‘Waar moeten we ze op komen halen?’

  “Terwijl een Turks offensief tegen de Koerden in Syrië in volle gang is, opent president Erdogan een ‘tweede front’ tegen Europa. Hij dreigt ‘de poorten open te zetten’ naar Europa voor de 3,5 miljoen Syrische vluchtelingen in Turkije, als de EU haar kritiek op de inval niet inslikt” Zo is te lezen in een artikel van Arnout Brouwers in de Volkskrant. Brouwers doet verslag van  het debat hierover in de Tweede Kamer en de Europese Unie en dat stemt tot treurnis. Dieptepunt, zo vindt de Ballonnendoorprikker, is de reactie van VVD-kamerlid Koopmans: “We moeten voorkomen dat sancties Nederlandse inkomens en banen raken.” Dat het maar duidelijk is, een Nederlandse baan is belangrijker dan het leven van een Koerd.

Bron: Wikipedia

Tja… Nog niet eens zolang geleden stond het gros van de politici te juichen. Het was gelukt om de stroom vluchtelingen naar Europa te stoppen. In ruil voor vele miljarden zou Turkije de Syrische vluchtelingen opvangen. Een ‘prachtige’ deal tussen de Europese Unie en Turkije bereikt onder premier Ruttes voorzitterschap. Een deal die door toenmalig PvdA-leider Diederik Samsom ‘een blauwdruk voor andere routes’ werd genoemd. En inderdaad hangt het Europese migratiebeleid tegenwoordig van deals aan elkaar. Voor wie er een goed beeld van wil krijgen, lees het boek Niemand wil ze hebben van journalist Linda Polman.

“Natuurlijk gebruikt hij Syrische en andere vluchtelingen als machtsmiddel. Natuurlijk chanteert hij de Europese leiders, maar laten die zich niet ook maar al te graag chanteren in de hoop dat hij hun probleem maskeert?” Die vraag stelde ik in de Prikker van 15 april 2016. En nu is het dan zover. Het geld is overgemaakt en de vluchtelingen worden als machtsmiddel gebruikt. ‘Hou je bek, anders laat ik ze los’, schreeuwt Erdogan tegen de Europese Unie en meteen zijn de problemen die met de deal werd gemaskeerd weer zichtbaar. Recent schreef ik: “Als de geschiedenis iets leert dan is het dat de machtigen sollen met de minder machtigen.” Nu is de macht van Erdogan niet zo groot. Zijn macht lijkt groot door die onderlinge Nederlandse en Europese verdeeldheid. Die maakt Erdogan machtig. Ja, Turkije heeft een flink leger. Economisch is het een wankel land en intern is het tot op het bot verdeeld. En zoals zovelen voor hem probeert hij de interne zwakte te verbloemen door een ‘ gezamenlijke vijand’ te benoemen en een oorlog te beginnen.

Beste heren politici van welk pluimage dan ook. Het enige wat u nu moet doen, is de volgende vraag stellen: ‘Waar moeten we ze op komen halen?’ Die vraag maakt Erdogan ineens machteloos. Daarmee geeft u het signaal af dat Europa zich niet laat chanteren. Tevens corrigeert u daarmee de in 2016 gemaakte fout. Die 3,5 miljoen Syrische vluchtelingen vangen we op en we zorgen ervoor dat ze een nieuw leven kunnen opbouwen. 

Die vraag laat u volgen door de woorden: wij laten ons niet meer chanteren! Die miljarden die u voor deze vluchtelingen kreeg, waren de laatste die u van Europa zult ontvangen. Alle Europese investeringen in uw land worden met onmiddellijke ingang stopgezet. Wij bevriezen alle tegoeden van Turkije en haar inwoners. Alle handel met uw land wordt met onmiddellijke ingang stopgezet. Wij geven een negatief reisadvies voor Turkije en ontraden onze inwoners om naar uw land op vakantie te gaan. Als laatste achten wij ons richting Turkije niet meer gebonden aan artikel 5 van de NAVO. 

