Crypto’s, geld en ‘het kindje Jezus’

“Omdat we dankzij ons verstand in staat zijn ons fictieve situaties in te beelden; in onze geest werelden, plaatsen en situaties te scheppen en daar emotionele en spirituele energie aan te verbinden.” Dat is volgens Madeleine Böhme en haar twee coauteurs wat de Homo sapiens bijzonder maakt. Die: “voorstelling van wat aan gene zijde ligt, is misschien wel de voornaamste cognitieve motor van onze evolutie.[1]

Mozaïek, Kleurrijk, Kralen, Oud, Ontwerp, Patroon
Bron: Pixabay

Ik moest hieraan denken bij het lezen van een column van Peter de Waard in de Volkskrant over het beleggen in crypto-munten door jongeren. “Zo’n 1,2 miljoen vooral jonge Nederlanders blijken bitcoins of andere cryptomunten te hebben. En dat baart de toezichthouders zorgen. Het onderpand is iets ongrijpbaars of virtueels, niet een schuldpapier zoals een obligatie waarop rente wordt uitgekeerd of een ­mede-eigendomsbewijs van een bedrijf, zoals een aandeel dat bij winst dividend oplevert.” Het onderpand van een crypto-munt is iets ongrijpbaars. Daarom zijn ze, zoals De Waard schrijft: “puur voor de speculatie. Het is net als met het kindje Jezus, je gelooft erin of niet. Als betaalmiddel zijn ze totaal nutteloos, zo is na tien jaar wel gebleken.” Nu zijn er steeds minder mensen die nog in het kindje Jezus geloven en toch viert het gros van die mensen binnenkort het feest ter ere van zijn geboorte. Dus in hoeverre moet je in iets geloven om het je handelen te laten bepalen?

Dit even terzijde. Alhoewel terzijde, het raakt aan de kern. Dus nog er nog maar even op voortborduren. “In 1988 speelde het Nederlands elftal de finale van het Europees Kampioenschap voetbal tegen de Sovjet-Unie. Nederland won door doelpunten van Gullit en dat prachtige schot van Marco van Basten. Op dat moment was er niemand  die zich een wereld zonder Sovjet-Unie kon voorstellen. Een jaar later viel de Berlijnse muur en nog twee jaar later bezweek de Sovjet-Unie. Trouwens in 1914 en zelfs in 1917 kon niemand zich een wereld met Sovjet-Unie voorstellen.” Dit schreef ik enkele jaren geleden in een van mijn Prikkers. Bijzonder aan deze passage is dat zij een aantal voor ons als mens zeer reële zaken bevat die alleen voor ons mensen reëel zijn en dus bestaan. Voor ons is Nederland een reëel en werkelijk bestaand iets, net zoals de Sovjet Unie dat vanaf 1917 tot 1991 was. Nederland is voor ons zeer reëel. Net als Denemarken, Spanje en Finland. Als we ernaar toe gaan dan verandert er iets. In die landen spreken ze een andere taal en hebben ze vaak net wat andere gewoonten en soms moet je je paspoort laten zien anders kom je het land niet in. We kunnen ze op de kaart aanwijzen. Maar zoals Frits Bom in de jaren negentig in zijn programma De vakantieman liet zien, kan niet iedereen dat. Zelfs al kan iemand ze niet aanwijzen op de kaart, toch zijn die landen voor ons zeer reëel. Als je het elk ander dier op Aarde zou kunnen vragen, dan zou het je verdwaasd aankijken: ‘Frankrijk? Wat is dat?’ Of zoals het Klein Orkest zong: “Alleen de vogels vliegen van Oost- naar West-Berlijn. Worden niet teruggefloten ook niet neergeschoten. Over de muur, over het ijzeren gordijn. Omdat ze soms in het Westen soms ook in het Oosten willen zijn ” Landen zijn spinsels in onze menselijke fantasie maar wel spinsels die voor mensen zeer serieus en reëel zijn. Zo reëel dat het willen gaan van Oost- naar West-Berlijn je dood kon betekenen.

Geldt dat niet ook voor dat: “schuldpapier zoals een obligatie waarop rente wordt uitgekeerd of een ­mede-eigendomsbewijs van een bedrijf, zoals een aandeel dat bij winst dividend oplevert?” Waarin verschilt een obligatie of een aandeel van het kindje Jezus? Als je erin gelooft dan vertegenwoordigen ze waarde, geloof je er niet in, dan kun je er een vuurtje mee stoken. Maar dan moet je ze wel op papier hebben anders lukt zelfs dat niet. Een stapje verder. De waarde van dat aandeel, die obligatie en ook die crypto worden uitgedrukt in geld, afhankelijk van waar je woont in bijvoorbeeld euro’s of dollars. Waarin verschilt dat geld van ‘het kindje Jezus’? Is geld niet ook gewoon een geloof. Als ik geloof dat ik voor die euro een brood of een krop sla kan kopen, dan heeft die waarde. Als ik er niet in geloof, dan is de papieren versie weer goed om een vuurtje te stoken. Aan de digitale heb je dan helemaal niets. En is ook de waarde die we toekennen aan goud en edelstenen niet ook gewoon een ‘geloof’? Geloof je er niet in dan heb je er niets aan. Dan zijn die edelstenen niet meer dan wat kleurrijke kralen.

Bijzonder dat de toezichthouders waarschuwen voor die ongrijpbare en volgens De Waard als betaalmiddel nutteloze crypto’s en verwijzen naar even zo ongrijpbare zaken als aandelen en obligaties. Is het niet vergelijkbaar met een aanhanger van ‘het kindje Jezus’ die een aanhanger van de islam verwijt dat zijn god niet echt is?


