Tag: Minister Hoekstra

Uitgelicht

Leiden of geleid worden

“Hegel merkt ergens op dat alle grote wereldhistorische feiten en personen als het ware tweemaal optreden. Hij vergat er aan toe te voegen: de ene keer als tragedie, de andere keer als klucht,[1]” aldus Karl Marx. Hieraan moest ik denken bij het lezen van een column van Arie Elshout.

Chamberlain komt terug van de onderhandelingen met Hitler in 1938. Bron: Wikipedia

Nu zitten zowel Hegel als Marx ernaast. De geschiedenis herhaalt zich nooit . Ook lopen er geen rechte lijnen tussen gebeurtenissen. Het schot waarmee Gavrillo Princip op 28 juni 1914 een einde maakte aan het leven van aartshertog Frans Ferdinand van Oostenrijk leidde niet automatisch tot het uitbreken van wat nu de Eerste Wereldoorlog wordt genoemd.

Het heden vergelijken met een gebeurtenis uit het verleden om je argumenten kracht bij te zetten. Elshout geeft er een mooi voorbeeld van. Elshout: “Het München 1938 gen – in onderhandelingen toegeven aan een expansionistische dictator omwille van de vrede – zou weer kunnen gaan opspelen als de vermoeidheid groter wordt en de munitie opraakt. In het geval van Oekraïne zou dat zijn: het afstaan van grondgebied en het inleveren van het soevereine recht zijn eigen bondgenootschappen te kiezen.” Onderhandelen en iets toegeven aan een expansionistische dictator leidt via dat ‘München 1938 gen’ immers automatisch tot een (wereld)oorlog, zo lijkt Elshout te betogen. Aan dat ‘gen’ mogen we niet toegeven en dus moeten we onverkort achter Oekraïne blijven staan: “Voor het behoud van hun vrijheid zetten Oekraïners hun leven op het spel. Die offerbereidheid legt ons de ereplicht op ze nooit iets op te dringen wat ze niet willen. Dat zou neerkomen op verraad.” Dat na München 1938 een wereldoorlog uitbrak wil niet zeggen dat onderhandelen met en zelfs iets toegeven aan een dictator om de vrede te bewaren altijd verkeerd is. Elshout legt met zijn betoog de sleutels van onze toekomst in handen van de Oekraïners. Dat lijkt mij geen goede manier van handelen. Gelukkig is Elshout een journalist en geen staatsman.

Jammer genoeg zijn er ook staatsmensen die op eenzelfde manier denken. Zo is er volgens minister van Buitenlandse Zaken Wopke Hoekstra: “geen alternatief voor Oekraïens succes op het slagveld.”  Want deze oorlog is: “de belangrijkste lakmoesproef voor de geloofwaardigheid van de Navo en de EU in decennia. Onze vastbeslotenheid, ons doorzettingsvermogen, onze taaiheid – of het gebrek daaraan – zal tot ver in de toekomst weerklinken. De wereld kijkt toe. Moskou, Beijing en Teheran in het bijzonder. … Daarom moeten de Navo en de EU volhouden, ook omdat alle inspanningen van het afgelopen jaar anders voor niets zijn geweest.[2]” Nu is het met de geloofwaardigheid van het westen in de rest van de wereld niet erg best gesteld. En ook het ‘doorzettingsvermogen, onze taaiheid’ is van twijfelachtig niveau. Na die “Sovjet-bezetting van Afghanistan” die, zoals Hoekstra correct zegt, negen jaar duurde, volgde een Amerikaanse en Navo bezetting van een jaar of twintig waaraan vorig jaar een einde kwam. Een einde dat aan de situatie van de Afghanen niets heeft veranderd. Menig Latijns Amerikaans land herinnert zich de Amerikaanse bemoeienissen met hun: “soevereine recht (…) eigen bondgenootschappen te kiezen” en nog veel erger, een eigen regering te kiezen. Neem Cuba en het Varkensbaai incident[3] of de staatsgreep in Chili in 1973 waarmee de democratisch gekozen regering Allende[4] werd afgezet met steun van de CIA. Neem de invasie door Amerikaanse troepen van Grenada in 1983, die door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties met 108 tegen 9 stemmen werd verworpen. De aanval op Irak in 2003 onder het valse voorwendsel dat Irak massavernietigingswapens had en dat het land Al Qaida zou steunen. Een inval zonder mandaat van de Verenigde Naties.

