Tag: Wet maatschappelijke ondersteuning

Hofje van Bakenes

Een bejaardenhuis, ook wel rusthuis genoemd. In nog vroeger tijden werden ze ook wel oudemannenhuizen en oudevrouwenhuizen genoemd. Nog niet zo lang geleden kon je ernaartoe als je redelijk verzorgd van je ‘oude dag’ wilde gaan genieten. Het was wonen gecombineerd met vormen van zorg. Er werd voor je gepoetst. Als je wilde kon je naar een gemeenschappelijke ruimte voor activiteiten al dan niet begeleid door een activiteitenbegeleider en je kreeg er te eten. Tegenwoordig, met de Wet maatschappelijke ondersteuning, noemen we die zorg ‘ondersteuning’ want ‘zorg’ reserveren we voor zaken met een meer medische noodzaak. 

Hofje van Bakenes. Bron: Wikimedia Commons

In Nederland lijken ze de laatste tien vijftien jaar uit de gratie geraakt. Mensen willen ‘langer zelfstandig’ wonen en niet worden betutteld, zo heet het in beleidstermen. Mensen willen zelf de regie voeren over hun leven. Dat ‘langer zelfstandig’ wonen en ‘eigen regie’ geld moeten besparen is een tweede, niet minder belangrijke, reden. Of het werkelijk goedkoper is? Ja, door de verantwoordelijkheden op te knippen wordt het lastig om te vergelijken. Wonen, zorg en ondersteuning hebben allemaal een eigen ‘baas’.

Nu luisterde ik vandaag naar een aflevering van 1 op 1 met minister Hugo de Jonge over de personeelsproblemen in de zorg. In de randen van dit thema werd er ook gesproken over gemeenten die grond beschikbaar moesten stellen om woningen te bouwen. Woningen voor ouderen in een soort van ‘hofje’ en voorzien van goede ondersteuning en zorg. Ouderen zouden naar die ‘hofjes’ moeten verhuizen zodat hun gezinswoningen vrijkomen voor anderen die een woning zoeken.

Voor het gemak zal ik verder even geen aandacht besteden aan de bijzondere redenering dat ouderen hun ‘thuis’ moeten verlaten als ze naar zo’n ‘hofje’ willen. Hoezo langer thuis? Als we even teruggaan in de geschiedenis dan is dit niets nieuws. Een van de eerste bejaardenhuizen avant la lettre was het ‘hofje van Bakenes’ voor oude vrouwen. Wat is zo’n ‘hofje’ anders dan een moderne uitgave van een rusthuis of bejaardenhuis? Een clustering van oude van dagen die het mogelijk maakt om efficiënt zorg en ondersteuning te organiseren? 

Oude wijn in nieuwe zakken? Passender: oude van dagen in nieuwe hofjes.

On door Ballonnendoorprikkerinfilosofie, geschiedenis, zorgEen reactie plaatsen

Nabij en toch veraf

Uit de vele aanbiedingen van telecombedrijven kiezen, is lastig. Als je eenmaal hebt gekozen en een abonnement hebt afgesloten, dan loopt dat ‘eeuwig’ door. Als je er vanaf wil, moet je het zelf opzeggen en dat moet je tijdig doen. Hiervan zou je willen dat het bedrijf je een bericht zou sturen dat het abonnement op het punt staat af te lopen, alleen dat gebeurt nooit. Er zijn echter ook zaken waarvan je zou hopen dat ze ‘eeuwig’ door zouden lopen, maar je moet ze ieder jaar weer aanvragen en hierbij moet je je hele ‘hebben en houwen’ weer vertellen.

NabijheidFoto: www.demos.be

In die laatste categorie valt het relaas van een vriendin in mijn woonplaats Venlo. Haar dochter is geboren met een beperking, een vorm van autisme, en zal die het hele leven hebben. Hierdoor zal haar dochter nooit zelfstandig kunnen wonen laat staan werken. Zij wil zoveel mogelijk zelf voor haar dochter zorgen, maar dat kan alleen met aanvullende ondersteuning van de gemeente (vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning). Hiervoor moet zij ieder jaar weer een aanvraag indienen en steeds dezelfde vragen beantwoorden. Waarom? Het zou plotseling eens beter kunnen gaan met haar dochter, waardoor er minder zorg nodig is? Dat beter laten gaan, is de afgelopen 22 jaar niet gelukt en deskundigen geven aan dat dit er ook niet inzit.