Maar ja, in 2016 hadden onze leiders al zwakke knieën en gezien het gekrakeel en de angst voor een werkloze Nederlander, zal de schreeuwlelijk wel weer zijn zin krijgen. Leiderschap zal ook nu wel weer ver te zoeken zijn. Van principes kun je immers niet eten en dus is een Nederlandse baan belangrijker dan het leven van een Koerd.

Hedendaags imperialisme

“Ik kijk uit naar de excuus/flauwekulverhalen van de pc-crowd. Want ze zullen iets moeten verzinnen nu Turkije doet waar verstandige mensen als ik al jaren om roepen — de creatie van een veilige zone in Syrië, waar Syriërs veilig kunnen leven.”Met deze passage beëindigt Michael van der Galien bij De dagelijkse Standaard een artikel over de Turkse president Erdogan die met Amerika een veilige zone van dertig kilometer in Syrië overeen schiet te zijn gekomen. En omdat die afspraak er is kunnen alle Syriers weg uit Turkije en volgens Van der Galien ook uit Europa en Nederland. Ondanks dat ik niet tot die ‘pc-crowd’, behoor, zie ik wel wat haken en ogen.

Bron: Wikipedia

Als eerste kunnen de Verenigde Staten en Turkije wel iets afspreken met betrekking tot het grondgebied van Syrië? Zijn zij bevoegd om besluiten te nemen over het grondgebied van een ander land? Waarin verschilt het creëren en garanderen van een ‘veilige zone’ op het grondgebied van een ander land, van een bezetting? Met een beetje creativiteit kan Poetin de bezetting van de Krim dan ook wel verkopen als het ‘creëren van een veilige zone’. En wie belet Assad, als hij daartoe in staat zou zijn, om een veilige zone voor Koerden in Turkije te creëren. Of Mexico om een ‘veilige zone’ voor migranten in de Verenigde Staten te creëren? Zijn landsgrenzen en soevereiniteit alleen heilig als het in ons voordeel is? 

Vervolgens het gemak waarmee ervan wordt uitgegaan dat we dat gebied vervolgens vol kunnen plempen met vluchtelingen. Hoe zit het met de bewoners van die zone? In die dertig kilometer wonen vooral Koerden en laat dat, volgens Erdogan, nu net terroristen zijn die moeten worden bestreden. Hoe goed zou die Turkse ‘veiligheidsgarantie’ voor hen uitpakken? Nee we ‘garanderen’ dat de vluchtelingen niets overkomt. Als Koerd die in die zone woont, zou ik er niet gerust op zijn als Erdogan met zijn leger mijn veiligheid kwam garanderen. Sterker nog, menig Turk voelt zich niet veilig in het Turkije van Erdogan.

Moeten die bewoners van dat gebied het maar gewoon slikken dat anderen vinden dat er meer dan vier miljoen mensen in hun leefgebied worden gevestigd? Een gebied dat door het oorlogsgeweld danig is verwoest en waar zij moeten sappelen om rond te komen.

Is ook aan Assad gevraagd of hij die ‘zone’ zal respecteren? Hoe moet ik me het samenspel voorstellen tussen de Syrische politie, het Syrische leger en die ‘garanderende troepen’? Of mogen er geen Syrische troepen in dat gebied komen? Is dat dan niet niet gewoon sprake van annexatie? Van hedendaags imperialisme? 

Ik vraag me af of we blij moeten zijn met zo’n oplossing. Een oplossing die naar alle waarschijnlijkheid weer nieuwe ellende oproept.

Morele saus

Dat Turkije buurland Syrië is binnengevallen, zal u niet zijn ontgaan. Turkije wil, zo lees ik bij NRC, een ‘veiligheidszone’ creëren van zo’n dertig kilometer. Onze minister van Buitenlandse Zaken, Halbe Zijlstra zo lees ik bij Elsevier, wil er geen oordeel over vellen, maar wil wel bewijs zien dat het een actie van zelfverdediging is. Kind van de rekening zijn de Koerden en: “De Koerden kennen een lange geschiedenis van verraad,” zoals Arnon Grunberg het in een Voetnoot in de Volkskrant schrijft. Grunberg eindigt met het cynisch definiëren van samenwerken: “degenen helpen die je morgen zal tegenwerken.”