Ik dwaal af, terug naar Hoekstra. Nu volhouden omdat anders ‘alle inspanningen voor niets zijn geweest’. Met andere woorden, omdat er al zoveel soldaten zijn gesneuveld, moeten er nog meer sneuvelen want anders zijn de eerder gesneuvelden voor niets gesneuveld. Dat komt dus neer op vechten tot de overwinning of de laatste mens. Vastbeslotenheid is een goede eigenschap, maar vastbeslotenheid om de vastbeslotenheid? Het lijkt erop dat onze regering, net zoals de rest van het westen zich zo vast heeft gezet en zo vast heeft geklonken aan Oekraïne dat ze geen bewegingsruimte meer heeft. Een goed leider zorgt er altijd voor bewegingsruimte, voor alternatieven. Nee, dat betekent niet Oekraïne geen steun meer mag ontvangen. Dat betekent dat er alternatieven worden gezocht die partijen kunnen verleiden om te stoppen met vechten. Daarbij helpt het om een beeld van de wereld en de samenwerking na de oorlog te schetsen. Hoe zou die samenleving eruit moeten zien?

Een leider die zegt dat er ‘geen alternatief’ is, leidt niet maar wordt geleid.

[1] Karl Marx, De Achttiende Brumaire van Louis Bonaparte.

[2] De Volkskrant

[3] https://historiek.net/varkensbaai-incident-1961/2781/

[4] https://anderetijden.nl/aflevering/498/Chili-en-de-dood-van-Allende

On door BallonnendoorprikkerinEuropa, filosofie, geschiedenisEen reactie plaatsen

De bomen en het bos

Gisteren besprak ik minister Hoekstra’s nieuwe dominotheorie. In dezelfde persconferentie deed ook Hoekstra’s collega minister Van Nieuwenhuizen een duit in het zakje. De KLM: “een van de grootste werkgevers is en onze blauwe trots. Maar dat doen we zeker ook omdat een gezonde KLM een onmisbare schakel is voor ons economisch herstel.” De dominosteen wordt nog wat belangrijker gemaakt door ook voor mij te bepalen dat de KLM ‘onze blauwe trots’ is. Daar gaat het mij nu echter niet om. Het gaat mij om de voorwaarden aan die steun.

Bron: Wikipedia

Als voorwaarde voor steun aan de KLM noemde Hoekstra, geen dividenduitkering, geen bonussen en geen winstdeling en ook lagere salarissen voor ‘de sterkste schouders’ binnen het bedrijf. Dit zolang het bedrijf overheidssteun nodig heeft.Van Nieuwenhuizen formuleerde twee voorwaarden: het terugbrengen van het aantal nachtvluchten en het terugbrengen van de koolstofdioxide uitstoot.

Maar wacht eens even. Heeft de overheid geen andere middelen dan financiële steun om salarissen en bonussen binnen de perken te houden? Belachelijk hoge salarissen, zoals de 10 miljoen van Frenkie de Jong waarover ik laatst schreef, kunnen ook via de de inkomstenbelasting worden aangepakt. Een manier die ook effectief is als bedrijven geen staatssteun ontvangen. Een manier die trouwens ook werkt om bonussen aan banden te leggen. In plaats van een verbod op dividend en winstuitkering voor één bedrijf, kan Hoekstra beter inzetten op een algemene verhoging van de dividend- en vennootschapsbelasting. De KLM zal dit jaar het komend jaar en waarschijnlijk ook in 2022 toch geen winst maken. Andere bedrijven, die nu profiteren van de situatie daarentegen wel. Bedrijven zoals onder andere bol.com. 

Heeft de overheid geen andere middelen dan financiële steun om het aantal nachtvluchten en de uitstoot van broeikasgas te beperken? Ik geloof meteen dat de KLM ’s nachts van en naar Schiphol vliegt. Het is echter niet de KLM die het recht hierop vergeeft. Jaarlijks zijn er van en naar Schiphol zo’n 20.000 vluchten tussen 23.00 en 6.00 uur en zo’n 12.000 tussen 6.00 en 7.00 uur. De meesten worden gebruikt voor vracht- en vakantievluchten. Als Van Nieuwenhuizen de KLM dwingt om rechten op nachtvluchten in te leveren zonder dat het totaal aantal wordt verlaagd, zullen andere maatschappijen in dat gat springen. Als Van Nieuwenhuizen werkelijk minder nachtvluchten wil, dan heeft zij andere middelen om dit af te dwingen. Dan kan zij de Tweede Kamer voorstellen om de Wet luchtvaart zo aan te passen dat er ’s nachts minder gevlogen kan worden. 