[1] Böhme, Madeleine, Braun, Rüdiger en Breier, Florian, Hoe we mensen werden. Een geheel nieuwe kijk op de oorsprong van de mensheid, pagina 192

Goden, profeten, heiligen en mensen

Het zal jullie niet ontgaan zijn dat er een petitie is gehouden om het beledigen van profeten strafbaar te stellen. Die petitie is meer dan 120.000 keer ondertekend en speelde een belangrijke rol in een volledig ontspoort Kamerdebat over de vrijheid van meningsuiting. Dat Kamerdebat ging over van alles, behalve over de inhoud van de petitie. Over de commotie wil ik het niet hebben. Ook niet over het grondwettelijke: “recht verzoekschriften bij het bevoegd gezag in te dienen,” zoals artikel 5 van de Grondwet het omschrijft. Ik wil het over de inhoud hebben.

Psychics, Crystal Ball, Waarzegster, New Age, Rondje
Bron: Pixabay

Het recht om een verzoek in te dienen heeft iedereen, dus ook een oproep aan de overheid om: “het beledigen van de profeet (zelfs alle profeten) strafbaar te stellen.” Dit omdat het, volgens de opstellers en ondertekenaars van de petitie: “een tekort aan fatsoen (is) en leidt ook nog eens tot maatschappelijke spanningen alsook het structureel beledigen van moslims.” Het fatsoen en het beledigen van mensen in het algemeen, laat ik passeren. Het gaat mij puur om het verzoek om het: “beledigen van de profeet (zelfs alle profeten) strafbaar te stellen.”

Een discussie over het strafbaar stellen van beledigen van de profeet moet gaan over de vraag wat we strafbaar stellen als de petitie in een wet wordt vertaald. Wat mag dan niet meer? In dit geval dus het beledigen van ‘de profeet (zelfs alle profeten). Voordat we een antwoord geven op die vraag, moet eerst duidelijk zijn wie of wat een profeet is. Aangezien we in Nederland wonen en leven, is het eerste boek dat we hiervoor moeten raadplegen, het woordenboek. De Van Dale geeft twee betekenissen. Als eerste: “een door God geïnspireerd heilig man.” Nu lopen er veel door welke god dan ook geïnspireerde mensen rond. Het lijkt mij niet dat we alle aanbidders van welke god dan ook niet meer mogen beledigen.

Het kernwoord in deze betekenis is ‘heilig’. Daarom maar weer de Van Dale geraadpleegd. Vier betekenissen. Het wordt er daarmee niet makkelijker op. Dat is niet erg want als de geschiedenis ons iets leert dan is het dat we mensen met ‘simpele oplossingen’ moeten wantrouwen. De eerste betekenis van heilig is: “zonder zonde; rein, volmaakt.” Wie is er zonder zonde? Niemand als ik de twee gereformeerde docenten mag geloven waarover ik in mijn vorige Prikker schreef want iedereen is: “op de één of andere manier van Gods doel afgeweken.” Immers wat gods doel is, wordt door de aanhangers ervan zelden tot nooit eenduidig uitgelegd. Daarom kennen de grote godsdiensten ook zoveel verschillende stromingen.

Wellicht biedt de tweede betekenis van heilig aanknopingspunten: “eerbiedwaardig, verheven.” Nu zijn er zeer veel mensen die op een of andere manier boven anderen uitsteken. Zo steekt Usain Bolt boven iedereen uit omdat hij de snelste mens over honderd meter is. Alleen weten we dat niet zeker, want vroegere hardlopers, liepen niet onder dezelfde omstandigheden en met dezelfde materialen als Bolt. Bovendien konden we het gros van het menselijk bestaan op aarde de tijd niet meten en zeker niet zo nauwkeurig als tegenwoordig. Dus we weten niet zeker dat er niet ergens iemand heeft geleefd die sneller was dan Bolt. Napoleon stak boven alle andere veldheren uit. Tenminste in zijn tijd. Hoe hij het zou hebben gedaan tegen Dzjengis Khan, Caesar of Alexander de Grote zullen we nooit weten. Verheven zijn is daarmee arbitrair. Net zoals trouwens ‘eerbiedwaardig’. Want over wie eerbied waard is, kunnen we enorm van mening verschillen.

De derde betekenis van heilig is “heilig verklaard”.  Met daarbij “rooms-katholiek” en als toelichting: “als paus een uitspraak doen waardoor iemand in het vervolg als heilig wordt vereerd.” Als we deze verklaring volgen dan bepaalt de paus in Rome wie er heilig is en dus wie we niet mogen beledigen. Nu heeft de katholieke kerk een verleden waarin mensen die in iets anders geloofden, werden vervolgd en gedood. Daarmee zou ik het laten bepalen wie mag worden beledigd niet graag bij de paus laten.

Als laatste geeft de Van Dale: “onkreukbaar, onverbreekbaar,” als betekenis van heilig. Onze wereld kent veel rechtschapen en integere mensen, want dat is wat onkreukbaar betekent. Al zullen ook die allemaal wel eens een moment van zwakte hebben en, zoals de beide gereformeerde docenten uit mijn vorige Prikker het schreven, ‘van gods doel afwijken.’

Daarmee zijn de betekenissen van ‘heilig’ uitgeput en zijn we nog geen stap dichter bij het bepalen van wie een profeet is. Niet dichterbij omdat iedereen en niemand profeet kan zijn. Wellicht biedt de tweede betekenis van profeet betere aanknopingspunten: “iemand die de toekomst voorspeld.” Ah, Nostradamus en Karl Marx zijn profeten. De een voorspelt met zijn kwatrijnen, als je zijn aanhangers moet geloven, de toekomst. De andere ‘ontdekte’ de wetmatigheid in de geschiedenis die ons zal leiden naar een paradijs op aarde. Maar hoe zit het dan met economen en andere sociale wetenschappers die met hun modellen de toekomst voorspellen? En nog een stapje verder: de ‘glazenbollen voorspellers’ op kermissen en in de nachtelijke tv-uren?

