Wat de BBB niet wil dat ons geschiedt

“Tijd voor actie op het migratiedossier.” Zo las ik in een bericht van de BBB. Met de  daadkracht uit mijn vorige prikker nog in het achterhoofd, las ik verder. Volgens de BBB moeten de: “Asielprocedures en opvang buiten de EU,” plaatsvinden,  moeten we: “Inzetten op migratiedeals, versterking van EU-buitengrenzen” en als laatst: “Frontex met meer personeel en meer bevoegdheden,” versterken.  Bij de tekst een filmpje met een betoog van de leider van de BBB in het Europees parlement Sander Smit. Een bijzonder betoog.

Screenshot site BBB.

Een bijzonder betoog en daarom hier de integrale tekst: “We hebben geen grip op de huidige migratiestroom. In 2023 werden meer dan 1 miljoen asielaanvragen in de Europese Unie ingediend. Open grenzen, zachte procedures en falend terugkeerbeleid hebben gemaakt dat Europa te aantrekkelijk is geworden. Daardoor hebben zovelen die gevaarlijke oversteek gemaakt en zijn velen omgekomen. De chaos aan onze binnengrenzen in de Schengenzone is het directe gevolg van lekke Europese buitengrenzen. Frontex moet versterken, niet alleen in het uitbreiden van manschappen maar vooral in bevoegdheden. Frontex moet een coördinerende rol gaan spelen in de uitzetting en terugkeer, in externe grensbarrières maar dat alleen zal de migratiecrisis niet oplossen. BBB pleit voor verder aanscherping van het asielbeleid. Verplaats de asielprocedure en opvang naar veilige derde landen buiten de Europese Unie. Alleen zo verminderen we de instroom en slachtoffers van de gevaarlijke overtocht naar Europa. Voorzitter, streng bewaakte buitengrenzen, duidelijkheid en migratiedeals die redden levens. Geen woorden maar meer en snellere actie.”

Als eerste open grenzen. Zou het werkelijk zo zijn dat ‘velen’ een fortuin betalen aan een louche persoon die je op een gammel bootje de zee op stuurt omdat de Europese grenzen zo open zijn? Als die grenzen werkelijk ‘open’ waren dan zou je toch beter gewoon via Turkije naar Griekenland of Bulgarije kunnen gaan? Of dan kocht je toch gewoon een vliegticket van bijvoorbeeld Addis Abeba in Ethiopië naar Amsterdam. Dan ben je minder dan € 1.000 kwijt en is de kans zeer groot dat je na een paar uur vliegen, waarbij je in een stoel zit en wat te eten en te drinken kunt nemen, aankomt.   

Beste meneer Smit en beste BBB-ers die dit bericht van een duimpje naar boven voorzien, dat die veilige en goedkope manier niet wordt benut, komt omdat die er niet is. Dat komt omdat de EU de buitengrenzen hermetisch afsluit. Afschermt met hekken en scherpe beveiliging tussen Turkije en de twee EU buurlanden. En entree via luchthavens door de controle ‘uit te besteden’ aan de luchtvaartmaatschappijen. Die zijn namelijk verplicht om iedere passagier die het land van aankomst niet in mag, terug te vervoeren. Om te voorkomen dat ze die kosten moeten maken, laten ze alleen mensen met een ‘entreekaartje’ voor het land van aankomst toe. Zo’n kaartje heeft een asielzoeker niet. En omdat de asielzoekers daarom, zelfs als de persoon een geldig ticket voor het vliegtuig heeft, niet het vliegtuig in komt, kan hij ook geen asiel aanvragen. Dan blijft zo’n duurbetaald gammel bootje met risico op de dood over. Zo ‘open’ zijn de Europese grenzen niet.

