Write your own (version of) history

De leider van het PVV-smaldeel in de Eerste Kamer, Marjolein Faber, doet niet onder voor haar evenknie in de Tweede kamer. In Vrij Nederland besteedt Max van Weezel aandacht aan haar optreden in die Eerste Kamer. Syrische vluchtelinge zijn gelukzoekers, “Busladingen vol profiteurs uit de islamitische woestijn dringen onze dorpen en steden binnen om na het verkrijgen van een verblijfsstatus een ingericht huis te krijgen met de bijbehorende uitkering en verwentoeslagen.” Ronkend, voor de betreffende mensen denigrerend taalgebruik waar Geert Wilders nog een puntje aan kan zuigen, of zoals Van Weezel schrijft: “vergeleken met Marjolein Faber is Geert Wilders een watje.” 

reconquistaIllustratie: Recursos Humanidades

Heel bijzonder wordt het als zij de ‘toestand in de wereld’ en vooral het Midden-Oosten verklaart. Volgens Faber probeerde het Westen daar orde op zaken te stellen en: “ondertussen worden wij in onze eigen achtertuin aangerand, verkracht, neergestoken, neergeschoten en opgeblazen.” Maar dat is eigenlijk niets nieuws voor Faber:“als ik kijk in 1.400 jaar geschiedenis, blijkt dat de islam 1.400 jaar geleden vanuit het Arabisch schiereiland naar het Westen is getrokken. We zien een spoor van verkrachtingen, moord en oorlog.”

Herschrijft Faber hier eigenhandig de geschiedenis? Past zij hier de geschiedenis aan, aan de denkbeelden van haar partij? Welke ‘zaken’ probeerden ‘wij’ op orde te stellen? De situatie in Irak voor de inval door Bush de Tweede? Of was die inval van Bush de Tweede een poging de zaken van Bush de Eerste op orde te krijgen? Of probeerde Bush de Eerste de in ongerede geraakte zaken van de oorlog tussen Iran en Irak op orde te stellen? Of was de oorlog tussen die beide landen waarbij Irak geld en wapens van het Westen kreeg, een poging om de door de Iraanse revolutie in het ongerede geraakte orde, te herstellen? Een revolutie die het gevolg was van Westerse (Amerikaanse) pogingen om de zaken, het regime van de Shah, op orde te houden? En zo kan nog wel even worden doorgegaan en niet alleen voor Irak en Iran.

En ja, de islam werd in haar beginjaren ook met het zwaard verspreid. Een islamitische veldheer drong aan op bekering van de bevolking van veroverde gebieden en daarbij zijn de nodige slachtoffers gevallen. Verschilt dit van de manier waarop de katholieke en later ook de protestantse heersers met de bevolking van veroverd gebied omgingen? Lieten die de bevolking de vrije ‘godsdienstkeuze’? Werden joden en moslims door de katholieke ver- of moet ik zeggen heroveraars van Spanje niet gedwongen bekeerd? Dit terwijl zij, net als voor het katholieke juk gevluchte Europeanen, onder moslim heerschappij in voorspoed en veiligheid konden leven.

Gelijke rechten

Er woedt een flinke storm in de (digitale) media naar aanleiding van het boek Heilige identiteit van Machteld Zee. Ik heb het boek (nog) niet gelezen en ga me er dan ook niet over uitlaten. Waarom dan toch deze eerste zin? Om een passage in de column die Roderick Veelo bij RTL Z besteedt aan deze storm: “De acceptatie van de dominantie (in de moslimcultuur) van mannen over vrouwen staat haaks op de individuele rechten en vrijheden van vrouwen in het Westen. Moslimvrouwen behoren hier dezelfde rechten en vrijheden te hebben als alle andere vrouwen. ‘One law for all’.” 

vrouwenrechtenFoto: Quote

Veelo heeft gelijk, dominantie van mannen over vrouwen staat haaks op de individuele rechten en vrijheden in het westen. Nu is dit niet altijd zo geweest. Het opheffen van de dominantie van mannen over vrouwen in het Westen is van recente datum en is nog steeds niet volledig voltooid. Zie bijvoorbeeld het aantal vrouwen in hoge functies zoals premier of wat wranger, de positie van de vrouw in de SGP.

