als je (als democratisch gekozen president) de politie en rechterlijke macht ontdoet van mensen die een onderzoek naar jou mogelijke corruptie zijn gestart? Als je de kranten die deze corruptie aan de kaak stelden, om een beladen term te gebruiken, ‘gelijkschakelt‘ en medewerkers ervan in het gevang gooit?

Wat als je ‘nog geen minuut’ na de coup al een lijst hebt van 2.700 rechters die ontslagen worden en twee dagen later nog eens 9.000 ambtenaren, waaronder gouverneurs, ontslaat omdat ze ‘banden’ zouden hebben met de coupplegers? Als het grootste deel van deze personen behoren tot de de stroming van die kranten? Als je de mensen van die stroming een ‘virus’ noemt dat bestreden met worden?

Wat als democratie gaat knellen met de rechtvaardigheid, vrijheid en de rechtstaat? Als de democratie zo een dictatuur van de meerderheid wordt en de minderheid geen democratische en rechtstatelijke middelen meer heeft om zich te weer te stellen?

Wat als die democratisch, door een meerderheid gekozen president, steeds meer voldoet aan de definitie die Arnon Grunberg aan dictatuur geeft: “een staat die volledige en onvoorwaardelijke gehoorzaamheid afdwingt”? Mag een democratisch gekozen staatshoofd dan worden afgezet?

Onderscheidt een echte democratie zich niet juist door de manier waarop zij met minderheden omgaat?

Lange, gevoelige tenen

In de avondshow Pauw pleitte cabaretier Hans Theeuwen ervoor om de Turkse president Erdogan tot op het bot te beledigen. Erdogan heeft dit, volgens Theeuwen, verdiend omdat hij zich niets gelegen laat liggen aan de vrijheid van meningsuiting. Zeker nu Erdogan een Duitse komiek, Jens Böhmermann, heeft aangeklaagd en de Duitse regering heeft verzocht om dit ook te doen vanwege het beledigen van een staatshoofd.

lange tenenFoto: melodymusic62.wordpress.com

Natuurlijk had Erdogan niet moeten reageren op het satirische lied Erdowie, erdowo, Erdogan dat de aanleiding vormde voor deze rel. Een lied dat eigenlijk meer was bedoeld om de handelswijze van de Europese unie en in het bijzonder bondskanselier Merkel, aan de kaak te stellen. Door er aandacht aan te besteden wordt het immers groter. Er worden stukjes over geschreven en de ‘Pauws’ besteden er aandacht aan.

Dat komt natuurlijk omdat Erdogan wil dat iedereen in Turkije, en het liefst ook in de rest van de wereld, naar zijn pijpen danst. Dat iedereen hem ziet als de almachtige sultan en leider van de Turken en liefst ook de islamitische wereld. Zou hij dan niet iets moeten doen aan de kalief van IS-land? Een kalief heeft toch een hoger gezag dan een sultan, emir of koning? Natuurlijk draait het hem alleen maar om macht. Natuurlijk heeft hij lak aan een vrije pers en welke oppositie dan ook en stopt hij mensen in het gevang die hem tegenspreken. Natuurlijk wordt onder zijn leiding Koerdisch gebied gebombardeerd en vallen daarbij nodeloos veel onschuldige slachtoffers. Natuurlijk gebruikt hij Syrische en andere vluchtelingen als machtsmiddel. Natuurlijk chanteert hij de Europese leiders, maar laten die zich niet ook maar al te graag chanteren in de hoop dat hij hun probleem maskeert? Natuurlijk liet hij een megalomaan paleis bouwen waar Ceaucescu jaloers op zou zijn. Waarschijnlijk verrijkt hij ook zichzelf en zijn familie. Natuurlijk heeft Erdogan veel te lange en gevoelige tenen. Maar is dat niet gewoon als je geen tegenspraak duldt en gewend bent dat iedereen naar je pijpen danst?

Allemaal waar en daarvoor verdient Turkije dat er zeer terughoudend zaken worden gedaan met het land. Daarvoor verdient hij dat zijn daden flink worden uitvergroot en op de hak genomen door cabaretiers, humoristen en columnisten. Verdient hij daarvoor niet onze bestuurlijke afwijzing? Verdient hij daarvoor harde woorden van EU regeringsleiders? En daartegen verdienen vooral de Turkse opposanten onze steun?

