I’m leaving on a jet plane

PvdA-leider Diederik Samsom is blij met de afspraken die de Europese Unie met Turkije gaat maken. Samsom in Trouw: “Misschien is dit akkoord met Turkije wel een blauwdruk voor het reguleren van die andere routes.”  Wat houden die afspraken in? “6 miljard euro voor de opvangkampen in Turkije; opheffing van de visumplicht voor Turkse toeristen die naar Europa reizen; een versnelling van de onderhandelingen over het Turkse EU-lidmaatschap; en tot slot en niet het minst moet de EU evenveel Syrische vluchtelingen legaal uit Turkije overnemen als dat land er uit Griekenland terugneemt.” Zo valt te lezen in de Volkskrant.

Nu liggen er vele landen op de route naar de Europese Unie. Het is iets verder varen, maar ook vanuit Libanon, Egypte, Syrië, Egypte, Libië, Tunesië en ga zo maar door, kun je op een bootje stappen. Dus er kunnen nog veel van dergelijke afspraken volgen als we Samsom mogen geloven. Hierbij zijn vele vragen te stellen. Belangrijker dan deze vragen, zijn vragen bij de de afspraken. Welk probleem wordt er met deze afspraken opgelost? Wordt de komst van vluchtelingen naar Europa, het vluchtelingenprobleem opgelost? Of zouden er weer andere routes komen? Samsom lijkt daar wel van uit te gaan. Bovendien blijven er vanuit Turkije vluchtelingen komen, nu met het vliegtuig. En als er de komende maanden vanuit Turkije toch Syriërs per bootje naar Griekenland blijven gaan en die worden teruggebracht, komen er dan met dit akkoord evenveel vluchtelingen per vliegtuig? Ook als dit er één miljoen zijn?

Voor de Syriër blijft er zo een, zij het beperkte, route naar Europa bestaan. Maar wat biedt deze oplossing de Afghaanse, Irakese of Somalische vluchteling? Die kan Europa bijna niet meer in. Duwt Turkije die verder terug de regio in? Zodat die Afghaan uiteindelijk weer terug is bij de Taliban? Nu zou die Afghaan natuurlijk ook vanuit buurland Kirgizië per vliegtuig naar Amsterdam kunnen vliegen. Dat spaart hem een lange reis die strandt op het Turkse strand. Een reis die bovendien veel goedkoper is. Maar wordt hen dat niet onmogelijk gemaakt door Europese regels? Als iemand niet in een land wordt toegelaten, moet de vliegmaatschappij de terugreis betalen. Dus laten de vliegmaatschappijen alleen mensen met een geldig visum instappen. En laat vluchtelingen hier nu juist niet aan voldoen. Zou aanpassing van deze regels de mensensmokkel tegen woekerprijzen niet voorkomen? Zou dit niet veel ellende voorkomen? En zou het niet veel goedkoper zijn? Bovendien hoeven er dan geen afspraken te worden gemaakt met weinig democratische regeringen.

Belangrijker dan het vluchtelingenprobleem, is het probleem van de vluchteling. Wordt dat niet pas echt opgelost als het land van herkomst veilig is en voldoende levenskwaliteit biedt? En zullen er tot die tijd niet mensen blijven vluchten? Zeker als we blijven bombarderen.

Ελλάδα, συγγνώμη (Griekenland, sorry)

De 27 andere EU-landen hebben vandaag een dubbele boodschap voor Tsipras. Punt één: inderdaad, je zit diep in de problemen. Had je die ‘hotspots’ maar wat sneller moeten opzetten. Ten tweede: we staan volledig tot jullie beschikking om te helpen, met geld, materieel en mankracht”, zo schrijft Christoph Schmidt in Trouw.  Griekenland lijkt de favoriete zondebok te worden van de landen van de Europese Unie (EU). Na al eerder schuldig te zijn verklaard aan de euro-crisis en met de ellende ervan te zijn opgescheept, lijkt het land nu schuldig te worden verklaard aan de vluchtelingencrisis. Ook hier wordt het land opgezadeld met de ellende.