Koerdistan

Illustratie: Wikimedia Commons

De wereldgeschiedenis zit vol van dergelijk verraad. De Koerden zijn hierin niet de enigen. Inderdaad riep, zoals Grunberg schrijft, president Bush de Eerste de Koerden op om in opstand te komen tegen Saddam Hoessein. Toen zij dat deden liet Bush hen aan hun lot en vooral aan Saddams ‘terreur’ over. Trouwens Saddam Hoessein zou, als hij nog leefde, ook een boekje open kunnen doen over ‘helpen en tegenwerken’. Net als buurland Iran en vele andere landen en volkeren. Bekend is ook het verhaal van Osama Bin Laden. De ‘nuttige idioot’ in de strijd in Afghanistan tegen de Sovjet Unie. Alleen zette hij zijn strijd voort tegen zijn oude ‘vrienden’ en leveranciers van trainingen wapens. Dit geheel volgens de definitie van Grunberg.

Nu is ‘konkelen’ en het ‘de-vijand-van-mijn-vijand-is-mijn-vriend-denken’ iets van alle tijden. Wat knelt er dan? Waarom hebben volkeren en landen dan zo’n hekel aan het westen en veel minder aan konkelende Russen, Chinezen of Arabieren? Zou dat te maken kunnen hebben met de morele lading of ‘saus’ die het weten over haar gekonkel gooit? Het refereren aan idealen van vrijheid, democratie en zelfbeschikking? referenties die worden ‘vergeten’ zodra er financieel of enig ander gewin om de hoek komt kijken?

Zou dat het antwoord zijn op de bekende vraag  ‘why do they hate us so much?’ Zou die morele saus ‘maken dat “degene helpen die je morgen zal tegenwerken,” westerse landen zo wordt aangerekend?

Asterix en de Koerden

“Het Koerdische streven naar zelfbeschikking is op zichzelf legitiem, maar kan nooit eenzijdig doorgedrukt worden.”

Zo concludeert Arnout Brouwers in de Volkskrant. Volgens Brouwers is het Koerdische streven naar zelfstandigheid legitiem, maar … . het ontbreekt aan democratisch gehalte, de grenzen zijn betwist, er ligt olie, het is een regio vol sektarische spanningen en oorlogsgeweld. Dit leidt Brouwers naar de vraag “Is het raadzaam een lucifer af te steken in een munitiedepot?” 

New without description

Illustratie: Wikimedia Commons

Als je de vraag zo stelt, dan is het antwoord natuurlijk: nee, dat is niet verstandig. Bovendien zo constateert Brouwers is: “Het begrip nationale zelfbeschikking (…) altijd geclausuleerd, afhankelijk van de luimen van de grote machten en in dienst van hun belangen of de door hen gedefinieerde internationale veiligheid.” en als zelfstandigheid werd toegestaan dan: “gebeurde het als vorm van crisisbeheersing en met instemming van betrokken landen.”

Conclusie, een volk kan zelfstandig worden als het democratisch is, de grenzen onbetwist zijn, er geen olie of andere grondstoffen te vinden zijn, er geen sektarische spanningen zijn, er geen oorlogsgeweld is en als het in het belang is van de grote machten en als het een vorm van crisisbeheersing is. Als je het zo stelt, hoe kan een volk dan ooit zelfstandigheid verkrijgen en een eigen land? Komt deze combinatie van omstandigheden ooit voor? Als er geen conflicten om grenzen en grondstoffen of sektarisch geweld en oorlog is, is er dan sprake van een crisis die moeten worden beheerst? In hoeverre is er sprake van zelfstandigheid als zo ongeveer iedereen die erin de wereld en in het betreffende gebied toe doet moet stemmen?