Als laatste de milieumaatregelen en dan vooral het beperken van de uitstoot van koolstofdioxide. Een goed streven waar alleen een verdwaalde ontkenner van de gevolgen van de opwarming van de Aarde en de rol die koolstofdioxide daarin speelt, tegen zal zijn. De luchtvaart valt niet onder het Klimaatakkoord van Parijs en de financiële steun aan de KLM is een mogelijkheid om hier wat aan te doen. Top dus. Nou… .  Door deze voorwaarde aan de financiële steun te hangen, ontstaat bij mij het beeld dat de KLM wordt gesubsidieerd bij het nemen van dergelijke maatregelen. Dat beeld wordt versterkt omdat Van Nieuwenhuizen vergeet erbij te vermelden dat zij een jaar geleden trots de Tweede Kamer informeerde over het klimaatbeleid voor de luchtvaart. Onderdeel van dat beleid is een Ontwerpakkoord  Duurzame luchtvaart. Een akkoord dat zij met de Nederlandse luchtvaartsector heeft afgesloten en een van de partijen die het akkoord mee heeft vastgesteld is de KLM. Een akkoord met als doelstelling een 50% reductie van koolstofdioxide in 2050 ten opzichte van 2005. Niet zo ambitieus als het Klimaatakkoord van Parijs maar toch.

Is dit ‘voorbeeld KLM’ niet een voorbeeld van wat er mis is met politiek en bestuurlijk Nederland? Trouwens niet alleen in Nederland. Er wordt gemanaged op incidenten. Incident oplossen en op naar het volgende incident. Oplossingen die het volgende incident al in zich dragen. Een ‘bankencrisis’ waarbij banken door deregulering ‘too big to fail’ zijn, niet gebruiken om ze kleiner en minder belangrijk te maken. Nee, gewoon op de oude voet verder gaan. Een schuldencrisis (de eurocrisis) bestrijden door schulden aan te gaan. Het ‘vluchtelingen probleem’ oplossen zonder aandacht te besteden aan het ‘probleem van de vluchteling’. Oplossen door een oplossing voor te stellen die al praktijk is: opvang in de regio. Een schrijnend gebrek aan aandacht voor de lange termijn aangevuld met een schrijnend gebrek aan kennis van en vertrouwen in de rol van de overheid en de politiek? Een focus op bomen waardoor het bos niet meer wordt gezien.

On door Ballonnendoorprikkerindemocratie, economie, Eurocrisis, filosofie, politiek, vluchtelingencrisisEen reactie plaatsen

Domino D-Day

“Je kan het eigenlijk zien als een eerste dominosteen aan het begin van een lange rij. Als KLM omvalt dan heeft dat niet alleen gevolgen voor het bedrijf en het personeel, maar voor alle steentje die er ook daarna nog komen. Voor Schiphol, voor de laders en lossers voor de hoofdkantoren die we in Nederland hebben, voor distributiecentra, voor toerisme en congressen en allerlei soorten handel. Allemaal sectoren die baat hebben bij de goede verbindingen die we in Nederland hebben.” Wellicht dat veel mensen na deze uitspraak van minister Hoekstra moesten denken aan het tv-programma Domino D-Day. Een programma waarbij in een grote hal allerlei kleurrijke blokjes op een rij werden gezet. Dit met als doel om ze, op de uitzenddag van het programma, met een tik tegen één blokje, allemaal om te laten vallen. Al omvallend kwamen er vervolgens mooie afbeeldingen te voorschijn. Bijvoorbeeld in de vorm van een schilderij. Het doel van het programma was om het ‘wereldrecord’ te verbeteren. Ik dacht aan iets anders. 

Bron: Wikipedia

Ik dacht aan de ‘dominotheorie’ die de Amerikaans president Dwight D. Eisenhower in 1954 formuleerde. In die tijd streed het ‘westen’ tegen het ‘communisme’. In Europa was die strijd koud. In Indo-China en vooral in Vietnam ‘heet’. Daar werd werkelijk oorlog gevoerd. Een oorlog waarbij de Vietnamezen streden tegen de koloniale overheersing door de Fransen. Omdat een deel van die naar onafhankelijkheid strevende Vietnamezen zich ‘communist’ noemden en steun zochten bij de Sovjet Unie en het recentelijk communistisch geworden China, bekeek Eisenhower (en hij niet alleen) deze onafhankelijkheidsoorlog met het frame van de strijd tegen het communisme. En, zo luidde de theorie, Vietnam is de eerste ‘dominosteen’ in een rij. Als die valt en communistisch wordt dan valt heel Zuidoost-Azië toe aan het communisme. 