vluchtelingenFoto: www.volkskrant.nl

De 27 andere landen van de EU sluiten hun poorten voor vluchtelingen die via Griekenland door willen reizen naar een ander land in de EU. Hierdoor zitten meer dan 100.000 vluchtelingen, en dat aantal groeit nog steeds, klem in Griekenland. Griekenland had maar haast moeten maken met het inrichten van hotspots waar de vluchtelingen moeten worden geregistreerd en wordt beoordeeld of ze kans maken op een status en van waaruit ze vervolgens over Europa worden verdeeld. Ja, er waren afspraken gemaakt over de verdeling van 160.000 vluchtelingen? Zaten en zitten die ander landen te wachten op ‘hun’ deel hiervan? Hoeveel hebben ze er al opgenomen? Maar stroomden er niet veel meer vluchtelingen binnen? Wat zou er dan met de overige moeten gebeuren?

Over die hotspots. Afgelopen twee maanden werd Griekenland overstroomd met 120.000 vluchtelingen en de maanden ervoor waren het er vaak nog meer. Er zouden elf hotspots moeten komen waarvan vijf in Griekenland. De andere in Italië, dit land heeft trouwens geluk dat de asielstroom zich naar Griekenland heeft verplaats. Met de instroom van de afgelopen twee maanden zou iedere hotspot 12.000 vluchtelingen per maand moeten registreren en beoordelen. Dat zijn er ruim 16 per uur. Nederland knapte al bijna uit elkaar met de 60.000 vluchtelingen die vorig jaar het land in kwamen. De meeste, en laten we er we voor het gemak uitgaan van alle, in de tweede helft van het jaar. Dan zijn dat er 10.000 per maand. Was ‘hotspot’ Ter Apel hiervoor niet te klein? En is Ter Apel er niet alleen maar voor de eerste registratie, een beoordeling hoeft daar niet eens plaats te vinden?

In Nederland en Duitsland ontstaat er  flink reuring en verzet  als ergens een opvanglocatie dreigt te komen. Zouden de Grieken geen bezwaar hebben tegen een ‘hotspot’ op hun eiland of in hun dorp? Of verwachten de andere landen dat de Griekse regering gewoon over de vragen, bedenkingen en bezwaren van haar inwoners walst?

Hebben de Grieken de afgelopen jaren niet ervaringen opgedaan met de bereidheid van de andere landen die ‘volledig tot jullie beschikking om te helpen, met geld, materieel en mankracht’? Werden onder het mom van het ‘redden’ van Griekenland en de euro, niet de banken gered en zijn de kosten en ellende hiervan niet afgewend op de Grieken? Hebben een groot deel van diezelfde landen (de euro-landen) de Griekse overheid hiermee niet tot op het bot uitgekleed en onder curatele gesteld?

Nu verwachten diezelfde landen in de vluchtelingencrisis wonderen van Griekenland. Wonderen die ze zelf niet gerealiseerd krijgen. Of zijn ze blij dat zij van het vluchtelingenprobleem zijn verlost zonder dat een oplossing voor het probleem van de vluchtelingen ook maar een stap dichterbij komt? Verlost omdat het probleem op Griekenland is afgeschoven.

Schmidt haalt een EU-diplomaat aan die constateert dat de Grieken ook ‘een bestuurlijke capaciteitsbehoefte’ hebben. Een eufemisme voor: jullie zijn te stom om jullie problemen op te lossen. Hoe zou je als Griek dan kijken naar die bereidheid van die andere landen die ‘volledig tot jullie beschikking om te helpen, met geld, materieel en mankracht’ staan? Zeker gezien hun eerdere ervaringen? Want welke prijs zouden die overige landen nu vragen voor hun geld, materieel en mankracht?