Zouden cabaretiers als Theeuwen hun toorn niet beter kunnen richten op de hypocrisie van de eigen leiders? Vandaar ook het lied gericht aan Merkel en eigenlijk aan alle EU leiders. Want laten die het op moreel gebied niet flink afweten. Beste Hans en andere cabaretiers en grappenmakers, neem Rutte op de hak, haal hem door de mangel, maar doe het wel op inhoud. Beledigen en kwetsen is een zwaktebod en een zichzelf respecterend cabaretier onwaardig.

I’m leaving on a jet plane

PvdA-leider Diederik Samsom is blij met de afspraken die de Europese Unie met Turkije gaat maken. Samsom in Trouw: “Misschien is dit akkoord met Turkije wel een blauwdruk voor het reguleren van die andere routes.”  Wat houden die afspraken in? “6 miljard euro voor de opvangkampen in Turkije; opheffing van de visumplicht voor Turkse toeristen die naar Europa reizen; een versnelling van de onderhandelingen over het Turkse EU-lidmaatschap; en tot slot en niet het minst moet de EU evenveel Syrische vluchtelingen legaal uit Turkije overnemen als dat land er uit Griekenland terugneemt.” Zo valt te lezen in de Volkskrant.

Nu liggen er vele landen op de route naar de Europese Unie. Het is iets verder varen, maar ook vanuit Libanon, Egypte, Syrië, Egypte, Libië, Tunesië en ga zo maar door, kun je op een bootje stappen. Dus er kunnen nog veel van dergelijke afspraken volgen als we Samsom mogen geloven. Hierbij zijn vele vragen te stellen. Belangrijker dan deze vragen, zijn vragen bij de de afspraken. Welk probleem wordt er met deze afspraken opgelost? Wordt de komst van vluchtelingen naar Europa, het vluchtelingenprobleem opgelost? Of zouden er weer andere routes komen? Samsom lijkt daar wel van uit te gaan. Bovendien blijven er vanuit Turkije vluchtelingen komen, nu met het vliegtuig. En als er de komende maanden vanuit Turkije toch Syriërs per bootje naar Griekenland blijven gaan en die worden teruggebracht, komen er dan met dit akkoord evenveel vluchtelingen per vliegtuig? Ook als dit er één miljoen zijn?

Voor de Syriër blijft er zo een, zij het beperkte, route naar Europa bestaan. Maar wat biedt deze oplossing de Afghaanse, Irakese of Somalische vluchteling? Die kan Europa bijna niet meer in. Duwt Turkije die verder terug de regio in? Zodat die Afghaan uiteindelijk weer terug is bij de Taliban? Nu zou die Afghaan natuurlijk ook vanuit buurland Kirgizië per vliegtuig naar Amsterdam kunnen vliegen. Dat spaart hem een lange reis die strandt op het Turkse strand. Een reis die bovendien veel goedkoper is. Maar wordt hen dat niet onmogelijk gemaakt door Europese regels? Als iemand niet in een land wordt toegelaten, moet de vliegmaatschappij de terugreis betalen. Dus laten de vliegmaatschappijen alleen mensen met een geldig visum instappen. En laat vluchtelingen hier nu juist niet aan voldoen. Zou aanpassing van deze regels de mensensmokkel tegen woekerprijzen niet voorkomen? Zou dit niet veel ellende voorkomen? En zou het niet veel goedkoper zijn? Bovendien hoeven er dan geen afspraken te worden gemaakt met weinig democratische regeringen.

Belangrijker dan het vluchtelingenprobleem, is het probleem van de vluchteling. Wordt dat niet pas echt opgelost als het land van herkomst veilig is en voldoende levenskwaliteit biedt? En zullen er tot die tijd niet mensen blijven vluchten? Zeker als we blijven bombarderen.

Legitimate opposition

De situatie in Syrië wordt met de dag onoverzichtelijker. Wat er allemaal gebeurt, is voor een geïnteresseerde volger bijna niet meer bij te houden. De ene dag is er sprake van een soort wapenstilstand, maar dan weer niet met IS en Al Nusra. In hoeverre kun je dan van een bestand spreken? Hoe kun je aan een persoon met een Kalashnikov zien bij welke groep hij hoort? En wellicht hoorde hij gisteren wel bij de ene groep en vandaag bij een andere? De volgende dag vallen de bestandspartijen over elkaar heen, maken elkaar voor ‘rotte vis’ uit en bombarderen ze allemaal hun favoriete vijanden.