Ook met de tweede betekenis van ‘profeet’ komen we niet verder. Die betekenis maakt het er ook niet makkelijker op om te bepalen welke profeten dan tegen belediging moeten worden beschermd door een wet. Als het niet lukt in het algemene, dan maar het bijzondere? De indieners van de petitie hebben één profeet in het bijzonder op het oog, ze spreken immers niet voor niets van ‘de profeet’. Nu is het vreemd om alleen die profeet te vrijwaren van beledigingen en niet profeten van andere religies. Dus iedere religie mag één profeet aandragen? Dat wordt dan een heel lange lijst. Want wie bepaalt wat een religie is en wie mag vervolgens bepalen wie die ene profeet is die namens die religie op de lijst moet? Bovendien word je te pas en te onpas toegeroepen dat je in jezelf moet geloven. Ik zal mezelf er dan ook maar meteen voor aanmelden. Als ‘diep gelovige in mezelf’, zie ik mezelf als een ‘belangrijk profeet’ voor mezelf. Nee, mezelf aanmelden lijkt mij geen goed idee. Ik ga mezelf niet ‘heilig’ verklaren.

In het verlengde daarvan wordt het onmogelijk om een wet aan te nemen die ‘profeten’ beschermt tegen belediging. Immers over tot de ‘profeten’ gerekend moeten worden, kun je hele (vooral heilige, al kan ik dat woord slecht plaatsen in dit kader) oorlogen voeren. Ik weet niet of we daarbij gebaat zijn. Ik vraag me trouwens af waarom fervente aanhangers van welk ‘almachtig opperwezen’ met bijbehorende profeten dan ook, bescherming zoeken bij de wetgever? Als dat opperwezen werkelijk almachtig is, zou dat dan niet voor de eigen belangen kunnen opkomen? Zou dat opperwezen bescherming nodig hebben van de aardse wetgevers en van aardse ‘rechtvaardigheidsridders’ die in naam van dat ‘opperwezen’ straffen? Sterker nog, als er werkelijk zo’n ‘almachtig opperwezen is’ zou dat dan niet ook de ‘beledigers’ die niet geloven aan een touwtje hebben? Zouden de ‘beledigende niet gelovigen’ geen middel kunnen van het almachtige opperwezen? Een middel om de kracht en het geloof van de gelovigen te testen. Om te testen of ze de barmhartige uitgangspunten van het geloof ook toepassen op ongelovigen?

Tijd voor andere verhalen

‘Reageer niet op die man. Hij is de aandacht niet waard.’ Dat advies krijg ik steevast als ik weer eens reageer op iets wat Jan Roos schrijft. Roos de man die ‘bekend’ werd als ‘etterbal met de roze microfoon’ van Powned. En die definitief doorbrak als ‘Peppi’ in zijn strijd tegen het associatieverdrag met de Oekraïne. Of was het ‘Kokki’? Toch reageer ik steeds als Roos iets schrijft wat daartoe aanleiding geeft. Zo ook deze keer weer. “Links is ook erg pro-Palestijnen, maar weten van de ontstaansgeschiedenis van dit verzonnen volk en hun verzonnen land niets af.” Aldus Roos bij De Dagelijkse Standaard.

Aurora Borealis. Bron: WikipediaCommons

Ik reageer hierop niet omdat wat Roos hier beweert onzin is. Ik weet niet of links erg ‘pro Palestijnen is’ en of het niets afweet van de geschiedenis van de Palestijnen en hun land. Daar gaat het mij ook niet om. Het gaat mij om ‘verzonnen volk en verzonnen land’. Niet dat Roos hier iets schrijft wat aperte apekool is. Waarom dan toch in de pen geklommen? Omdat Roos de Palestijnen afzet tegen andere landen en volken en het doet voorkomen of die landen en hun volken niet zijn ‘verzonnen’. En dat is wel aperte apekool. Alle landen, alle volken en ook alle religies zijn verzonnen. Het ene wat eerder dan het andere, maar verzonnen zijn ze allemaal.

Nederland? In eerste aanleg verzonnen tijdens het Weens congres in 1814 en daarna, in 1831, nog wat gedecimeerd. Ik schreef er al eerder over. Het ‘volk’ bestond niet, dat is verzonnen. Gecreëerd door selectief in het verleden te winkelen en daaruit die gebeurtenissen te pakken waarop je ‘trots’ kunt zijn. Israel? In 1948 ontstaan. De Joodse claim op dat gebied als het hen ‘beloofde land’? Een verhaal gelardeerd met her en der een historische gebeurtenis die er een ‘logisch geheel’ van moeten maken. Een verhaal om een groep mensen te binden. Religie? Verhalen die een deel van de mensen nodig hebben om te kunnen omgaan met het zelf-bewustzijn. Met dat je realiseert dat het leven, ook het jouwe, eindig is. Maar ook als verhalen dat groepen mensen met elkaar verbindt. Verhalen die maken dat mensen zeggen: ‘wij horen bij elkaar’. Iets wat wordt beaamd door anderen die er niet bijhoren.

Verhalen in welke vorm (volk, land, religie) dan ook, spelen een belangrijke rol in het leven van de mens. Verhalen die mensen binden en ze deel uit laten maken van een groter geheel. De andere kant van de medaille is dat dezelfde verhalen ook mensen uitsluiten. Die horen niet bij dat grotere geheel.