Zouden die 27 landen, waaronder Nederland, zich niet moeten schamen voor hun handelen? Als leerlingen van een schoolklas zich zo tegenover een medeleerling gedroegen, dan was het huis te klein. Dan trad het anti-pestprotocol in werking. Wellicht moeten de landen van de EU ook eens een anti-pestprotocol opstellen. Ik schaam me in ieder geval diep als de Nederlandse regering zich zo gaat opstellen tegenover de Grieken. En daarom: Αγαπητοί Έλληνες, ζητώ συγγνώμη για τον τρόπο που η ολλανδική κυβέρνηση και οι άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να κάνει για εσάς. (Beste Grieken, mijn excuses voor de manier waarop de Nederlandse regering en de overige landen van de Europese Unie jullie behandelen.)

Zijn in de tijd

Als jullie dit lezen, is hij weer voorbij en duurt het weer vier jaar tot de volgende. De schrikkeldag. En zoals tegenwoordig bij alles, moeten ook de kosten van een schrikkeldag worden berekend. €60 extra uitgaven en €47 extra inkomsten voor een gezin en dus kost die dag €13, aldus het NIBUD. We vinden tijd belangrijk en willen er het liefst meer van hebben. Zeker omdat we tegenwoordig het maximale moeten halen uit de schaarse tijd die ons is gegeven. Tijd is immers geld en je mag geen kostbare tijd verloren laten gaan.

SchrikkeldagIllustratie: nl.dreamstime.com

In Trouw besteedt Ger Groot er een column aan en concludeert dat met tijd niet valt te manipuleren. Wel constateert hij dat we collectief de grootste tijdswinst hebben geboekt met de spectaculaire stijging van de levensverwachting. Maar hoe spectaculair die stijging ook is, als je tijd is gekomen ontsnapt je niet. Geniet van de tijd die je is gegeven en bekommer je niet teveel om de prijs ervan, zo concludeert Groot. Een wijze raad?

Tijd vervult een belangrijke rol in onze samenleving en ons leven. Zou dat altijd zo zijn geweest? Of zouden onze voorvaderen een heel ander begrip van tijd hebben gehad? Of wellicht wel helemaal geen?

Volgens Hannah Arendt (The Human Condition) vormde, vóór de komst van het christendom, de samenleving (stam, familie) de kern van het denken. De stam of familie en het overleven ervan, stond centraal en daarop was alle actie gericht. Ook acties die een einde maakten aan het leven van een individu. Die stierf in het belang van het voortbestaan van de familie of stam. Min of meer vergelijkbaar met het huidige ‘vallen voor het vaderland’. En stammen en families hebben generaties de tijd. Het christendom daarentegen plaatste het (leven van het) individu centraal. Dit betekende een flinke beperking van de tijdshorizon en maakte tijd schaars. Die is immers beperkt tot één mensenleven. Daarin moet hét gebeuren.

Genieten we dan het meeste van betaald werk, de scholing ervoor of de zoektocht ernaar? Want besteden we daar niet het grootste deel van onze tijd aan? Door toegenomen levensverwachting wordt immers ook de pensioenleeftijd steeds hoger. “In de ene helft van ons leven offeren we ons leven op om geld te verdienen, in de andere offeren we geld om weer gezond te worden. En al die tijd gaan gezondheid en leven er zachtjesaan van door”,  zo omschreef de achttiende-eeuwse Franse filosoof en schrijver Voltaire het. Hollen we zo niet onze eigen staart achterna?

Less is More

Soms lees je iets waardoor je van verbazing van de stoel valt. Vandaag was het weer zover na het lezen van een kort artikel in Trouw: ” Een persoon met een dergelijke autoriteit zou geen ideologische uitspraken mogen doen zonder enige wetenschappelijke grond, aldus de partij.”  Frissen is hoogleraar bestuurskunde Paul Frissen en de partij is Wilders’ PVV. Frissen  heeft in een interview met de Limburgse zender L1 gezegd dat alle partijen Wilders moeten aanvallen, omdat hij bevolkingsgroepen apart zet en: “Het demoniseren van minderheden, het wij/zij denken, is het klassieke fascistische verhaal door de geschiedenis heen.” Vanwege deze uitspraken zou Frissen zijn professoraat als ook zijn decanaat van de Nederlandse  School voor Openbaar Bestuur moeten opgeven aldus de PVV.

zappaIllustratie: www.maxximize.nl

Is het niet bijzonder dat een partij die zegt te strijden voor de vrijheid en dat woord in haar naam voert, anderen in hun vrijheid wil beperken? Zeker als het de vrijheid van meningsuiting betreft, een vrijheid waar de partij pal voor zegt te staan? Een eerste, makkelijke verbazing.