Dan de chaos aan de binnengrenzen. Die chaos is een resultaat van keuzes die lidstaten van de EU maken. Lidstaten die willen voorkomen dat asielzoekers naar hun land komen. Door de Duitse controles weten we nu weer dat controles leiden tot files en langere reistijden. Hoelang? Dat hangt af van je kenteken en persoonskenmerken. Ook dat is een gevolg van die gesloten buitengrenzen. Bij open Europese grenzen zou het Dublinprotocol goed werken. Dan zouden asielzoekers een vliegticket boeken naar het land waar ze naar toe willen vluchten. Maar omdat dit niet kan, resten alleen die ‘bootjes’ en tja, die komen aan in drie Europese landen en volgens het Dublinprotocol zouden die dan alle asielzoekers moeten opvangen. Omdat het deze landen boven het hoofd groeit en omdat de asielzoekers ook en vooral naar andere landen willen, trekken ze verder. En om dat te voorkomen ontstaat die ‘chaos aan de binnengrens.’

Migratiedeals redden levens. Dat is nogal een bewering. Turkije duwt vluchtelingen uit Syrië steeds meer terug naar Syrië. De Syrische vluchtelingen in Libanon moeten nu vluchten voor Israëlische bommen. Tunesië duwt vluchtelingen de woestijn in en laat ze daar aan hun lot over

En daarmee kom ik bij het ‘Verplaatsen van de asielprocedure en opvang naar veilige derde landen buiten de Europese Unie’ en de ‘migratiedeals. Procedures en opvang buiten de EU? Beste meneer Smit en BBB-ers, hoe stellen jullie je dat voor? Waar moet een toekomstige minder dappere Navalny zich dan melden? Opvang buiten de EU? Zijn jullie bereid in Nederland opvangcentra voor bijvoorbeeld de Britten of Russen toe te laten compleet met Britse en Russische ambtenaren voor de af te nemen procedures? Dit met het risico dat de afgewezen asielzoekers hier blijven rondhangen en voor overlast zorgen. Dat is namelijk wat jullie van andere landen vragen. Zijn jullie bereid om een migratiedeal met andere landen te sluiten om voor hen de asielzoekers op te vangen? Zijn de landen Turkije, Tunesië en Libanon waarmee al zo’n deal is gesloten zo veilig dat u er zelf wilt gaan wonen?

Nu is het antwoord op deze laatste vraag anders voor iemand met een Nederlands paspoort dan voor iemand zonder paspoort uit Afghanistan. Maar volgens jullie kernwaarden, kan het antwoord op al die vragen alleen maar JA zijn. Neem jullie kernwaarde Gulden Regel, omschreven als: “Behandel de ander zoals je zelf behandeld wilt worden. Wat u niet wil wat u geschiedt, doe dat een ander niet. Wees betrouwbaar, eerlijk, oprecht en respectvol. Iedereen is gelijk. Transparant, helder en open.”  Of gelden die kernwaarden alleen voor Tukkers en Achterhoekers? Want het lijkt erop dat deze kernwaarde wat is verbasterd naar: wat wij niet willen dat ons geschied, dat exporteren we naar anderen!

Wachten op marsmannetjes

“Waarom worden in deze verbonden wereld nationaliteiten en grenzen heilig verklaard? De realiteit is dat dit mensenmaaksels zijn. Grenzen zitten tussen onze oren. Dat is een natuurwet.” De laatste zinnen van een column van Kiza Magendane bij de kanttekening. Een waarheid als een koe.

Als je ik over de Venlose Groote Heide loop in de richting van de Krickenbecker See dan zijn de enige zaken die duiden op een landsgrens van menselijke makelij. Voor een ree dat er toevallig rondloopt hebben die zaken in het geheel geen betekenis. Dat wandelt vrolijk door naar het gras aan de andere kant. Om het Klein Orkest aan te halen: “Alleen de volgels vliegen van West- naar Oost-Berlijn, worden niet teruggefloten ook niet neergeschoten.”

Die grens heeft alleen voor mensen betekenis, het is, zoals Magendane terecht opmerkt, een ‘mensenmaaksel’. Het is iets wat alleen voor mensen betekenis heeft en dan ook nog alleen voor mensen die ervan op de hoogte zijn. Ben je er niet van op de hoogte dan verandert er niets tijdens de wandeling, behalve dan het uitzicht.

