In de Volkskrant stelt Willem van Ewijk een bijzondere vraag naar aanleiding van het Oekraïnereferendum. Een referendum waardoor er eindelijk een debat over de inhoud en niet over ‘poppetjes’ werd gevoerd. Eindelijk een debat tussen mensen die het niet met elkaar eens zijn. Eindelijk een debat over concreet beleid, zo constateert Van Ewijk, alleen jammer dat het was over een verdrag dat al getekend was.
Foto: dspace.library.uu.nl
Zo’n debat smaakt naar meer, want dat is: “waar een gezonde democratie op draait: het voortdurende debat”, zoals Van Ewijk terecht constateert. Alleen: “Het is een ideaal natuurlijk, maar iets waar de Tweede Kamer al lang niet meer in uitblinkt” Het debat wordt, aldus Van Ewijk, nu beheerst door het kleine groepje Nederlanders dat lid is van een politieke partij. En dan stelt hij de vraag: “Als burgers niet meer debatteren via politieke partijen, waarom houden we dan zo krampachtig vast aan die parlementaire democratie?” Op de vraag wat er dan voor in de plaats moet komen, geeft hij geen antwoord, maar daar gaat het nu niet om.
Een bijzondere vraag, omdat er een relatie wordt gelegd tussen het publieke debat, politieke partijen en het parlement. Eerst de relatie tussen het publieke debat en politieke partijen. Van Ewijk lijkt het publieke debat te beperken tot de het debat in de Tweede Kamer. Is dat niet heel erg beperkt? Die partijen zouden het debat moeten voeren en dat doen ze niet. Is het publieke debat niet het gesprek tussen burgers op straat, in kranten, via Facebook en Twitter, via sites als www.ballonnendoorprikker.nl? Zijn politieke partijen hierbij onmisbaar?
Dan de relatie tussen politieke partijen en de parlementaire democratie. Van Ewijk lijkt te suggereren dat partijen cruciaal zijn in een parlementaire democratie. De Grondwet kent geen politieke partijen. Die kent parlementsleden die: “stemmen zonder last (artikel 67 lid 3). Zij zijn vrij om naar eigen oordeel en goeddunken te stemmen. Zou een parlementaire democratie kunnen functioneren zonder politieke partijen? Gewoon 150 landgenoten die we kiezen en die ons representeren, of ze representatief kunnen uitloten naar de ideeën van David van Reybrouck?
En daarmee zijn we aanbeland bij de relatie tussen parlement en publiek debat. Parlementsleden moeten het publieke debat volgen, vragen stellen en op basis van de argumenten voor en tegen en hun eigen opvattingen, een keuze maken. Een keuze die niet overeen hoeft te komen met de ideeën en wensen van de meerderheid. Want het publieke debat kan eeuwig doorgaan, op enig moment moet er echter worden besloten en daarvoor worden die 150 mensen gekozen. Zou onze parlementaire democratie zo kunnen werken?
Ballonnendoorprikker 
Het grootste probleem is dat het vrijwel onmogelijk is voor een individu om over alle onderwerpen volledig op de hoogte te zijn. Juist vandaar is het verenigen in politieke partijen waarin gelijkgestemden verschillende onderwerpen, sociaal beleid, financiën enzovoorts, kunnen verdelen. Binnen de partij zullen ze kritisch zijn, maar daarbuiten voornamelijk met elkaar meestemmen omdat één iemand (of een klein collectief binnen de partij) allerlei argumenten en feiten onderzocht heeft en tot een conclusie is gekomen wat de beste koers voor de partij is. De laatste jaren vindt er al veel versplintering plaats en is het de vraag of dat het debat ten goede is gekomen.
Vroeger had je vijf partijen met spreektijd, inmiddels zijn dat er al een stuk of zestien. Gevolg: minder effectieve tijd per partij omdat iedereen gehoord dient te worden. Waardoor er dus ook minder tijd is om daadwerkelijk in debat te gaan, men kan elkaar alleen aanhoren. Met 150 individuen die allemaal een eigen plan trekken en gehoord willen worden, blijft er nauwelijks ruimte over tot debat.
LikeLike
Dag Niels,
Het lukt zelfs partijen niet om over alle onderwerpen volledig op de hoogte te zijn. Dat hoeft geen probleem te zijn, als het maatschappelijk debat goed is. Dan brengen mensen die verstand hebben van geld, uitvoering etc. allemaal hun kennis in. Het debat zou in de samenleving gevoerd moeten worden en die 150 zouden vervolgens de knoop moeten doorhakken. Alles gehoord en afgewogen hebbende…. Daarvoor hoef je geen debat te voeren. Het enige wat ze moeten doen is hun keuze motiveren en dat hoeft niet mondeling, dat kan ook op (digitaal) papier Zij hoeven dan niet allemaal aan het woord te komen, hun mening te ventileren, te debatteren etc.
LikeGeliked door 1 persoon