Russian Foreign Minister Lavrov stand with U.S. Secretary of State Kerry before a meeting in Vienna, Austria

Foto: www.reuters.com

Bij dat uitschelden voor ‘rotte vis’ sprak de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken John Kerry uit dat het bombarderen van “the legitimate opposition” moest stoppen. Woorden gericht aan de Russen die vrolijk stellingen van hun favoriete vijanden aan het beschieten waren. Maar ja, deze vijanden zijn in de ogen van Kerry legitimate opposition. De Russen zullen hem best kunnen volgen en zullen dan zeggen  dat zij ‘niet legitieme’ oppositie beschieten. En dan hebben ze vanuit hun standpunt bekeken, gelijk. En zullen ze zeggen: Kerry, waar zeur je over?

De Turken beschieten de Koerden, omdat die te machtig worden in het grensgebied. En die macht kan de Koerdische opstandigheid in Turkije aanwakkeren. Aangezien de Koerden het redelijk met Assad kunnen vinden, ze laten elkaar met rust, zal Turkije ook zeggen dat ze niet-legitieme oppositie bombarderen. En zullen ze zeggen: Kerry, waar zeur je over?

Voor Kerry en andere Westerse leiders, ligt dat weer anders. Die vechten niet voor iets, zoals de Koerden, Assad, IS en alle andere strijdende partijen, maar vooral tegen iets. En dat iets is IS. En in die strijd tegen IS hebben ze de steun van de Koerden en groepen die door de Russen worden beschoten, nodig. In hoeverre is het verstandig een oorlog te voeren tegen iets? Zou dat niet bijvoorbaat een verloren oorlog zijn? Kun je een oorlog tegen terrorisme, maar ook tegen drugs, ooit winnen?

En zo zijn er nog veel meer partijen die zich direct en indirect met het Syrische strijdtoneel bezighouden. Iedere partij heeft hierbij een eigen perspectief en belangen en zet die met woorden kracht bij. Maar wat als, zoals in Syrië het geval lijkt, die woorden ook het standpunt van de andere kant vertegenwoordigen? Zijn ze het dan  eens zonder het eens te zijn? Maakt dat niet alle woorden hol? Kan dat snelle overeenkomsten opleveren die vervolgens door alle partijen anders worden uitgelegd, met als resultaat dat het schieten gewoon doorgaat? Zouden we daar nu getuige van zijn?

Een Glazen bol

In een artikel in Trouw betoogt JOVD-voorzitter Matthijs van de Burgwal dat Turkije op vele punten niet voldoet aan de eisen voor toetreding. Zo is het slecht gesteld met de vrijheid van meningsuiting, de persvrijheid en weigert Turkije om Cyprus te erkennen. Het land is duidelijk niet klaar om lid van de EU te worden, aldus Van de Burgwal.

Glazen bolFoto: grenswetenschap.nl

Van de Burgwal heeft gelijk dat Turkije niet klaar is om lid te worden als het niet voldoet aan de voorwaarden. Dat andere landen, die ook niet aan de huidige eisen voldoen, wel al lid zijn doet nu niet terzake. Als je eisen stelt moet je ze handhaven. Landen die er niet aan voldoen en wel al lid zijn, zouden onder druk moeten worden gezet om er wel aan te gaan voldoen zodat uiteindelijk ieder land aan de eisen voldoet.

“Het is aan de Nederlandse regering om van 14 december 2015 écht een historisch moment te maken en een definitief veto uit te spreken tegen Turkse toetreding tot de Europese Unie,” aldus Van de Burgwal. Wordt het dan niet een ander verhaal? Een ander verhaal omdat definitief een definitieve uitspraak is?

Heeft Van de Burgwal een glazen bol waarin hij kan zien dat Turkije nooit en te nimmer aan de toelatingseisen zal voldoen? Want dan kan definitief worden bepaald dat Turkije nooit kan toetreden.

Zonder deze ‘glazen bol’ wekt zo’n uitspraak bevreemding. Wat als Turkije aan alle eisen voldoet? Sterker nog, als beste van alle landen op de lijstjes scoort? Mag het land dan nog steeds geen lid worden van de EU? Als dat niet het geval is, dan zijn er nog andere toelatingseisen of criteria, maar welke zijn dat dan?

Als Turkije voldoet aan de eisen, wil worden toegelaten en het niet wordt, dan is het een ander verhaal. Dan wil de EU Turkije niet als lid. In dat geval maakt het niet uit wat Turkije doet en hoe goed het op welke ranglijst dan ook scoort. Als dat het geval is, dan kan het beter meteen worden gezegd. Liefst met redenen waarom niet. Dat scheelt veel geld en energie.

Is er bij Van de Burgwal sprake van een glazen bol of wil hij Turkije om welke reden dan ook, er niet bij?