Bij verhalen moet ik denken aan 21 Lessen voor de 21ste eeuw. Een boek van Yuval Noah Harari. In hoofdstuk 20 bespreekt hij de plek die verhalen innemen in het leven van de mensen. Dat hoofdstuk heeft als titel Het leven is geen verhaal.  Aan het einde van dat hoofdstuk (pagina 374) schrijft Harari: “Pas op als politici in mythische bewoordingen gaan spreken. Dat kan namelijk een poging zijn om het echte leed te gaan verhullen en rechtvaardigen door het te verpakken in moeilijke, onbegrijpelijke termen. Wees vooral op je hoede voor de volgende vier woorden: opoffering, eeuwigheid, zuiverheid en verlossing. Als je een van die woorden hoort, sla dan meteen alarm. En als je toevallig in een land woont waarvan de leider regelmatig dingen zegt als: ‘Hun offer zal de zuiverheid van onze eeuwige natie waarborgen en ons naar de verlossing leiden’, besef dan dat je een groot probleem hebt.”

De laatste jaren spreken steeds meer politici in mythische bewoordingen. Horen we de woorden ’opoffering, eeuwigheid, zuiverheid en verlossing’ en hun synoniemen steeds vaker. Neem de ‘VOC mentaliteit’ van Balkenende, de ‘boreale toespraak’ van Baudet in Nederland. Een Amerikaanse president die ‘America’ weer ‘Great’ wil maken en zichzelf in superlatieven veren in zijn reet steekt. Alles wat hij doet is ‘greatest ever’ en wat anderen doen is ‘worst ever’. Een manier van denken die ook aanwezig is bij Khamenei, Poetin, Erdogan en Xi Jinping. Harari adviseert: “Als je een beetje bij je verstand wilt blijven, moet je altijd proberen zulke lulkoek te vertalen naar de werkelijkheid: een soldaat die het uitschreeuwt van pijn, een vrouw die geslagen en aangerand wordt, een kind dat beeft van angst.”  

Tijd voor andere verhalen!

Colony en boreaal genieten

Recentelijk bekeek ik de twee seizoenen van de serie Colony. Aan die serie moest ik denken toen ik  in de Volkskrant het verslag las van de bijeenkomst van de ‘grootste politieke jongerenvereniging’ van Nederland, de JFDV. Waarom ik aan die serie moest denken volgt later. Eerst de serie in het kort.

De wereld zoals wij die nu kennen bestaat sinds ongeveer een jaar niet meer. Buitenaardse wezens hebben de zaak overgenomen. Hiertoe hebben zij de wereld in ‘blokken’ verdeeld. De ‘Blokken’ worden van elkaar gescheiden door, Trump zou er blij mee zijn, heel hoge en brede muren. Ieder ‘blok’ wordt bestuurd door collaborerende mensen. De collaborateurs noemen de buitenaardse wezens ‘HOSTS’, een wat vreemde benoeming omdat ze eigenlijk gasten zijn. Belangrijkste taak van de collaborateurs is voldoende werklui leveren voor ‘The Factory’, de fabriek. Die fabriek ligt niet op de aarde en er is nog nooit iemand van teruggekeerd. In een aflevering krijg je er een kleine glimp van en dat ziet er niet best uit. Ieder blok doet dit op zijn eigen manier. De eerste twee seizoenen spelen zich voornamelijk af in het ‘blok’ Los Angeles. In het spotlicht staat een gezin (man, vrouw, twee zonen en een dochtertje). De jongste zoon is door toeval in een ander blok terecht gekomen. De man is een oud FBI agent die de slachting onder zijn collega’s heeft overleefd en zich met smokkel bezighoudt. Dat loopt fout en om zijn gezin te redden gaat hij voor de ‘bezetter’ werken. Zijn vrouw werkt voor het verzet en dat zorgt natuurlijk voor de nodige hachelijke momenten. 

LA TAPISSERIE DE L’APOCALYPSE uit 1375. Te bewonderen in Angers. Bron: eigen foto

Naast, als dat nodig is, brute repressie en die wordt steeds meer nodig, proberen de collaborateurs van het blok Los Angeles de inwoners rustig te houden door middel van …. godsdienst. Die godsdienst heet ‘the Greatest Day’ en bevat succesvolle ingrediënten van de oude wereldgodsdiensten. Als belangrijkste, het geloof in een nieuwe, betere wereld na deze wereld. Die betere wereld breekt uit na ‘de grootste dag’ en als je hierin gelooft en goed je best doet, dan sta je aan de goede kant op die ‘grootste dag’. Godsdienst bedoeld om mensen te indoctrineren en mak te houden. Dit geheel volgens het oude adagium van de pastoor en de fabrieksdirecteur: ‘hou jij ze arm, dan houd ik ze dom’.

Bij het lezen van het verslag van de bijeenkomst van de ‘Baudet-jongeren’ moest ik denken aan ‘The Greatest Day’. Een bijeenkomst met als slogan: “Boreaal genieten bij de grootste jongerenorganisatie van Nederland.”  Plagerig een dubieus label dat anderen op je plakken, gebruiken als een soort ‘logo’ voor jezelf. Precies zoals voetbalsupporters doen: word je uitgescholden voor ‘boer’ of ‘jood’, noem je dan ‘boer’ of ‘jood’.