Veelo heeft ongelijk als hij spreekt over de ‘moslimcultuur’. Die is namelijk niet over die ene patriarchale kam van Veelo te scheren. Inderdaad in Saoedi-Arabië is de situatie van vrouwen dramatisch. Dat neemt niet weg dat Pakistan in 1988 al een vrouwelijke premier had, Benazir Bhutto. Bangladesh kent nu mevrouw Sheikh Hasina als vrouwelijke premier terwijl Nederland nog steeds wacht op de eerste en de VS nu voor het eerst een vrouwelijke presidentskandidaat kennen. De wereld is niet zo zwart wit als Veelo haar schetst.

Belangrijker, hebben moslimvrouwen in Nederland dan niet dezelfde rechten als alle andere vrouwen? Kan hij mij dan de wetten of wetsartikelen aanwijzen waar dat onderscheid wordt gemaakt? Bij mijn weten hebben alle vrouwen in Nederland dezelfde rechten en dat zijn trouwens ook dezelfde rechten als dat er voor mannen gelden. Met wellicht één uitzondering en dat is het recht op zwangerschapsverlof, dat voor vrouwen uitgebreider is.

Dat sommige moslims, maar ook christenen dat anders zien en dat er in de praktijk, door bijvoorbeeld werkgevers, vaak anders wordt gehandeld, dat zal ik niet ontkennen. Dat er daar dus nog een wereld is te winnen voor wat betreft de gelijke behandeling van mensen evenmin. Dat doet er echter niets aan af dat voor iedereen dezelfde wet geldt en die wet geen onderscheid maakt tussen moslimvrouwen en niet moslimvrouwen of tussen mannen en vrouwen, behalve dan bij zwangerschap. Al ligt daar een lichamelijke oorzaak aan ten grondslag: de vrouw draagt en baart immers.

Zo waarlijk helpe mij ….

De islamitische oproep tot gebed moet worden verboden. Een uitspraak van Geert Wilders? Nee, een voorstel in het verkiezingsprogramma van de SGP, zo valt te lezen in het AD. Door de oproepen tot gebed toe te staan werkt de overheid islamisering van de publieke ruimte in de hand. “Dat is kwalijk,” zo vindt lijsttrekker Van der Staaij. De SGP is hiertoe gekomen omdat er lokaal weerstand is tegen de oproepen van de imam. Die worden volgens de partij gezien als intimiderend en geassocieerd met terrorisme.

godsdienst

Foto: Montesquieu Instituut

Nu kent Nederland in de grondwet vastgelegde godsdienstvrijheid en daar wil hij niet aan tornen. Nee, hij wil het via een achterdeur regelen, via een andere wet. Waarom niet via de voordeur? Misschien omdat dan ook de positie van vrouwen binnen de SGP in de discussie wordt getrokken? Dit terzijde.

De overheid moet, volgens de SGP, optreden tegen islamisering van de openbare ruimte. Beste ‘mannenbroeders’, bent u bang voor de concurrentie? Aan kerkklokken wilt u niet tornen en dat is ook een oproep tot gebed die  velen stoort. Dat is immers onderdeel van het ‘Nederlands cultuurpatroon’. Zou dat trouwens niet kunnen veranderen door gewijzigde omstandigheden zoals een afname van het aantal kerkbezoekers? Door de verwijdering van grote delen van de bevolking van dat ‘cultuurpatroon’? En zou dat cultuurpatroon niet aangevuld kunnen worden met nieuwe zaken? Culturen die zich niet aanpassen aan gewijzigde omstandigheden, hebben de neiging om uit te sterven.

Begrijp me niet verkeerd, dit is geen pleidooi om de roep van de imam op te nemen in het ‘cultuurpatroon’. Nee, nu de SGP toch begint over het ‘vergodsdienstigen’ van de openbare ruimte door een andere godsdienst en overheidsoptreden daartegen. Hoe zit het met de ‘verchristende’ openbare ruimte en het optreden van de overheid daartegen?