Een slag dieper. Van een goed wetenschapper mag je verwachten dat hij zijn standpunten weet te onderbouwen en Frissen zal daarop geen uitzondering zijn. Maar dat je dat verwacht, wil nog niet zeggen dat het verplicht is voordat een wetenschapper een uitspraak mag doen. Want heeft een wetenschapper niet hetzelfde recht om een ‘wetenschappelijk ongefundeerde’ mening te uiten als ieder ander mens of politicus?

Weer iets dieper. Vormen ideologieën niet de basis van de sociale wetenschappen en is elke uitspraak van een sociale wetenschapper daarmee niet ideologisch getint? Is sociale wetenschap niet per definitie discussie tussen de verschillende ideologische invalshoeken? Is het daarom niet vreemd om van wetenschappers te verwacht geen ideologische uitspraken te doen? Dat zou betekenen dat alle economen zich niet meer in het openbaar over de economie mogen uitlaten. Dat zou betekenen dat sociologen zich niet meer mogen uitlaten over zaken die zij waarnemen en vanuit hun ídeologisch’ frame verklaren. Zou het dan niet oorverdovend stil zijn in de academische wereld?

En nu iets breder. Natuurlijk zou het goed zijn als mensen hun opvattingen en meningen goed onderbouwen en doordenken. Doordenken door er vanuit alle invalshoeken naar te kijken. Dat je het recht hebt om je mening te uiten, wil echter nog niet zeggen dat je die moet uiten. Zeker niet zonder eerst goed na te denken. Het zou goed zijn als ‘gewone mensen’, wetenschappers maar vooral politiek dit zich dit realiseren. Dat zou het publiek gesprek ten goede komen. Want geldt hier niet Less is More?

Follow Nelson Mandela

De vluchtelingenproblematiek en de rol van de media zijn het onderwerp van een artikel van Kristel van Teeffelen in Trouw. De media zouden het negatieve beeld rond vluchtelingen aanwakkeren door veel aandacht te besteden aan de boze burger en incidenten en te weinig aan de meerderheid die bereid is vluchtelingen op te vangen en te helpen. Van Teeffelen verwijst naar VVD-Eerste Kamerlid Annemarie Jorritsma: “dat media angstgevoelens onder burgers vergroten. Incidenten, bijvoorbeeld in azc’s, worden breed uitgemeten, waardoor ze ineens heel groot lijken, aldus Jorritsma. Het maakt mensen onzeker.”

Mandela

Foto: tryzzer.com

Nu doen de media verslag van wat er gebeurt en staat bij dat verslag doen niet de uitzondering centraal? Zijn incidenten niet die uitzondering? Een vliegtuig dat veilig op de plaats van bestemming aankomt, haalt de krant niet. Dat doet het pas als het misgaat. Zou daaruit het beeld kunnen ontstaan dat vliegtuigen onveilig zijn omdat ze alleen de krant halen als ze neerstorten? Is nieuws niet per definitie iets wat van het gewone afwijkt?

Als we het opiniërende deel van de media erop naslaan, komen daar niet alle denkbare inzichten aan bod? Regent het niet verwijten van politieke correctheid en vluchtelingenknuffelaars van de ene kant? En zijn van de andere kant de verwijten van extreem rechts en racisme niet van de lucht? Het ene medium neigt meer naar de ene en het andere meer naar de andere kant, maar is dat niet altijd zo?

Ligt het probleem niet elders? Want missen we niet juist de politici en de politieke leiders in de discussie? Moet Jorritsma dus niet in de spiegel kijken? Duikt de politieke hoek niet veel te veel weg? Missen we daar niet visie en leiderschap? Is visie niet veel meer dan een olifant die het uitzicht belemmert of het noemen van een getal? Is visie niet de manier waarop waarden zoals vrijheid, rechtvaardigheid, solidariteit enzovoorts worden ingevuld in goede en in slechte tijden?