Natuurlijk zijn er mensen die het met ons oneens zijn. Mensen die ons fascisten noemen, nazi’s en héél erg fout. Dat zijn de stormtroepen van de gevestigde orde. Ze leren ons dat de Nederlander niet bestaat, dat onze geschiedenis slecht is, dat we een onaflosbare erfschuld dragen waarvoor onze wereld tot een einde moet komen. Via de angst voor sociale isolatie dwingen zij ons apathisch in te stemmen met onze eigen afschaffing.” Aldus Freek Jansen de voorzitter van de JFVD. Dat klinkt eerder als een ‘verzetsstrijder’ dan een ‘predikant’. Al snel wordt het wat religieuzer: “De kracht is uit ons maatschappelijk lichaam gegaan. We zijn moreel verzwakt. Alles wat ons sterk maakt, breken we af… Het is de moraal van een zwakke bevolking, een bevolking die schaapachtig toekijkt terwijl de gevestigde machten hen in de hoek drijft. Een moraal waarin we alleen nog worden omgeven door alles wat zwak is en hulp behoeft en niet wat ons gezamenlijk verder brengt.” Net als zijn ‘messias’ Baudet ziet Jansen dat het bergafwaarts gaat. Een beschaving die ten onder gaat, dergelijk ‘apocalyptisch denken’ is onderdeel van vele religies.

Jansen gaat verder: “Wij gaan onze beschaving redden van de dreigende ondergang. Want wat hard lijkt voor sommigen, is noodzakelijk voor ons allemaal. We hebben doorzettingskracht nodig, discipline, overwinningsdrang, ja, zelfs overheersingsdrang .” ‘Geloof in ons, wij weten het.’ Dan scheidt een andere JFVD-er Massimo Etalle het kaf van het koren als hij hun club ziet als : “een gemeenschap die sterker is in geest, sterker in daad en vooral sterker in eenheid.” Die gemeenschap zal het goed hebben na ‘The Greatest Day’  want: “Winnen doen we immers niet voor de verliezers, maar voor onszelf. Ons doel is niet de emancipatie van het individu, maar de emancipatie van ons, als gemeenschap. Zodat we samen weer tot grootse dingen in staat zijn.” Als aanhanger van Baudet behoor je tot de uitverkorenen van die meebogen naar het ‘paradijs’. En de ‘ongelovigen’? Die kunnen hun borst al vast nat maken. Zij doen er niet meer toe.

“Deze eeuw wordt onze eeuw, de eeuw van de wedergeboorte.” Zo betoogt  Jansen. Dan breekt het ‘gods koninkrijk’, of in dit geval dat van Baudet, aan. Afsluitend adviseert de ‘profeet’ Baudet zijn volgers hoe tot die tijd te handelen. Ze moeten: “een ecosysteem bouwen waarin mensen die het grotendeels met ons eens zijn op belangrijke posten terechtkomen in het onderwijs, bij de rechterlijke macht, op redacties van kranten. Jullie moeten het dominante beeld doen kantelen. Het kan. Ik denk zelfs dat het vrij eenvoudig kan.”

Net als ‘The Greatest Day’ wordt er door Baudet en de zijnen vrolijk in verschillende religies ‘gewinkeld’ op zoek naar uitspraken, redeneringen en metaforen die bij hun doel passen. Vervolgens wordt het onderbouwd met loze kreten en de uitroep dat het allemaal zo gaat gebeuren “Omdat we fucking awesome zijn.”

Het tweede seizoen van Colony lijkt niet zo goed te eindigen voor de aanhangers van ‘The Greatest Day’. Ze worden verzameld om te worden ‘overplaatst’ naar een ander blok. Een blok waar meer voedsel is en het leven beter is, zo wordt de gelovigen verteld. Dat andere blok is echter ‘The Factory’. Lijkt omdat dit, zoals bij een serie gebruikelijk, een van de clifhangers is. Als we naar het doel van Baudet kijken, naar de wereld na zijn ‘Greatest Day’ dan is dat de ‘wedergeboorte van iets ouds. Welk ouds? Daar heeft Baudet zelf al een antwoord op gegeven in een Zwitserse krant. Hij wil terug naar iets wat op ‘The Factory’ lijkt: de bourgeois samenleving van de ‘ordinary people.’ Een uitspraak waarbij ik eerder al de nodige kanttekeningen heb geplaatst. 

Opmerkelijk dat mensen, zoals de JFVD, die  zo begaan zijn met de ‘echte’ geschiedenis van Nederland en die zo strijden tegen de ‘elite’ zo weinig kennis van de geschiedenis hebben dat ze blij worden van een ‘bourgeois samenleving’. Laten we ons troosten met de gedachte dat Christus nog steeds niet is wedergekeerd om het koninkrijk gods op aarde te vestigen. Dat al die andere ‘voorspellers’ met religieuze inslag er steevast naast zaten. Wikipedia geeft een lange lijst van voorspellers en momenten. Of die lijst klopt weet ik niet, maar al is maar de helft waar, dan zou de aarde deze eeuw alleen al verschillende keren zijn vergaan. De enigen die zijn ‘vergaan’ zijn bijna al die voorspellers. 


Staatsgodsdienst

Het schijnt dat er een juridische jihad woedt in Nederland. Tenminste als we emeritus hoogleraar Kees de Lange moeten geloven. “Het ontbreken van een heldere definitie van godsdienst leidt in de praktijk van vandaag tot onduidelijkheid en tot de onweerstaanbare neiging, met name in moslimkringen, om voor hun religieuze ideologie via de rechter steeds meer ruimte af te dwingen. De juridische jihad is een beproefde methode geworden om religieus-ideologische provocatie vorm te geven, en niet zonder succes.” Zo schrijft De Lange op de site Opiniez. Via de rechter afdwingen? Als de rechter beoordeelt dat iets conform de wet is, wordt het dan via de rechter afgedwongen? Heeft de wetgever die ruimte dan niet al geboden?

