“Het Koerdische streven naar zelfbeschikking is op zichzelf legitiem, maar kan nooit eenzijdig doorgedrukt worden.”

Zo concludeert Arnout Brouwers in de Volkskrant. Volgens Brouwers is het Koerdische streven naar zelfstandigheid legitiem, maar … . het ontbreekt aan democratisch gehalte, de grenzen zijn betwist, er ligt olie, het is een regio vol sektarische spanningen en oorlogsgeweld. Dit leidt Brouwers naar de vraag “Is het raadzaam een lucifer af te steken in een munitiedepot?” 

Illustratie: Wikimedia Commons

Als je de vraag zo stelt, dan is het antwoord natuurlijk: nee, dat is niet verstandig. Bovendien zo constateert Brouwers is: “Het begrip nationale zelfbeschikking (…) altijd geclausuleerd, afhankelijk van de luimen van de grote machten en in dienst van hun belangen of de door hen gedefinieerde internationale veiligheid.” en als zelfstandigheid werd toegestaan dan: “gebeurde het als vorm van crisisbeheersing en met instemming van betrokken landen.”

Conclusie, een volk kan zelfstandig worden als het democratisch is, de grenzen onbetwist zijn, er geen olie of andere grondstoffen te vinden zijn, er geen sektarische spanningen zijn, er geen oorlogsgeweld is en als het in het belang is van de grote machten en als het een vorm van crisisbeheersing is. Als je het zo stelt, hoe kan een volk dan ooit zelfstandigheid verkrijgen en een eigen land? Komt deze combinatie van omstandigheden ooit voor? Als er geen conflicten om grenzen en grondstoffen of sektarisch geweld en oorlog is, is er dan sprake van een crisis die moeten worden beheerst? In hoeverre is er sprake van zelfstandigheid als zo ongeveer iedereen die erin de wereld en in het betreffende gebied toe doet moet stemmen?

Inderdaad zijn: “Soevereiniteit en territoriale integriteit van landen (…) sleutelbegrippen in de internationale ordening.” Veel landen, Irak en Syrië zijn daar voorbeelden van, zijn ontstaan op de tekentafel van vroegere koloniale mogendheden. Een tekentafel die zocht naar praktische en onbetwistbare grenzen zoals rivieren maar vooral ook een lengte of breedte graad was zeer geschikt als grens, die lagen immers vast. Of, en zo is de grens tussen Nederlands Limburg en Duitsland bepaald, een kanonschot. Dat die ‘grens’ het leefgebied van mensen doorsneed deed niet terzake. Hoe onomstreden is een internationale ordening die steunt op dergelijk arbitraire grenzen? De geschiedenis laat zien dat grenzen tussen landen en rijken kunnen verschuiven en zelfs dat landen en rijken helemaal kunnen verdwijnen. Ieder volk een eigen land dan maar?

Nu we het toch over rijken hebben, zouden we niet eens moeten kijken hoe die grote multi-etnische rijken zoals het Ottomaanse, Romeinse en Perzische rijk omgingen met het probleem van multi-etniciteit? Hoe behielden de Romeinen de rust in hun rijk met daarin Grieken, Macedoniërs en ook Galliërs? Overal? Nou ja, behalve dan in een klein dorpje in Gallië.