Chickenshit Conformist

Zo eens in de zoveel tijd komt de punkband Dead Kennedys voor in een prikker. Vandaag is dat weer eens het geval. Aanleiding vormde het lezen van een artikel op de site OneWorld van Seada Nourhussen. Centraal in het artikel staat Maha Eljak, in de kop aangekondigd als: “moslim, model en punker.” Eljak is, zo lees ik: “het eerste zwarte model met hoofddoek in Nederland en bekend van Holland’s Next Top Model.” Een bijzondere combinatie en daarbij moest ik denken aan het nummer Chickenshit Conformist van Dead Kennedys. Ik moest denken aan dat nummer omdat dit nummer precies aangeeft wat er niet klopt aan het verhaal van Eljak.

Eigen foto

Eljak in het artikel: “Online vond ik als tiener meer aansluiting bij leeftijdsgenoten door fanaccounts te beginnen van popbands als One Direction. Toen is mijn liefde voor muziek en daarna punk ontstaan en ben ik zelfs Event Management gaan studeren, zodat ik wél naar concerten mocht van mijn vader.” Wat hier niet klopt wordt al duidelijk in de opening van het nummer van de Dead Kennedys: “Punk’s not dead, it just deserves to die when it becomes another stale cartoon. A closed minded, self-centered social club ideas don’t matter, it’s who you know.” Punk verzette zich tegen de gekunstelde en gemaakte popmuziek van de jaren zeventig, muziek voor commerciële doeleinden. Punk leverde stevige maatschappijkritiek. One Direction, een gemaakte boy band, is alles wat punk verafschuwde en ‘eventmanagement’ een studie waar een rechtgeaarde punker nog niet dood gevonden zou willen worden. Het is de ‘stale cartoon’, de nagel aan de doodskist van de punk waar het niet om je ideeën gaat maar om wie je kent. Het is goed in de markt gezette dertien in een dozijn muziek waarover het tweede couplet handelt: “If the music’s gotten boring, it’s because of the people who want everyone to sound the same.  Who drive the bright people out of our so-called scene til all that’s left is just a meaningless fad.”

Chickenshit Conformist stond op het vierde Kennedys album Bedtime for Democracy dat in 1986 verscheen. Een album dat in het teken stond van de tegen de band aangespannen rechtszaak. Aanleiding voor die rechtszaak was een afdruk van het kunstwerk Work 219: Landscape XX, ook bekend onder de naam Penis landscape van de Zwitserse kunstenaar Hans Ruedi Geiger dat de band bij hun derde album verspreidde. Dit was tegen het zere been van het Parents Music Resource Center een club opgericht door onder andere Tipper Gore (de vrouw van de latere vice-president All) en Susan Baker (de vrouw van de toenmalige minister van financiën James Baker). Het PMRC wilde kinderen beschermen tegen gewelddadige, drugs en seks gerelateerde onderwerpen. Onder invloed van het PMRC werd de rechtszaak aangespannen. Een zaak die glansrijk werd gewonnen door de Kennedys. De Frontman en zanger, Eric Reed Boucher, beter bekend onder zijn artiestennaam Jello Biafra, schreef de song omdat hij zag dat de muziekindustrie wel interesse had voor de harde muziek maar niet voor de maatschappijkritiek: “Hardcore formulas are dogshit. Change and caring are what’s real is this a state of mind, or is it just another label?” En daarbij sprak hij zijn zorgen uit over de motieven van de muziek labels: “When the thugs form bands, look who gets record deals from New York metal labels looking to scam. Who sign the most racist, queer-bashing bands they can find to make a buck revving kids up for war.”

Ik denk niet dat Eljak zich dat realiseert, maar punk verhield zich erg slecht tot niet tot de mode en modellenwereld. “The joy and hope of an alternative has become its own cliché. A hairstyle’s not a lifestyle.” Mode is een hairstyle geen lifestyle. Nu is het Eljak niet kwalijk te nemen dat ze dat niet weet. Voor haar is ‘punk’ een muziekgenre zoals er vele andere zijn: “Harder-core-than-thou for a year or two then it’s time to get a real job.” Of in het geval van Harry Styles, een van de leden van One Direction, een zeer succesvolle solocarrière.