Iedere keer weer moet ze haar hele verhaal doen. Moet ze uitleggen dat ze zelf voor haar dochter wil zorgen en dat daarvoor wat ondersteuning nodig is die ze zelf niet kan betalen van haar kleine baantje van 14 uur. Dan op verwijtende toon de vraag: je kunt toch best meer dan 14 uur werken? Ja, dat kan, maar dan moet ze ondersteuning inhuren voor haar dochter, ondersteuning die dan wel door de gemeente betaald wordt. Ondersteuning die best €60 per uur mag kosten. In dat uur kan zij dan aan de slag en €15 verdienen???

Het was toch de bedoeling maatwerk te leveren? Om zorg dichtbij te organiseren, dat zou goedkoper zijn? Om samen met de zorgvrager en zijn omgeving te zoeken naar maatwerk? Maatwerk zo licht als kan en zo zwaar als nodig? Maatwerk met een minimum aan bureaucratische rompslomp? De professional moest immers, niet gehinderd door regels, de ruimte krijgen ?

De gemeente zou dat het beste kunnen regelen, zo werd aangenomen. Het beste omdat die het dichtst bij de burger staat. Hoe veraf is nabij? Wellicht kan de gemeente Venlo haar licht eens gaan opsteken bij een Telecombedrijf.

On door Ballonnendoorprikkerinfilosofie, logica, modeldenken, politiek, wetgeving, zorgEen reactie plaatsen

Assumption is the mother of all fuck ups

“Gemeenten zijn de meest nabije overheid en zij kunnen het beste de zorg voor mensen organiseren.” Een zin uit de column van Tof Thissen, de algemeen directeur van UWV Werkbedrijf en vaste columnist in Dagblad De Limburger in zijn column van zaterdag 20 februari 2016. Veel mensen zullen zich kunnen vinden in deze zin. In de diverse media is dit immers zeer vaak gezegd, politici hebben er jaren op gehamerd. Sterker, deze zin vormt de basis voor de grote decentralisatie van zorgtaken naar gemeenten, de Jeugdwet en de Wet maatschappelijke ondersteuning zijn erop gebaseerd.

assumption

Illustratie: www.orakels.net

Maar iets roepen en herhalen, maakt het nog niet tot een feit. Is de gemeente wel de meest nabije overheid? Als ‘meest nabij’ wordt uitgelegd als kleinste schaal (na provincie en Rijk) dan klopt het. Maar wat als we naar de opkomst bij verkiezingen kijken? Trekken landelijke verkiezingen niet steevast meer kiezers? Zou dat kunnen duiden op grotere nabijheid bij mensen? Hoe bepalen we wat ‘meest nabij’ is?

De redenering van Thissen suggereert ook dat er een relatie is tussen nabijheid en het organiseren van zorg. Hoe nabijer, hoe beter de zorg is die georganiseerd wordt. Uiteindelijk zou ik dan de beste zorg voor mijn vrouw en kinderen kunnen organiseren. En als ik nergens naar zou hoeven te kijken en alles wist, dan zou er een leger aan zorgverleners klaar staan. Laten we zeggen een compleet ziekenhuis met alle kennis en kunde van de wereld. Net zoals mijn buurman dat ook zou doen voor zijn gezin.

Zou het niet slimmer zijn om zoiets op wat meer afstand te organiseren? Basiszorg in de wijk of het dorp. Een ziekenhuis op regionale schaal. En specialistische zorg, zoals het Antonie van Leeuwenhoek, op landelijke schaal? Zou zo’n meer afstandelijke organisatie niet tot betere zorg kunnen leiden?  Is de overheid die het meest nabij is ook het beste in staat om zorg voor mensen te organiseren? Brengt beleid, en dat is wetten opstellen, op basis van zo’n aannames niet risico’s met zich mee? Zijn we ons bewust van die risico’s? Zit nabijheid trouwens niet veeleer in de zorgverleners persoonlijk?

Bij zo’n aannames moet ik altijd denken aan de film Under Siege 2: Dark Territoriry, een film met actieheld Steven Seagal in de hoofdrol. Het karakter van Seagal lijkt onder de trein te zijn gekomen, maar als er toch nog bad guys dood worden gevonden, vraagt het personage gespeeld door de acteur Al Sapienza of ze het lijk hebben gezien. ‘Ik zag hem vallen en ik zag bloed, dus ik nam aan dat ….’  Waarop Sapienza’s personage de volgende legendarische uitspraak doet: “Assumption is the mother of all fuck ups!” 

On door Ballonnendoorprikkerindemocratie, filosofie, gezondheid, logica, modeldenken, participatie, politiek, vooroordelen, wetgeving, zorg7 reacties