Nee, niet tegen kerkklokken, maar tegen god in de overheid. ’Wij Willem-Alexander, bij de gratie Gods, Koning der Nederlanden, Prins van Oranje-Nassau, enz. enz. enz.,’ wordt het niet eens tijd om deze eerste zin van iedere wet te veranderen en god weg te laten? Wordt het niet eens tijd om het ‘zo waarlijk helpe mij god almachtig’ bij het inzweren van politici te wijzigen? En om de koning (en dus de premier) te vragen om de troonrede met een andere zin af te sluiten dan met “U mag zich gesteund weten door het besef dat velen u wijsheid toewensen en met mij om kracht en Gods zegen voor u bidden”? En de ‘kerk’ definitief van de staat te scheiden?

Wie een kuil graaft …

Ivar Scheers betoogt bij The PostOnline dat er een verschil is tussen ideeën en mensen. Ideeën hebben zoals hij terecht zegt geen rechten, mensen wel. Ook terecht constateert hij dat je ideeën niet kunt discrimineren zonder het vrije debat te smoren. Scheers betoogt dat het woord islamofobie een non-woord is, dat beoogt kritiek op de islamitische leer gelijk te stellen aan discriminatie. Als dat de bedoeling van dat woord is, dan zou dat inderdaad schadelijk zijn.

kuil

Foto: janssenspatrick.skynetblogs.be

Maar hoe vast is Scheers zelf in deze redenering? Scheer: “In een functionerende democratie hebben ideeën geen rechten. Mensen hebben rechten. Daarmee wordt dan ook direct het essentiële verschil tussen islamofobie en antisemitisme duidelijk: het eerste gaat om een set van ideeën (islam), het tweede om een ras (Joden).” 

Wat betekent het dan als er wordt gezegd dat Europa en ook Nederlands een joods, christelijke traditie hebben? Als het jodendom een ras is, betekent dat dan niet dat er twee verschillende grootheden met elkaar worden vergeleken? Is de Europeaan dan van het joodse ras en hangt die het christenlijk geloof aan?

Ik dacht dat het jodendom een religie was, heb ik me dan altijd vergist? Of zou Scheers zich  misschien vergissen. Scheers zou niet de eerste zijn die het jodendom als een ras betiteld en met de belangrijkste vertolkers van deze gedachte wil ik hem toch niet vergelijken. Als hij zich vergist, en het jodendom is een religie en dus een set van ideeën waarop je kritiek kunt leveren. Net als het christendom, het boeddhisme of de islam. Wat is dan het verschil tussen islamofobie en antisemitisme? Is er dan nog wel verschil of zijn beiden dan gewoon een vorm van kritiek op een set van ideeën? Kritiek die iets zegt over de ideeën en niet over de mensen die ze aanhangen. Want ideeën, zo betoogt Scheers terecht, hebben geen rechten.

Valt Scheers dan niet in de kuil die hij voor een ander graaft?

Dwalende dwaallichten

In Dagblad de Limburger van 8 april 2016, betoogt Henk Steenbekkers dat, zoals de titel van zijn bijdrage luidt, (de) islam (een) bron van terreur is. In zijn betoog haalt hij onder ander Palestijnse lesboekjes aan en sluit hij af met de zin: Het fundament, de islam, de geloofsbeleving, de navolging van Mohammed uitroeien, is onmogelijk. Het is moeilijk te bevatten dat de politieke elite, wereldwijd, geen acht slaat op de ervaringen van de mensheid. Historisch besef ontbreekt vaak.” Dergelijke redeneringen of beweringen zijn tegenwoordig gangbaar en we kennen zelfs politieke partijen die deze uitdragen.

dwaallichtIllustratie: plazilla.com

Als er dan toch wordt gesproken over historisch besef. Hoe kan het dat de islamitische wereld en cultuur eeuwenlang niet gewelddadiger was dan de christelijke? Sterker nog, veel minder gewelddadig. Hoe kan het dan dat de islamitische wereld in haar eerste eeuwen onderdak en bescherming bood aan joden en christenen die de christelijke wereld ontvluchtten, omdat ze werden vervolgd door de katholieke kerk? Hoe kan het dat in die islamitische cultuur het denken en de wetenschap bloeiden terwijl het in de christelijke wereld onmogelijk was vanwege de geloofsdwang?