573px-Cathars_expelled

De verbanning van de Katharen. Illustratie: Wikipedia

De Lange lijkt nog meer ‘spoken’ te zien: “De seculiere samenleving komt daarbij steeds meer onder druk te staan. Zo wordt het uitoefenen van godsdienstige uitingen in de publieke ruimte steeds vaker gedoogd.” Godsdienstige uitingen in de publieke ruimte zijn altijd al toegestaan. Dat is niets nieuws. Je mag met een enorm kruis om je nek lopen. Er staan ‘huizen’ voor de verschillende goden in de publieke ruimte. In Maastricht werd laatst weer een zoveel jaarlijkse processie gehouden en als je wilt kunt je in de openbare ruimte tot elke god bidden die je maar wilt. Dat is niets nieuws.

De Lange gaat verder er: “…  worden in door de belastingbetaler bekostigde gebouwen ruimten voor godsdienstige rituelen ingericht.” Dat er in verschillende openbare gebouwen ‘stilteruimtes’ worden ingericht is ook niets nieuws. Dit past allemaal bij een samenleving die eenieder de ruimte biedt om een eigen leidraad in het leven te kiezen. Niets nieuws onder de zon. Vroeger had bijna ieder ziekenhuis, net als trouwens iedere middelbare school, in het zuiden een kapel. In het noorden hadden ze ook vast allemaal een gebedsruimte.

Sterker nog, er zijn nu nog gemeenten waar het een stapje verder gaat. Waar de raadsvergadering met een gebed begint en bijbels in vergaderzalen liggen. Nog sterker, god komt in de aanhef van iedere wet voor en het wordt nog steeds geaccepteerd dat volksvertegenwoordigers zich op god beroepen als ze worden ingezworen. 

Het enige ‘nieuwe’ is dat een andere religie hier ook gebruik van maakt. De Langes bezwaar richt zich op die hier redelijk nieuwe godsdienst, de islam. Die religie is volgens De Lange: “een staatsgevaarlijke haatdragende ideologie met bijbehorende vijfde colonne.” Een godsdienst die ons, zo beweert De Lange: “terug zal voeren naar de irrationele ideologische Middeleeuwen.” Zou het definiëren van godsdienst, de komst van die ‘ideologische Middeleeuwen’, als ze al komen, tegengaan? Of is het juist een stap in de richting van die ‘ideologische Middeleeuwen’ omdat er zo ‘staatsgodsdiensten’ ontstaan en de overheid, net als vroeger de landheer, bepaalt wat er geloofd moet worden?

Zo waarlijk helpe mij ….

De islamitische oproep tot gebed moet worden verboden. Een uitspraak van Geert Wilders? Nee, een voorstel in het verkiezingsprogramma van de SGP, zo valt te lezen in het AD. Door de oproepen tot gebed toe te staan werkt de overheid islamisering van de publieke ruimte in de hand. “Dat is kwalijk,” zo vindt lijsttrekker Van der Staaij. De SGP is hiertoe gekomen omdat er lokaal weerstand is tegen de oproepen van de imam. Die worden volgens de partij gezien als intimiderend en geassocieerd met terrorisme.

godsdienst

Foto: Montesquieu Instituut

Nu kent Nederland in de grondwet vastgelegde godsdienstvrijheid en daar wil hij niet aan tornen. Nee, hij wil het via een achterdeur regelen, via een andere wet. Waarom niet via de voordeur? Misschien omdat dan ook de positie van vrouwen binnen de SGP in de discussie wordt getrokken? Dit terzijde.

De overheid moet, volgens de SGP, optreden tegen islamisering van de openbare ruimte. Beste ‘mannenbroeders’, bent u bang voor de concurrentie? Aan kerkklokken wilt u niet tornen en dat is ook een oproep tot gebed die  velen stoort. Dat is immers onderdeel van het ‘Nederlands cultuurpatroon’. Zou dat trouwens niet kunnen veranderen door gewijzigde omstandigheden zoals een afname van het aantal kerkbezoekers? Door de verwijdering van grote delen van de bevolking van dat ‘cultuurpatroon’? En zou dat cultuurpatroon niet aangevuld kunnen worden met nieuwe zaken? Culturen die zich niet aanpassen aan gewijzigde omstandigheden, hebben de neiging om uit te sterven.

Begrijp me niet verkeerd, dit is geen pleidooi om de roep van de imam op te nemen in het ‘cultuurpatroon’. Nee, nu de SGP toch begint over het ‘vergodsdienstigen’ van de openbare ruimte door een andere godsdienst en overheidsoptreden daartegen. Hoe zit het met de ‘verchristende’ openbare ruimte en het optreden van de overheid daartegen?

Nee, niet tegen kerkklokken, maar tegen god in de overheid. ’Wij Willem-Alexander, bij de gratie Gods, Koning der Nederlanden, Prins van Oranje-Nassau, enz. enz. enz.,’ wordt het niet eens tijd om deze eerste zin van iedere wet te veranderen en god weg te laten? Wordt het niet eens tijd om het ‘zo waarlijk helpe mij god almachtig’ bij het inzweren van politici te wijzigen? En om de koning (en dus de premier) te vragen om de troonrede met een andere zin af te sluiten dan met “U mag zich gesteund weten door het besef dat velen u wijsheid toewensen en met mij om kracht en Gods zegen voor u bidden”? En de ‘kerk’ definitief van de staat te scheiden?

Vrede van Westfalen

Tussen 1568 en 1648 vochten de graafschappen van de Lage landen een oorlog uit met de Spaanse koning. De Lage landen behoorden tot het Spaanse wereldrijk. Deze oorlog wordt in de volksmond de Tachtigjarige oorlog genoemd en door historici de Opstand. Een oorlog die een onderdeel was van een grotere, complexe Europese strijd waarin machtsaanspraken, sociale en economische belangen werden overgoten met een religieus sausje. In de beeldvorming is dat religieuze sausje gaan overheersen en werd het een strijd om de vrije godsdienstkeuze. Een strijd die al voor 1568 begon en waarin godsdienstfanatici mensen opzweepten tot vernielingen (denk aan de Beeldenstorm) en gewelddadige acties. Godsdienstfanatici die steden bezetten en legers van de rechtmatige landsheer de toegang weigerden. Fanatici die elk hun eigen juiste interpretatie van de bijbel gaven. Met Geuzen die steden en gebieden plunderden. Een strijd met een flinke vluchtelingenstroom.