Dat het ‘mensenmaaksels’ zijn en ‘tussen onze oren’ zitten, maakt ze voor mensen echter niet minder reëel. De kracht van de mens is nu juist zijn fantasie. Zijn mogelijkheid om een ‘verhaal’ te vertellen waarin soortgenoten gaan geloven en dat zo voor hen realiteit wordt. Die verhalen, die ’mensenmaaksels’ maken dat wij Homo Sapiens de wereld hebben kunnen domineren. Ze maken het mogelijk om in hele grote groepen van zelfs miljoenen mensen samen te werken. Die verhalen zorgen voor een gemeenschappelijke basis. Zonder die verhalen, die mensen binden en inspireren, hadden we waarschijnlijk nog in de ‘bomen gehangen’. Want echt een relatie opbouwen kan een mens maar met een beperkt aantal soortgenoten. 

Maar zoals alle menselijke uitvindingen, heeft ook het verhaal naast positieve, ook negatieve kanten. Verhalen kunnen binden, maar ook uitsluiten. Zo ook met verhalen over grenzen. Die verhalen kunnen mensen binnen die grenzen binden. Ze zorgen er bijvoorbeeld voor dat veel inwoners van Wales afgelopen zondag met een brede lach op hun gezicht liepen. Hun nationale trots, hun rugby-team, won immers de belangrijke wedstrijd op het Wereldkampioenschap tegen Australië. Voor mij als neutrale toeschouwer een bijzonder spannende en afwisselde wedstrijd (klik op deze link voor een samenvatting). Die verhalen kunnen ook mensen aan verschillende kanten van de grens tegen elkaar opzetten. Neem Trump die Mexicanen criminelen noemde. Of nog erger de nazis’s die bijvoorbeeld joden en Oost-Europeanen als ‘untermensch’ in verschillende gradaties zagen.

Om de ‘waarom-vraag’ van Magendane waarmee ik begon te beantwoorden: omdat er geen gezamenlijk verhaal is wat krachtig genoeg is om alle mensen te binden. Een gezamenlijke vijand zou de meest krachtige katalysator kunnen zijn voor zo’n gezamenlijk verhaal. De klimaatverandering is daarvoor, hoe urgent ook, niet urgent genoeg. Bovendien is er discussie over oorzaak, schuld en wat te doen. Nee een vijand zoals marsmannetjes’ of ander vijandig buitenaards gespuis zoals in films als War of the Worlds of Independence Day.

Kansberekening

“(E)en grenzeloos Europa kent geen enkele winnaar.” De boodschap van Student geschiedenis en internationale betrekkingen Dennis Witte in een artikel bij Opiniez. Een artikel met bijzondere uitspraken en redeneringen.

Zo zorgt migratie voor een ‘braindrain’ in de landen van herkomst: “Het zijn niet de zwakkeren die de reis maken, maar zij die in staat zijn te verdienen. Met een braindrain als gevolg. Een braindrain zoals de massa exodus Somalië opleverde, waar ontelbare Somaliërs de oversteek maakten naar Europa. Het land veroordelend tot een eeuwig bestaan in de marge.” Hierop kom ik dadelijk terug, eerst de hierop volgende zin: “Een toekomst die landen als Syrië, Eritrea en Albanië ook staat te wachten als wij toestaan dat hun kansrijke inwoners de overtocht wagen. De beruchte foto’s van gammele bootjes vol Afrikaanse mannen, wachtend om de overtocht naar Europa te maken.” 

Bron: Wikimedia Commons

Beste meneer Witte, Albanezen hoeven geen overtocht te maken om Europa te bereiken, zij wonen al in Europa. Of bent u, net als sommige Noord-Italianen van mening dat Afrika onder Rome begint? En zelfs dan hoeven ze geen overtocht te maken. Meneer Witte, die Eritreeërs ontvluchten hun land vanwege het onderdrukkende regime waardoor ze hun leven niet zeker zijn. En meneer Witte, die Syriërs hadden nog netjes in Syrië gewoond als er geen burgeroorlog was uitgebroken. Een burgeroorlog waarmee zich vervolgens allerlei landen gingen bemoeien zodat die eindeloos voortsleept. Wist u dat Syrië met het jaren daarvoor door de Verenigde Staten en bondgenoten vernietigde Irak, op Israel na, het meest Westerse land in het Midden-Oosten was? 