Biaffra concludeerde hieruit: “The more things change, the more they stay the same. We can’t grow if we won’t criticize ourselves. The ’60s weren’t all failure, it’s the ’70s that stunk. As the clock ticks, we dig the same hole.” En dat zelfde gat wordt nog steeds gegraven. Want: “So eager to please, peer pressure decrees. So eager to please, peer pressure decrees. Make the same old mistakes again and again. Chickenshit conformist like your parents.”

Om toch positief af te sluiten, het artikel vormde een goede aanleiding om Bedtime for Democracy weer eens te draaien en te constateren hoe actueel Biafra’s maatschappijkritiek uit de jaren tachtig nog is. Sterker nog. Wellicht is die kritiek nu nog actueler dan in 1986. Daarover wellicht later meer.

Punk en de boerka

In mijn jeugd, ja dat is lang geleden, vierde punk hoogtij. Punks waren in zwart geklede jongelui met allerlei ijzerwerk in en aan het lichaam. Een hanenkam op het hoofd en als aanhangers van het anarchisme wezen zij onze huidige samenleving af. De echte tenminste want voor de meeste van hen was het gewoon een manier om zich tegen hun ouders af te zetten. Zij waren enkele jaren punk, gingen vervolgens naar de kapper, legden het ijzerwerk af en gingen op in de menigte waartegen ze zich zo hadden afgezet. Een anarchist verzet zich tegen opgelegd gezag. Opgelegd gezag door individuen maar ook door de overheid. Een anarchist verwerpt democratie omdat het individu hierdoor gezag boven zich krijgt. 

Bron: Wikipedia

Waarom dit uitstapje via de punk naar het anarchisme? Ik maak dit uitstapje vanwege het meest besproken kledingstuk van de afgelopen periode, de boerka. Die boerka moet worden bestreden. Waarom? Omdat, zoals Martin Sommer het in de Volkskrant schrijft: “de boerkadraagsters een islam aan(hangen) die deze samenleving radicaal afwijst, zo niet daar actief tegen ten strijde trekt.” Daarom is Sommer: “voor een antiboerkawet maar het exemplaar dat we nu hebben, is een misbaksel.” Dit terwijl er nooit iemand vroeg om een verbod op ‘hanenkammen’.

Het is mij een raadsel hoe een beperkt verbod op een kledingstuk bijdraagt aan het bestrijden van een ideologie die onze samenleving radicaal afwijst. Zelfs bij een algeheel verbod kun je die vraag stellen. Die ideologie zit in de hoofden van mensen, de boerka erom. Tenminste bij het vrouwelijke deel van de aanhangers ervan. Als tegenstander van onze samenleving maken ze zich zo bekend en isoleren ze zich van de rest. Zij wijzen de samenleving af en een groot deel van de samenleving hen. Bovendien is het zo makkelijk om hen in de gaten te houden, zou ik denken. 

De vrijheid om te denken wat je wilt en je mening te uiten is een belangrijk goed in onze samenleving. Ook het denken dat het allemaal anders moet en het afwijzen van het bestaande hoort onder die vrijheid. Dat wordt anders als het denken wordt omgezet in geweldsdaden of het aanzetten daartoe. Dan wordt een grens overschreden en is het aan de overheid om op te treden en te straffen. De overheid treedt op tegen de daden, zij handhaaft de rechtstaat. 

Het is niet aan de overheid om op te treden tegen de woorden, tegen een ideologie. Dat is een taak van de samenleving, van haar inwoners, verenigingen, organisaties, partijen, media enzovoorts. Het is dus ook niet aan de overheid om een ideologie verwerpelijk te vinden. Dat die huidige wet een ‘misbaksel’ is, wordt erdoor veroorzaakt dat een klein deel van politiek Nederland via de wet symboolpolitiek wil bedrijven en een wat groter deel dat kleinere deel de wind uit de zeilen wil nemen. Daarom: “moesten de integraalhelmen en bivakmutsen erbij gesleept worden.” 