“Het is beter achter de schermen leiding te geven en anderen op de voorgrond te zetten, vooral wanneer je overwinningen viert en er mooie dingen gebeuren. Als er sprake is van gevaar, dien je vooraan te staan. Dan zullen de mensen je leiderschap waarderen.” Aldus een wijze raad van Nelson Mandela. Welke leider volgt dit advies en gaat vooraan staan?

Who has a dream?

“Ik vroeg me onmiddellijk af wie of wat de bondskanselier het recht gaf om met zoveel aplomb het Duitsland van het jaar 2040 neer te zetten?” Dit schrijft Sylvain Ephimenco in Trouw in een column waarin hij ingaat op de toespraak die Bondskanselier Merkel hield op het CDU-partijcongres. De toespraak van Merkel deed hem denken aan de ‘I have a dream’-toespraak van Martin Luther King met dit verschil dat de King droomde van een toekomst en Merkel het, in de ogen van Ephimenco, als een vaststaand feit neerzette.

ML KingFoto: www.paradiso.nl

Nu lijkt het me lastig om de samenleving van over 25 jaar als een vaststaand feit neer te zetten. Dus ook Merkel zal een droom of visioen hebben geschetst. Als het een droom is dan roept Merkels droom vragen op.

Is Duitsland nu dan nog geen nieuwsgierig, tolerant en spannend land? Heeft het nu nog geen sterke identiteit met gelijkwaardigheid van man en vrouw, met afkeuring van antisemitisme, racisme en discriminatie van homoseksuelen? Is dat nu nog geen werkelijkheid want Merkel schetst het pas over 25 jaar? Schetste Merkel wel een toekomstbeeld? Of bedoeld Merkel dat Duitsland dan nog steeds zo’n land is? Inderdaad zijn er nu vele gebeurtenissen die hiermee vloeken, maar betekent dit dat het land nog niet zo is? Of is het de droom van Merkel dat die gebeurtenissen er in 2040 niet meer zijn? Met andere woorden is de toekomstvisie van Merkel niet conservatief namelijk de voortzetting van het heden?

En als antwoord op de vraag van Ephimenco een wedervraag: waarom zou de bondskanselier dat recht niet hebben? En als vervolg erop. Wie heeft dan het recht om het recht te geven het wel te doen? Heeft niet iedereen het recht om zijn eigen toekomst te dromen?

Sterker nog. Missen we juist niet de dromen in de politiek? Dromen die mensen kunnen inspireren en tot actie aanzetten om de droom te verwezenlijken? Zouden dergelijke dromen niet een alternatief kunnen bieden tegen het jihadisme, zoals ik me in Waar vóór al afvroeg? Zouden degelijke dromen de betrouwbaarheid van de politiek niet ten goede komen, zoals ik me in La politique est comme l’oiseau de Twitter afvroeg? Is het niet juist een kenmerk van een echte leider dat hij of zij, zoals Martin Luther King dat kon, een positief toekomstbeeld schetst dat mensen verbindt, zoals ik me in I have a dream afvroeg? Zou Ephimenco zich niet moeten afvragen wat de toekomstdroom van die andere politieke leiders is?

Het geluk van een kopje koffie

“Dat het goed gaat in Nederland, blijkt ook uit de raming van het CPB dat de economie volgend jaar met 2,1 procent groeit (neem ik aan, dit laatste woord ontbreekt).” Een citaat op de site van Trouw. Een citaat waarbij veel mensen zullen staan te juichen: de economie groeit en dat is goed. Dit is een utilitaristische denkwijze.

EinsteinIllustratie: funmozar.com

Het utilitarisme is een stroming in de filosofie die gaat voor maximaal geluk. Probleem is alleen, hoe bereken je geluk? Bijvoorbeeld het geluk van een kopje koffie. Is dat voor iedereen op ieder moment hetzelfde?  Ook is het lastig om het toekomstig geluk van een actie te bepalen. Door geluk te koppelen aan geld, kan er wel worden gerekend. Het geluk van een kopje koffie is dan de prijs ervan. Het bruto binnenlands product (bbp) is dan de maatstaf voor geluk. Een economische groei van 2,1 procent betekent dat het bbp met dat percentage groeit. Gaat het wel goed als de economie groeit?