Die islamitische wereld volgde dezelfde Mohammed en dat leverde heel andere resultaten op. Hoe kan dat als het radicale jihadisme ingebakken zit in de leer van Mohammed? Hoe kan het dan dat er ook nu miljoenen moslims zijn die de leer en het leven van Mohammed heel anders uitleggen? Interpreteren deze moslims en de vroegere islamieten de leer verkeerd of zien de radicale islam en de radicale jihadisten het verkeerd? Of is die leer niet zo duidelijk als wordt beweerd en kun je er meerdere kanten mee op? Net zoals trouwens de christelijke leer op verschillende manieren kan worden uitgelegd. Een uitleg die ook tot vele godsdienstoorlogen, waanzin en extremisme heeft geleid.

De inquisitie beriep zich op de katholieke leer en was zelfs ingesteld door de kerk zelf, maakt dat het katholicisme tot een gewelddadig, wrede leer? Dat terroristen zich, gesanctioneerd door een of meerdere geestelijken, beroepen op de islam, maakt dat de islam tot een ‘terroristische leer’? Of zijn de radicalen dwalende dwaallichten? Dwalende dwaallichten gebaseerd op generalisatie? Generalisatie waaraan ook Steenbekkers zich schuldig maakt.

Verlichte islam

Vele politici en commentatoren zien de radicale islam als een islamitisch probleem. Het zou eigen zijn aan de islamitische leer. De Verlichting die het westen heeft gekend is, volgens deze politici en commentatoren, aan de islam voorbijgegaan en die leeft daarom nog in de Middeleeuwen. Zij zien een grote afstand tussen de islamitische en de westerse wereld.

 John Gray

Had het westen de Renaissance niet mede te danken aan de islamitische gebieden? Vervolgde christenen en joden vonden in het Moorse Spanje onder islamitische heerschappij een veilig heenkomen. Een heenkomen waar zij bovendien in aanraking kwamen met de werken van de oude Grieken en de erop voortbordurende Arabische wetenschappers. Zo heeft onder andere het denken en werk van de islamitische jurist, arts en filosoof Abū ‘l-Walīd Muḥammad ibn Aḥmad ibn Rushd, bij ons bekend onder de Latijnse naam Averroes, de christenlijk en westerse filosofie diepgaand beïnvloed. En kwam het in contact met het denken dan de klassieke Grieken Aristoteles en Plato.

De filosoof John Gray ziet nog een andere verbinding. In zijn boek Zwarte mis bespreekt Gray Sayyid Qutb. Volgens Gray is de radicale islam een ‘kind’ van het moderne denken, net zoals het communisme, het fascisme en het anarchisme. Gray komt tot de conclusie dat de radicale islam moderne kenmerken vermengt met oude: “De radicale islam is een moderne revolutionaire ideologie, maar ook een millennialistische beweging met islamitische wortels.”

Het millennialisme bestaat eruit dat de islam, net als trouwens het christendom, het geloof in het einde der tijden en de komst van het rijk van God/Allah centraal staat. Wie goed kijkt, of het wil zien, ziet altijd wel ‘signalen’ dat nu echt dé tijd is dat het gaat gebeuren. Of, en dat zien we ook bij IS, er worden daden verricht die als signalen in die richting worden verkocht.

Gray ziet veel invloeden van de moderne westerse revolutionaire ideologie in Qutbs denken. Gray: “Qutbs idee van een revolutionaire voorhoede die zich volledig zou wijden aan de omverwerping van corrupte islamitische regiemes en het stichten van een samenleving zonder formele machtsstructuren, ontleent niets aan de islamitische theologie en zeer veel aan Lenin. Qutbs beeld van revolutionair geweld als een zuiverende kracht heeft meer gemeen met de denkbeelden van de jakobijnen …” 

Zou Gray een punt hebben? Is de verlichting dan wel aan de islam voorbij gegaan of de radicale islam ook een kind van de Verlichting? Hoe ver staat de radicale islam werkelijk af van het westen?