OpstandIllustratie: www.isgeschiedenis.nl

Als je dat zo opsomt en je kijkt naar het Midden-Oosten, zijn er dan overeenkomsten? Zien we dan niet ook landsheren, Rusland en de Verenigde Staten, die proberen hun ‘rijk’ bijeen te houden en het liefst te verstevigen? Lokale potentaten die zelf meer macht willen ten kosten van de andere lokale potentaten en, al naar gelang hun doel, de landsheren bestrijden of steunen? Is dit niet wat Betsy Udink beschrijft in haar artikel in de Volkskrant?

Spelen economische motieven niet een belangrijke rol in deze strijd? Wie krijgt de zeggenschap over welke olie- en gasvelden? Spelen sociale motieven niet een belangrijke rol? De grote groep jeugdigen zonder nuttige dagvulling en inkomen en daardoor afhankelijk? Jeugdigen die strijden om gehoord te worden, om hun eigen toekomst mee te bepalen en voor een gesloten deur staan. Een strijd compleet met beeldenstormen: de vernietiging van beelden, kunst-, culturele – en historische schatten. Denk aan de vernielingen in Palmyra. En zou zou je de rol van IS niet kunnen vergelijken met de rol van de geuzen? Roofpiraten die gebieden bezetten en de lokale machthebbers verdrijven en waarbij zich anderen om opportunistische redenen aansluiten? En ook een strijd die leidt tot een flinke vluchtelingenstroom? En ja, ook hier een religieuze saus erover? De saus van de echte islam die iedereen zegt te vertegenwoordigen? De saus die ook hier de andere ingrediënten (de machtspolitieke, sociale en economische) van de ‘maaltijd’ is gaan overheersen? In de Volkskrant beschrijft Robbert van Landschot die religieuze saus mooi. een saus bedoeld om de macht te behouden.

Met de vrede van Westfalen werd een einde gemaakt aan de strijd in West-Europa. Deze vrede bestond uit een serie vredesverdragen die een einde maakten aan de strijd en die de kaart van Europa tekende voor de komende 160 jaar. Tijd voor een nieuwe vrede van Westfalen?

 

 

Kortsluiting in het hoofd

Een verschrikkelijke gebeurtenis in Orlando. Een man schiet 49 mensen dood, verwondt velen en wordt uiteindelijk zelf doodgeschoten. Een Amerikaan, een ‘moslim van Afghaanse afkomst’ wordt er dan snel achter geplakt. Had hij de honderd meter op de Olympische Spelen gewonnen, dan was dat er waarschijnlijk niet achter geplakt. Nu schijnt dat belangrijk te zijn, want zo kan hij buiten de groep worden gezet. Buiten de groep van ‘echte’ Amerikanen. het was immers een Afghaan en dat verklaart al veel en dan ook nog een moslim. En daarmee is al snel bijna alles verklaard: het is weer die vervloekte radicale islam. Zeker als IS laat weten dat ‘een van hen’ weer een ‘gloriedaad’ heeft verricht.

kortsluiting

Illustratie: www.gerrievanwelij.nl

Politici en ‘meningenmannetjes’ gaan dan weer helemaal los in tirades tegen IS, tegen de islam en sommigen ook tegen moslims. Neem presidentskandidaat Trump: “duizenden en duizenden mensen (die) de Verenigde Staten binnenstromen met anti-Amerikaanse meningen. Islamitische vluchtelingen proberen onze kinderen af te nemen en die kinderen voor Islamitische Staat te ronselen. We moeten de waarheid durven zeggen over hoe de radicale islam op onze kusten komt.” Makkelijk scoren maar zouden er ook andere verklaringen kunnen zijn?

Uit de beschrijvingen die zijn voormalig collega’s en zijn ex-vrouw van hem geven, komt naar voren dat de man geestelijk niet helemaal in orde leek te zijn. Verwarde mensen zijn er meer. Denk aan Tristan van der Vlis die in een winkelcentrum in Alphen aan de Rijn om zich heen schoot. Of aan de Karst Tates die op koninginnedag 2009 met zijn auto op mensen inreed. Gewone Nederlanders met kortsluiting in hun hoofd. Zou het kunnen dat Omar Mateen ook kortsluiting in zijn hoofd had? Dat daar de ware oorzaak van zijn daad is te vinden? Dat hij het radicale islamisme erbij heeft gesleept om zichzelf en zijn daad, belangrijker te maken? Om ergens ‘bij te horen’?

Als dat het geval was, zou er dan extra ingezet moeten worden op het werk van veiligheidsdiensten? Natuurlijk moeten die hun werk doen omdat er ook terroristen ‘van beroep’ zijn. Zou extra inzetten op de geestelijke gezondheidszorg dan niet ook veel ellende kunnen voorkomen? Had de FBI Mateen wellicht niet beter kunnen doorverwijzen naar een goede psychiater?

Wat zou Nederland hiervan kunnen opsteken? Door de bezuinigingen van de afgelopen jaren, zijn steeds meer psychiatrische patiënten ‘ge-extramuraliseerd’ (uit inrichtingen ontslagen), een risico? Gelukkig is de wapenwetgeving in Nederland wat strenger. Alhoewel, liet het geval Van der Vlist niet zien dat er ook hier nog wat te verbeteren viel?

Voorrechten of vooroordelen?