“Not everything that counts can be counted, and not everything that can be counted counts.” een uitspraak van de natuurkundige Albert Einstein. Is deze uitspraak niet ook op het gebruik van het bbp als maatstaf voor geluk van toepassing ?

Telt alles wat van waarde is wel mee? Geluk zit voor mij ook in een knuffel van mijn dochter of een homerun geslagen door mijn zoon. Dit telt niet mee. Vrijwilligerswerk telt niet mee. Dit terwijl het geluk dat de trainer van een honkbalteam zijn pupillen (en hun ouders) bezorgt, van grote waarde is voor hen. En waarschijnlijk ook voor hemzelf. Mantelzorg telt ook niet mee, maar een zelfde activiteit verricht door een ‘zorgprofessional’ wel. Is dat niet meten met twee maten? Een milieuvervuilende activiteit, zoals de teerzand oliewinning in Canada telt mee. De olie heeft waarde. Maar de vernietiging van het landschap en het land telt niet mee.

Is alles wat meetelt wel van waarde? De schadelijke financiële producten die de financiële crisis en de daarop volgende economische crisis veroorzaakten, tellen mee. Wat was en is hun waarde? Wat dragen die bij aan het geluk?

Als laatste zegt de grootte van de taart, niets over de verdeling. Als de groei slechts bij een paar personen terechtkomt, gaat het dan wel goed? Gaat het werkelijk goed met een land en haar inwoners als de economie groeit?

Een Glazen bol

In een artikel in Trouw betoogt JOVD-voorzitter Matthijs van de Burgwal dat Turkije op vele punten niet voldoet aan de eisen voor toetreding. Zo is het slecht gesteld met de vrijheid van meningsuiting, de persvrijheid en weigert Turkije om Cyprus te erkennen. Het land is duidelijk niet klaar om lid van de EU te worden, aldus Van de Burgwal.

Glazen bolFoto: grenswetenschap.nl

Van de Burgwal heeft gelijk dat Turkije niet klaar is om lid te worden als het niet voldoet aan de voorwaarden. Dat andere landen, die ook niet aan de huidige eisen voldoen, wel al lid zijn doet nu niet terzake. Als je eisen stelt moet je ze handhaven. Landen die er niet aan voldoen en wel al lid zijn, zouden onder druk moeten worden gezet om er wel aan te gaan voldoen zodat uiteindelijk ieder land aan de eisen voldoet.

“Het is aan de Nederlandse regering om van 14 december 2015 écht een historisch moment te maken en een definitief veto uit te spreken tegen Turkse toetreding tot de Europese Unie,” aldus Van de Burgwal. Wordt het dan niet een ander verhaal? Een ander verhaal omdat definitief een definitieve uitspraak is?

Heeft Van de Burgwal een glazen bol waarin hij kan zien dat Turkije nooit en te nimmer aan de toelatingseisen zal voldoen? Want dan kan definitief worden bepaald dat Turkije nooit kan toetreden.

Zonder deze ‘glazen bol’ wekt zo’n uitspraak bevreemding. Wat als Turkije aan alle eisen voldoet? Sterker nog, als beste van alle landen op de lijstjes scoort? Mag het land dan nog steeds geen lid worden van de EU? Als dat niet het geval is, dan zijn er nog andere toelatingseisen of criteria, maar welke zijn dat dan?

Als Turkije voldoet aan de eisen, wil worden toegelaten en het niet wordt, dan is het een ander verhaal. Dan wil de EU Turkije niet als lid. In dat geval maakt het niet uit wat Turkije doet en hoe goed het op welke ranglijst dan ook scoort. Als dat het geval is, dan kan het beter meteen worden gezegd. Liefst met redenen waarom niet. Dat scheelt veel geld en energie.

Is er bij Van de Burgwal sprake van een glazen bol of wil hij Turkije om welke reden dan ook, er niet bij?