 

Twee ei is een Halbe ei

Bied als winkelbedrijf ‘verstop-eitjes’ aan en spreek van ‘voorjaarsfeest’ en dat is het begin van het einde van: “waar we als land voor staan.” Een uitspraak van VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra. Dit naar aanleiding van reclame van de HEMA. Want: “Als de Hollandsche Eenheidsprijzen Maatschappij Amsterdam afscheid neemt van Pasen, dat onderdeel uitmaakt van onze maatschappij, dan glijden we langzaam af.” Want: “Pasen en Pinksteren hóren bij Nederland. Dat vind ik, ook al ben ik zelf niet religieus. Als je daar aanstoot aan neemt, dan ben je toch intolerant? Pasen hoort erbij, net als gelijkheid tussen man en vrouw en tussen homo’s en hetero’s.” Zijlstra maakt zich zorgen om de ondergang van een christelijke natie. De eitjes zijn voor hem een voorbeeld van een dreigende islamitische onderwerping.

paaseieren2Illustratie: koken.vtm.be

Beste meneer Zijlstra. Is de HEMA daadwerkelijk zo’n belangrijke poot ‘onder alles waar we als land voorstaan’? Waarom begint u dan geen actie om het bedrijf terug te kopen van de Britse eigenaar Lion Capital? Het zou immers toch niet mogen zijn dat deze belangrijke drager van ‘alles’ waar Nederland voor staat, in buitenlandse handen is? Want wat als de Britten de HEMA verkopen aan een sjeik uit een van de Golfstaten?

Is het huidige Pasen geen ‘verchristelijkte’ voortzetting van voorchristelijke lentefeesten, gewijd aan het leven en de vruchtbaarheid? Net zoals ook Kerst een ‘heidense’ geschiedenis kent. Zou de HEMA met haar voorjaarsfeest niet een verdere vernieuwing kunnen zijn? Of beter, een moderne manier van teruggrijpen op een oeroude traditie?

Meneer Zijlstra, als u Pasen en Pinksteren op gelijke hoogte stelt met de gelijkheid tussen man en vrouw en homo’s en hetero’s, waarom dan geen voorstel tot wijziging van de Grondwet? En vervolgens een Paas- en Pinksterenwet waarin formaat, smaak, gewicht etcetera van het paasei kan worden vastgelegd. De hoeveelheid spijs en suiker op een Paasbrood. Zou politieke bemoeienis dit Pasen en Pinksteren goed doen?

Moet de politiek zich niet verre houden van bemoeienis met tradities en volksfeesten, zeker als ze zijn gelieerd aan een godsdienst? Want loopt zij daardoor niet het risico de ene godsdienst boven de andere te plaatsen? En is dat niet in strijd met onze Grondwet.

Zijn in de tijd

Als jullie dit lezen, is hij weer voorbij en duurt het weer vier jaar tot de volgende. De schrikkeldag. En zoals tegenwoordig bij alles, moeten ook de kosten van een schrikkeldag worden berekend. €60 extra uitgaven en €47 extra inkomsten voor een gezin en dus kost die dag €13, aldus het NIBUD. We vinden tijd belangrijk en willen er het liefst meer van hebben. Zeker omdat we tegenwoordig het maximale moeten halen uit de schaarse tijd die ons is gegeven. Tijd is immers geld en je mag geen kostbare tijd verloren laten gaan.

SchrikkeldagIllustratie: nl.dreamstime.com

In Trouw besteedt Ger Groot er een column aan en concludeert dat met tijd niet valt te manipuleren. Wel constateert hij dat we collectief de grootste tijdswinst hebben geboekt met de spectaculaire stijging van de levensverwachting. Maar hoe spectaculair die stijging ook is, als je tijd is gekomen ontsnapt je niet. Geniet van de tijd die je is gegeven en bekommer je niet teveel om de prijs ervan, zo concludeert Groot. Een wijze raad?