Inderdaad zijn: “Soevereiniteit en territoriale integriteit van landen (…) sleutelbegrippen in de internationale ordening.” Veel landen, Irak en Syrië zijn daar voorbeelden van, zijn ontstaan op de tekentafel van vroegere koloniale mogendheden. Een tekentafel die zocht naar praktische en onbetwistbare grenzen zoals rivieren maar vooral ook een lengte of breedte graad was zeer geschikt als grens, die lagen immers vast. Of, en zo is de grens tussen Nederlands Limburg en Duitsland bepaald, een kanonschot. Dat die ‘grens’ het leefgebied van mensen doorsneed deed niet terzake. Hoe onomstreden is een internationale ordening die steunt op dergelijk arbitraire grenzen? De geschiedenis laat zien dat grenzen tussen landen en rijken kunnen verschuiven en zelfs dat landen en rijken helemaal kunnen verdwijnen. Ieder volk een eigen land dan maar?

Nu we het toch over rijken hebben, zouden we niet eens moeten kijken hoe die grote multi-etnische rijken zoals het Ottomaanse, Romeinse en Perzische rijk omgingen met het probleem van multi-etniciteit? Hoe behielden de Romeinen de rust in hun rijk met daarin Grieken, Macedoniërs en ook Galliërs? Overal? Nou ja, behalve dan in een klein dorpje in Gallië.

 

Nog een alternatieve werkelijkheid

Twee keer kwam ik deze week een interview tegen met Mustafa Aslan de campagneleider van de AK-partij in Nederland. De eerste keer in de Volkskrant en op vrijdag 24 maart in Dagblad de Limburger.  Twee keer krijgt Aslan de gelegenheid om zijn werkelijkheid te schetsen. In Dagblad de Limburger wordt hem gevraagd naar de duizenden mensen met een afwijkende mening die vastzitten. Aslan: “ Jij bekijkt Turkije door een Nederlandse bril. Dat snap ik. Maar als je wilt begrijpen moet je de situatie in Turkije kennen. Dit is een land dat bijna dagelijks wordt getroffen door aanslagen. Dat haalt het nieuws hier niet, maar het gebeurt wel. Ik wil de aanslagen in Frankrijk en België niet relativeren, maar in Turkije zijn vorig jaar 1.000 mensen gestorven bij aanslagen. En we grenzen aan IS gebied. Dan moeten er andere maatregelen worden genomen dan hier in Europa.”

Hayir

foto: NRC

Beste meneer Aslan, laten we even teruggaan naar het jaar 2015. In dat jaar werden er in Turkije twee maal verkiezingen gehouden. De eerste keer leed uw AK-partij een overwinningsnederlaag, vergelijkbaar met die van de VVD afgelopen verkiezingen. Uw partij kreeg veertig procent van de stemmen, maar verloor de absolute meerderheid. Grote winnaar was de van oorsprong Koerdische HDP. Uw partij moest een coalitie vormen, maar dat lukte met geen enkele van de andere partijen. Daarom schreef de president Erdogan, nieuwe verkiezingen uit voor november. Uw AK-partij kreeg toen wel een meerderheid van de stemmen en kon alleen verder regeren. Tot zover niets bijzonders.

Nou ja, niets bijzonders, internationale waarnemers concludeerden dat die tweede verkiezingen niet geheel democratisch waren verlopen. Bovendien was er nog iets. In de periode tussen de twee verkiezingen begon uw geliefde president deel te nemen aan de strijd tegen het terrorisme, iets waar hij zich voor die tijd niet mee bemoeide. Het was echter niet het door u genoemde IS dat de Turkse klappen kreeg, maar de Koerden. Die reageerden hierop en dit leidde ertoe dat uw president Erdogan het vredesproces met de Koerden beëindigde en de strijd hervatte. De strijd tegen de Koerden in Turkije en buurland Syrië. Iets wat de Koerdische PKK en andere strijdgroepen, niet zomaar lieten gebeuren. Zij sloegen terug door aanslagen op vooral leger en politie te plegen.