In de Volkskrant reageert auteur Renzo Verwer op een eerdere bijdrage van geschiedenisdocent Lofti Abdel Hamid. Hamid betoogde dat het islamdebat geen dialoog is op gelijkwaardige basis omdat: “moslims voornamelijk worden neergezet als theologisch denkende en handelende mensen met een in essentie achterlijk waardenstelsel,” en dan: “is een gesprek bij voorbaat een verspilling van tijd en energie.” Volgens Verwer is het in groepen wegzetten van mensen, eigen aan een debat. Zeker als een groep, zoals de moslims voorrechten hebben en speciaal worden behandeld. Waaruit bestaan die volgens Verwer: “ze mogen met hun haar onzichtbaar op de paspoortfoto (niet-moslims niet), ze mogen gescheiden zwemmen, ze mogen vrouwen discrimineren (geen hand geven, weigeren geholpen te worden in een winkel in het dorp Oranje), en we pikken het allemaal!”

vooroordelenIllustratie: arkompas.com

Laten we het eens nalopen. Een foto voor het paspoort moet aan strikte eisen voldoen. Hierbij moet het hoofd onbedekt zijn behalve als: “het om godsdienstige of levensbeschouwelijke redenen niet toegestaan (is) om uw hoofd onbedekt te laten.” Het geldt voor iedereen die godsdienstige bezwaren heeft tegen een ontbloot hoofd. Dat kan een moslima zijn, maar ook van een sikh of welke andere religie dan ook. Is dit een voorrecht specifiek voor moslims?

Is gescheiden zwemmen een (voor)recht? Is iemand vrij om een zwembad af te huren en er vervolgens alleen met vrouwen of mannen in te zwemmen? Mag een zwembad als marktproduct niet een uurtje zwemmen voor alleen vrouwen aanbieden? Er wordt ook zwemmen met baby’s, zwemmen voor ouderen en wellicht nog andere doelgroepen aangeboden. Hoe moet het dan met wedstrijdzwemmen? Heeft Verwer wellicht ook bezwaar tegen gescheiden voetballen of hockeyen?

Het geven van een hand is een gebruik in Nederland, maar is het daarmee een verplichting? Staat het iemand niet vrij om zelf te bepalen wie hij of zij een hand geeft en met welke reden? Heb je, want dat is de andere kant van de medaille, recht op een hand? Staat het mij ook vrij om in een winkel te weigeren door iemand geholpen te worden? Is het dan niet aan de winkelier om daarop te reageren door iemand anders mij te laten bedienen of mij als klant de deur te wijzen en dat heb ik dan te accepteren?

Verwer windt zich op over het frame: “dat de eigenlijke slachtoffers van de terroristische aanslagen door moslims de moslims zelf zijn. Want die krijgen het nu zo zwaar.”  Kijkt Verwer wellicht met een frame dat van vooroordelen voorrechten maakt?

De sprookjes van Halbe

Er was eens een fractievoorzitter die krasse uitspraken en beloften deed om kiezers te lokken. Krasse uitspraken en beloften die na de verkiezingen knellen en worden gebroken en niet alleen door linkse partijen, zoals Roderick Veelo beweert. Op het VVD-partijcongres deed fractievoorzitter Halbe Zijlstra weer een flinke duit in het zakje: Onze minister van Justitie zou een cartoonist niet door een arrestatieteam van zijn bed laten lichten. Onze partij zou nooit de sharia invoeren al zou de meerderheid van Nederland dat willen. En onze partij zou nooit een gedachtenpolitie instellen. 

HalbeIllustratie: www.volkskrant.nl

Drie krasse uitspraken. Waar hebben we dergelijke uitspraken eerder gehoord? Wie herinnert zich nog de uitspraak van de VVD minister en staatssecretaris van justitie dat de moordenaar van Pim Fortuyn nooit op vrije voeten zou komen? In onze wetgeving gaan de minister en de staatssecretaris daar niet over, dus konden zij deze belofte niet nakomen. Wie bepaalt in Nederland of en hoe er iemand gearresteerd moet worden? Heeft de minister van justitie hierin een rol? Of is het de officier van justitie die bepaalt wie er wordt gearresteerd? Is het vervolgens aan de politie om een dreigingsanalyse te maken en te bepalen hoe groot en zwaar het arrestatieteam moet zijn? Is niet juist de kracht van een rechtstaat dat ministers niet bepalen wie er wel en niet gearresteerd moeten worden?

Dan het invoeren van de sharia als een meerderheid dat wil. Mocht er een sharia-meerderheid zijn en die krijgt de sharia via de regels van de democratie ingevoerd, wie kan die meerderheid dan dat recht ontzeggen? Dat zou voor mij wel een reden zijn om te verhuizen. Trouwens een zeer hypothetische gebeurtenis gezien het geringe aantal moslims. Het CBS houdt de kerkelijke gezindheid van de Nederlanders bij en daaruit blijkt dat ongeveer 45% niet kerkelijk is, 45% een christenlijke gezindheid aanhangt en 10% een overige gezindheid. Moslims maken een deel uit van die 10% net als hindoes boeddhisten en anderen. En lang niet alle moslims zullen voor de invoering van de sharia zijn. Wil Zijlstra angst zaaien?

Als laatste de ‘gedachtenpolitie’. Zijlstra verwijst hier naar CDA-leider Buma die het verheerlijken van geweld en terreur strafbaar wil stellen. Hoe zit het dan met het weren van imams? Toen er verleden jaar in Rijswijk een bijeenkomst zou plaatsvinden waar een imam zou spreken die ‘banden zou hebben met jihadisten’, sprak VVD-kamerlid Azmani: “De vrije samenleving dient beschermd te worden.” Het visum van de imam moest worden ingetrokken en liever nog zou het hele gala niet door moeten gaan. Gedachtenpolitie?