Zoals gezegd pleit Witte voor grenzen. En daarmee kom ik terug op die ‘braindrain’ waardoor landen als Eritrea veroordeeld zijn tot ‘ een eeuwig bestaan in de marge’. Zoals Witte terecht constateert zijn het nu vooral de ‘sterkere’ inwoners die een ‘kaartje’ voor die “gammele bootjes” kunnen betalen. De mensen met geld. De echte arme sloebers blijven, in de regio. Iets wat volgens Witte: “in cultureel opzicht altijd het beste (is), ook voor de sociale condities van de migrant.” Het wegtrekken van die sterkere zorgt volgens Witte voor een braindrain. De mensen die de potentie hebben om het land van herkomst verder te helpen vertrekken, zo betoogt Witte. Daar heeft Witte een punt. Maar …

Maar: “natuurlijk, migratie moet altijd mogelijk blijven. Maar alleen als de migrant van economisch en sociaal toegevoegde waarde is. Stop de kansarme migratie, nu het nog kan.” Zo betoogt Witte. Zou iemand die hier ‘economisch en sociaal van toegevoegde waarde is, niet ook in zijn land van ‘toegevoegde waarde’ zijn? Kansarm, kansrijk? Waar, voor wie en op welke termijn? Het lijkt me een lastige kansberekening.

Enkele jaren geleden riep toenmalig minster en huidig buschauffeur Fred Teeven rijke buitenlanders op om naar Nederland te komen om hun geld hier te investeren. Is dat een vorm van ‘kansrijke migratie’? Zouden die miljonairs niet ook beter in hun land van herkomst kunnen investeren? Zou die miljonair dat geld niet beter kunnen investeren in die ICT-ers in zijn eigen land? ICT-ers die nu van harte welkom worden geheten in Nederland. Om hun ‘brains’ daar in plaats van in Nederland te laten ‘draineren’?

De grenzen dan maar helemaal dicht? Nee, dat sluit mensen op zoals de Ballonnendoorprikker al vaker heeft betoogd. Laatstelijk nog in het kader van Europese verkiezingen en Baudets ideeën voor een Nexit. Geen gesloten, maar ademende grenzen. Grenzen die open staan voor zowel vluchtelingen als arbeidsmigranten. Voor arbeidsmigranten door bijvoorbeeld te werken met arbeidsvergunningen voor bepaalde tijd. Arbeidsvergunningen die aan te vragen zijn in de landen van herkomst. Niet alleen voor de ‘hoogopgeleide ICT nerd’ maar ook en vooral voor lager- of niet opgeleiden. Ademende grenzen die het mogelijk maken om vaker terug te komen. Om bijvoorbeeld seizoensarbeid te verrichten en na het seizoen weer terug te gaan en het verdiende geld in het land van herkomst te investeren in een beter leven. 

Maar vooral ademende grenzen door eerlijke handel. Waarbij eerlijk wat anders is dan vrije handel. Waarbij Afrikaanse landen beperkingen op mogen leggen aan westerse producten om zo hun eigen bedrijvigheid te beschermen en op te bouwen. Zou dat op termijn niet betere kansen bieden voor zowel het land van aankomst als het land van herkomst?

Grenzen, begrenzen, grenzeloos

De Volkskrant kent een leuke rubriek waar mensen aan het woord komen die ergens over van mening zijn veranderd. Als laatste in 2017 mocht Tommy Wieringa vertellen dat hij van mening was veranderd over grenzen. “Grenzen beschouwde ze (Wieringa’s moeder) als een achterlijk en beperkend verschijnsel. Ze hinderden haar. Ik heb dat eigenlijk ook altijd zo gevoeld.” Zo dacht Wieringa lange tijd, maar nu niet meer: “om de open Europese binnengrenzen te verantwoorden en te kunnen laten voortbestaan, is een harde buitengrens noodzakelijk.” Die buitengrens is volgens Wieringa noodzakelijk immers: “Als je zelf bepaalt wie je toelaat, kun je ruimhartig zijn voor vluchtelingen en streng voor economische migranten; niet dat halfslachtige gerotzooi van nu. Degenen die we toelaten moeten we stevig omhelzen door ze onmiddellijk de taal te laten leren en onderdeel te maken van deze waardengemeenschap.”