Resultaat van deze oorlog: uw president Erdogan kon allerlei maatregelen nemen om het de oppositie lastig te maken, de Koerden ‘verketteren’ en als ‘sterke man’ de verkiezingen winnen. Voeg daarbij de manier waarop nu inderdaad duizenden mensen het leven onmogelijk wordt gemaakt en het geschreeuw van de afgelopen weken en dan vraag ik u, meneer Aslan, wilt deze man waar u van houdt de bijna absolute macht geven, ga uw gang. Het valt mij trouwens op dat alleen in autocratisch of dictatoriaal geregeerde landen, mensen van de machthebber houden. Ik hoor Duitsers niet roepen dat ze van Merkel houden, of Nederlanders van Rutte.

Legitimate opposition

De situatie in Syrië wordt met de dag onoverzichtelijker. Wat er allemaal gebeurt, is voor een geïnteresseerde volger bijna niet meer bij te houden. De ene dag is er sprake van een soort wapenstilstand, maar dan weer niet met IS en Al Nusra. In hoeverre kun je dan van een bestand spreken? Hoe kun je aan een persoon met een Kalashnikov zien bij welke groep hij hoort? En wellicht hoorde hij gisteren wel bij de ene groep en vandaag bij een andere? De volgende dag vallen de bestandspartijen over elkaar heen, maken elkaar voor ‘rotte vis’ uit en bombarderen ze allemaal hun favoriete vijanden.

Russian Foreign Minister Lavrov stand with U.S. Secretary of State Kerry before a meeting in Vienna, Austria

Foto: www.reuters.com

Bij dat uitschelden voor ‘rotte vis’ sprak de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken John Kerry uit dat het bombarderen van “the legitimate opposition” moest stoppen. Woorden gericht aan de Russen die vrolijk stellingen van hun favoriete vijanden aan het beschieten waren. Maar ja, deze vijanden zijn in de ogen van Kerry legitimate opposition. De Russen zullen hem best kunnen volgen en zullen dan zeggen  dat zij ‘niet legitieme’ oppositie beschieten. En dan hebben ze vanuit hun standpunt bekeken, gelijk. En zullen ze zeggen: Kerry, waar zeur je over?

De Turken beschieten de Koerden, omdat die te machtig worden in het grensgebied. En die macht kan de Koerdische opstandigheid in Turkije aanwakkeren. Aangezien de Koerden het redelijk met Assad kunnen vinden, ze laten elkaar met rust, zal Turkije ook zeggen dat ze niet-legitieme oppositie bombarderen. En zullen ze zeggen: Kerry, waar zeur je over?

Voor Kerry en andere Westerse leiders, ligt dat weer anders. Die vechten niet voor iets, zoals de Koerden, Assad, IS en alle andere strijdende partijen, maar vooral tegen iets. En dat iets is IS. En in die strijd tegen IS hebben ze de steun van de Koerden en groepen die door de Russen worden beschoten, nodig. In hoeverre is het verstandig een oorlog te voeren tegen iets? Zou dat niet bijvoorbaat een verloren oorlog zijn? Kun je een oorlog tegen terrorisme, maar ook tegen drugs, ooit winnen?

En zo zijn er nog veel meer partijen die zich direct en indirect met het Syrische strijdtoneel bezighouden. Iedere partij heeft hierbij een eigen perspectief en belangen en zet die met woorden kracht bij. Maar wat als, zoals in Syrië het geval lijkt, die woorden ook het standpunt van de andere kant vertegenwoordigen? Zijn ze het dan  eens zonder het eens te zijn? Maakt dat niet alle woorden hol? Kan dat snelle overeenkomsten opleveren die vervolgens door alle partijen anders worden uitgelegd, met als resultaat dat het schieten gewoon doorgaat? Zouden we daar nu getuige van zijn?