Tijd vervult een belangrijke rol in onze samenleving en ons leven. Zou dat altijd zo zijn geweest? Of zouden onze voorvaderen een heel ander begrip van tijd hebben gehad? Of wellicht wel helemaal geen?

Volgens Hannah Arendt (The Human Condition) vormde, vóór de komst van het christendom, de samenleving (stam, familie) de kern van het denken. De stam of familie en het overleven ervan, stond centraal en daarop was alle actie gericht. Ook acties die een einde maakten aan het leven van een individu. Die stierf in het belang van het voortbestaan van de familie of stam. Min of meer vergelijkbaar met het huidige ‘vallen voor het vaderland’. En stammen en families hebben generaties de tijd. Het christendom daarentegen plaatste het (leven van het) individu centraal. Dit betekende een flinke beperking van de tijdshorizon en maakte tijd schaars. Die is immers beperkt tot één mensenleven. Daarin moet hét gebeuren.

Genieten we dan het meeste van betaald werk, de scholing ervoor of de zoektocht ernaar? Want besteden we daar niet het grootste deel van onze tijd aan? Door toegenomen levensverwachting wordt immers ook de pensioenleeftijd steeds hoger. “In de ene helft van ons leven offeren we ons leven op om geld te verdienen, in de andere offeren we geld om weer gezond te worden. En al die tijd gaan gezondheid en leven er zachtjesaan van door”,  zo omschreef de achttiende-eeuwse Franse filosoof en schrijver Voltaire het. Hollen we zo niet onze eigen staart achterna?

Het gloednieuwe testament

In Trouw las ik dat het christelijke Wheaton College professor Larycia Hawkins op non-actief heeft gesteld omdat zij van mening is dat islamieten en christenen dezelfde god aanhangen. Nu zijn God en zijn islamitische alter ego Allah, de laatste tijd volop in het nieuws. De ene vanwege de komende kerst en omdat onze samenleving toch is gebaseerd op de ‘christenlijke waarden’ van zijn zoon en de ander omdat gewelddadige jihadisten in zijn naam dood en verderf zaaien.

Andere culturen kenden en kennen een veelheid aan goden. Dit maakt het makkelijk om verschillen te duiden. Het is immers het werk van met elkaar concurrerende en strijdende goden. De Griekse mythologie staat er bol van.

griekse godIllustratie: iamag.co

De aanhangers van de islam, het christendom en daarvoor al het jodendom hebben er een ander concept van gemaakt. Er is maar één godheid. Maar dat maakt het wel lastig om verschillen en tegenstrijdigheden te duiden. Wat wil die godheid nu? Dus zijn al die tegenstrijdigheden een gevolg van de interpretatie van de wil van de godheid. En daarover kunnen dus complete oorlogen worden gevoerd. Oorlogen binnen en tussen de aanhangers van de verschillende godheden.

Ik heb niets met welke religie dan ook, maar stel dat er toch maar één god is. Is zijn boodschap dan niet erg vaag en voor velerlei uitleg vatbaar? Zijn de signalen die hij uitstraalt niet bijzonder tegenstrijdig? Moet die god dan niet een cursus effectief communiceren volgen? Of heeft hij een fout in de schepping gemaakt en slechte luisteraars van ons gemaakt?

Dat zou allemaal kunnen. Een veel interessantere optie werd behandeld in de film Le Tout Nouveau Testament van de Belgische regisseur Jaco van Dormael (Hieronder de trailer van deze film. In de film bestaat god en woont hij met zijn vrouw en dochter in Brussel. Zijn zoon is tweeduizend jaar geleden overleden. Hij bestaat en is een zeer sarcastisch persoon die niet alleen zijn gezin maar ook de mensheid tiranniseert. Hij heeft de mensheid geschapen voor zijn plezier en dat plezier bestaat erin om het de mens zo lastig mogelijk te maken. Past dat beeld niet veel beter bij de werkelijkheid?