Mongoolse rijk

Illustratie: Wikimedia Commons

We kunnen het ons nu niet meer voorstellen, maar landsgrenzen en grenscontroles zijn pas een kleine honderd jaar oud. Vroegere rijken en rijkjes omvatten een bepaald gebied, maar het was voor iedereen, nou ja alleen de vrije burgers, mogelijk om zonder al te veel moeite van het ene, naar het andere gebied te reizen. Als lijfeigene niet, dan was je gebonden aan de grond die je voor je heer moest bewerken. Dat beperkte zeer veel mensen. Om van Franse koninkrijk via de diverse Duitse vorstendommen, eventueel het Oostenrijkse keizerrijk naar het Rusland van de tsaar te reizen, had je geen paspoort of visum nodig. Het tv programma Verborgen verleden geeft hiervan mooie voorbeelden.

Grenscontroles, visa en paspoorten zouden leven in mijn woongemeente Venlo onmogelijk hebben gemaakt. Er waren momenten dat dit grondgebied tot vier verschillende rijken behoorden. Rijken en rijkjes met grondgebied dat verspreid lag over Europa en niet aan elkaar grensde. Wilde je van het ene deel van het rijk naar een ander, dan moest je via een of meer andere rijken reizen. Voor toenmalige bewoners maakte dat echter niet veel uit. Of ze nu in het Pruisische Velden, het Gulickse Tegelen of het Republikeinse Venlo behoorden, de stad Venlo was er als ze iets bijzonders nodig hadden of iets wilden verkopen.

Ook de grote Romeinse en Perzische rijken en latere het nog veel grotere Mongoolse rijk kenden poreuze grenzen voor vrije burgers. Poreuze grenzen zelfs in tijden van grote strijd. Voor iedere vrije man tot welke ‘waardengemeenschap’, meestal een ander woord voor religie, je ook behoorde. Als vrij man kon je je meestentijds vrijelijk bewegen als je de locale gebruiken (wetten) maar respecteerde.

Grenzen die mensen niet begrenzen zorgden voor welvaart en voorspoed, voor grenzeloze mogelijkheden. Vrijheid alleen begrenst door de ‘locale gebruiken’, de wet, waarom zou dat nu niet ook kunnen?

Grensland

Bij de Correspondent doet Rob Wijnberg een interessante exercitie. Hij stelt de vraag wat er overblijft van Nederland als er geen buitenland zou zijn. De top veertig zou een groot deel van de liedjes verliezen. We hadden geen tulpen. Van het Nederlands elftal zouden maar vier spelers overblijven. En zo gaat hij nog even door. Nederland is, zoals hij terecht constateert, een: “resultaat van een immer voortdurende uitwisseling met de wereld om ons heen.”

BelgieIllustratie: stamboombernaards.nl

Dit riep bij mij de vraag op of er zonder buitenland wel een landsgrens zou zijn? Een grens is immers een duidelijke afbakening van ‘binnen’- en ‘buiten’land. Bestaat het binnenland daarmee niet juist bij de gratie van het buitenland? Ontstaan grenzen niet juist door botsingen? Botsingen waarbij vreedzaam of met geweld (oorlog) tot een overeenkomst wordt gekomen. Een overeenkomst met een tijdelijk karakter: immers tot het conflict weer oplaait.

Geboren in het Limburgse Velden en wonend in Venlo ben ik Nederlander. Als het iets anders was gelopen was ik Belg geweest. Als de eisen van de Belgen aan het einde van de Eerste Wereldoorlog waren ingewilligd, dan was Limburg naar België gegaan. En als in 1839 de werkelijke situatie was bestendigd, dan had Limburg (op Maastricht na) toen al bij België gehoord.