In een krachtige open democratische rechtstaat strijden ideologieën in een open debat met elkaar. De overheid ziet toe op het eerlijke verloop ervan. Door die strijd houden de uitersten elkaar in evenwicht. Geloven we nog wel in die kracht? Is het per wet verbieden van (symbolen van) een ideologie daarom niet een zwaktebod voor een open democratische rechtstaat? Duidt een ‘boerkawet’ niet op een gebrek aan geloof in de kracht ervan?

Punk en het neoliberalisme

“Right now ha, ha, ha, ha, ha. I am an anti-Christ. I am an anarchist. Don’t know what I want, but I know how to get it. I want to destroy the passerby.”  De eerste zinnen van de song Anarchy in the UK van de Sex Pistols, de legendarische Engelse punkband van de jaren zeventig. Punk, die losgeslagen extreem linkse anarchisten die niets moesten hebben van de kapitalistische samenleving. Punkmuziek, je hoefde geen instrument te kunnen bespelen om in een band te spelen, kon je dat wel dan was het meegenomen en leverde het verrassende muziek op, zoals bij The Clash.

In de tijd dat de Sex Pistols dit zongen, veranderde het kapitalisme waartegen de punks zich afzetten. Het veranderde omdat het neoliberalisme dominant werd. Het economische denken dat de vrije markt heilig verklaart en de rol van de overheid zo klein mogelijk wil hebben. Het denken dat ervoor zorgde dat de kapitaalmarkten en de handel werden geliberaliseerd en dat belastingen flink werden verlaagd. Dit alles met als resultaat dat de winsten van bedrijven, en daarmee het dividend voor hun eigenaren, de lucht in schoten. Dit ten koste van de zekerheid en lonen van de arbeiders en met vele nadelige gevolgen voor het milieu. Het denken dat de mens als kapitaal en productiemiddel aan de ene kant en als willoze consument aan de andere kant. Zou je het neoliberalisme als de punk van het economisch denken kunnen zien? Als de anarchist die lak heeft aan de mensheid?

dead-kennedysIllustratie: www.youtube.com

Het resultaat van dit neoliberale beleid werd al in 1981 toegelicht door de Californische punkband Dead Kennedys in hun song We’ve got a bigger problem now met de woorden: “You’ll go quitely to boot camp. They’ll shoot you dead, make you a man. Don’t you worry, it’s for a cause Feeding global corporations’ claws.”  En zijn nu in 2016. Zijn de ‘claws’ van de ‘Global corporations’ niet weldoorvoed en net als iedere extreme eter, willen ze steeds meer en in steeds grotere porties? De slachtoffers van het neoliberale beleid roeren zich. Ze stemmen voor een Brexit. Maken Trump president van de Verenigde Staten en hopen dat hij, dit boegbeeld van neoliberaal beleid, hun lot verandert. Zou hij als president doen, wat hij als ondernemer naliet?

Zou dat gebeuren in een wereld die wordt gedomineerd door die ‘global corporations’? Of moeten we luisteren naar Kill the Poor van weer de Dead Kennedys: “The sun beams down on a brand new day. No more welfare tax to pay. Unsightly slums gone up in flashing light. Jobless millions whisked away. At last we have more room to play. All systems go to kill the poor tonight”? Beloven de woorden die Trump sprak over Latino’s en de moslims niet weinig goeds? Zouden zij het eerste het door de Dead Kennedys bezongen lot van de ‘poor’ ondergaan?

Nieuwe voorspellende punk zal er helaas niet meer komen. “Punk’s not dead, It just deserves to die When it becomes another stale cartoon,” zoals de Kennedys in Chickenshit Conformist zongen toen ze zagen dat ook in de punkscene ‘a hairstyle’  de plaats innam van een ‘lifestyle’. Met als zichtbare uitwassen de t-shirts van de godfathers van de punk, de Ramones bij de Primark in het rek.