Met hetzelfde gemak, was ik Duitser geweest. De grens tussen het koninkrijk der Nederlanden en Pruisen (dat toen de baas was in het Duitse Rijnland) is bepaald met de kanonskogel. Met een kanon mocht je de boten op de Maas niet kunnen raken. Waren de kanonnen iets minder ontwikkeld, dan was ik wellicht in Duitsland geboren. Hadden ze iets verder geschoten, dan was Nederland groter geweest. Had Nederland na de Tweede Wereldoorlog zijn zin gekregen, dan was dat zeker het geval geweest. Dan lag Venlo nu redelijk centraal in het land. Nederland wilde immers het gebied tot aan de Rijn als herstelbetaling.

En wie weet wat de toekomst brengt. Het lijkt absurd, maar waarom zou een Lexit (Limburg dat zich van Nederland afscheidt) niet ooit werkelijkheid kunnen worden? En wellicht gevolgd door een Vexit, Venlo dat zich van Limburg afscheidt? Want is ook een land zelf niet, om Wijnberg weer aan te halen, het: “resultaat van een immer voortdurende uitwisseling met de wereld om ons heen”?

The spirit of Christmas

Volledig open grenzen betekent voor de laagst betaalden het einde van de welvaart en voor iedereen het einde van de welvaartsstaat.” Dit schrijft hoogleraar openbare financiën Harry Verbon in de Volkskrant. De niet hoogopgeleiden kunnen volgens Verbon alleen worden beschermd tegen de verarming als de instroom van concurrerend arbeidsaanbod uit het buitenland wordt beperkt. Dus als de grenzen worden gesloten. Worden de grenzen niet gesloten dan moeten niet hoogopgeleiden concurreren met buitenlandse instroom en zal de druk op de sociale voorzieningen groot worden: “Die pot wordt niet groter. Dan zal de aanwezigheid van vluchtelingen gevoeld worden in de vorm van lagere uitkeringen.” Een op het eerste gezicht redelijk en veel gehoord betoog.

christmas caroll

Illustratie: filmdoctor.co.uk

Toch kunnen er wat vragen bij worden gesteld. Als een welvaartsstaat alleen maar mogelijk is binnen een land, wat zou er dan gebeuren als de hele wereld een land is? De grenzen zijn gesloten, we hoeven immers geen Marsmannetjes te verwachten. Is dan een welvaartsstaat en welvaart mogelijk? Als dat mogelijk is, waarom moeten we dan de grenzen sluiten? Moeten we dan niet inzetten op een wereldwijde welvaartsstaat? Wat zou dat betekenen voor vluchtelingenstromen? Zouden er dan nog stromen gelukzoekers zijn? Wellicht is dit een conferentie zoals de afgelopen klimaatconferentie, waard?

Als een welvaartsstaat alleen maar binnen huidige landen mogelijk is. Wat zou er dan gebeuren als alle landen tot hetzelfde niveau van welvaart komen? Hebben we dan niet een wereldwijde welvaartsstaat en wereldwijde welvaart? Of is welvaart alleen maar voor een paar landen mogelijk en willen die koste wat het kost hun bevoorrechte positie vasthouden?

Of zit de crux op een ander punt in het verhaal van Verbon? Is dat punt misschien dat die pot niet groter wordt omdat juist degenen die nu flink van de welvaart profiteren, niet willen delen? Want waarom zou die  pot niet groter kunnen worden? Als de economie groeit, groeit de pot dan niet mee? Vermogens zijn steeds oneerlijker verdeeld, zo toonde Thomas Piketty aan, ook in Nederland? En als we wat willen doen aan de ongelijkheid, kan dan de pot niet harder groeien dan de economie?

Zijn het misschien de grenzen tussen de haves en de have nots die gesloten moeten blijven? Toch maar eens ‘A Chrismas Caroll’ van Dickins lezen of kijken in deze Kersttijd?