In haar boek De Mars der Dwaasheid vat historica Barbara Tuchman het kernachtig samen: “Het HUK-banditisme in de Filippijnen, Ho TSji-minhs oorlog in Indo-China, een communistische opstand in Malakka, de communistische revolutie in China en de aanval in Korea maakten allemaal deel uit van één aanvalsplan, waaraan vijfendertig jaar is gewerkt en dat tenslotte wordt uitgevoerd via wapengeweld en oproer. Overal in Azië. Dit op één hoop gooien van de afzonderlijke landen van Oost-Azië alsof ze geen eigen karakter, geen eigen geschiedenis, geen per land verschillende omstandigheden kenden, was de denkwijze die- of dat nu kwam doordat men slecht op de hoogte was en van alles naar een beetje wist of doordat men bewust een onjuiste voorstelling van zaken gaf – de dominotheorie deed ontstaan en tot een dogma liet uitgroeien.” De theorie versimpelde de werkelijkheid en stopte het in een voor iedereen te bevatten frame: het was een strijd van ‘goed’ (het Westen) tegen ‘kwaad’ (het communisme).

Dat frame maakte dat, zoals Tuchman het schrijft, de Amerikanen verwachtten dat: “ Omdat oosterlingen er in westerse ogen allemaal hetzelfde uitzagen, … dat zij met de gelijkvormigheid van dominostenen zouden handelen.” Eisenhowers dominotheorie bleek de plank behoorlijk mis te slaan. Zijn verwisseling van een strijd om onafhankelijkheid met ‘communisme’ kostte tussen de anderhalf en 4 miljoen mensen het leven, waaronder bijna 60.000 Amerikaanse soldaten. De Amerikaanse belastingbetaler moest de bijna 500 miljard aan kosten ophoesten. Kosten die ongeveer 10 keer zo hoog waren als men vooraf berekende. Vietnam werd onafhankelijk en communistisch en de andere ‘stenen’ zoals Indonesië, de Filippijnen en Thailand vielen niet. Een dure theorie.

‘Maar beste Ballonnendoorprikker’, zo zul je vragen, ‘wat heeft dat nu met de redding van de KLM te maken?’ Net als Eisenhower kijkt Hoekstra door een sterk vereenvoudigend KLM-frame naar de werkelijkheid. Als de KLM omvalt, zo redeneert Hoekstra, dan begint de ellende. Laten we die ellende eens bekijken. Inderdaad heeft het gevolgen voor het bedrijf en het personeel. Het bedrijf bestaat dan niet meer en de personeelsleden moeten op zoek naar een nieuwe baan. Net zoals een deel van de ‘laders en lossers’. Dat is vervelend voor hen, maar is dat een reden om het bedrijf te redden? Mijn buurmannen hebben ook eigen bedrijven met personeel. Eentje in de horeca en de andere in de evenementen sector. Ook hun omzet is genivelleerd door de corona-maatregelen. Als ze het niet redden, is het ook einde bedrijf en moet ook hun personeel op zoek naar ander werk. 

Dan Schiphol. Geen KLM betekent direct minder vluchten op Schiphol. Hoeveel minder? Nou ongeveer de helft minder. Nou ja direct, direct nadat de beperkende maatregelen zijn opgeheven. Nu vliegt er sowieso niet veel op Schiphol. Dat is spijtig voor de luchthaven. Een deel van de capaciteit wordt dan niet benut. Lelystad zal dan niet open hoeven. Dat zal op de korte termijn leiden tot ontslagen. Wat de gevolgen voor de langere termijn zijn, is niet duidelijk. Maar als de luchthaven werkelijk zo goed is, dan zullen een of meer van de ongeveer 80 andere ‘vliegeniers’ die op Schiphol vliegen in het gat springen dat door het faillissement van de KLM valt. Wellicht springen voormalig medewerkers van de KLM wel in het gat en starten ze een nieuw ‘vliegbedrijf’. 

Wat is de relatie tussen de KLM en het hoofdkantoor van een bedrijf? Wat verandert er voor hen? Hun kantoor staat nog steeds op dezelfde plaats. Zou een bedrijf haar hoofdkantoor alleen maar in Nederland vestigen vanwege de KLM? Als ze moeten vliegen, kunnen ze nog steeds naar Schiphol. De luchthaven ligt er nog steeds en er vliegen nog steeds vliegtuigen naar diverse bestemmingen. Alleen niet meer met de KLM. Wel met een van die tachtig andere maatschappijen. Ook de toeristen en congresbezoekers kunnen ons land nog steeds per vliegtuig bezoeken. Een van die tachtig andere ‘vliegeniers’ en eventuele nieuwe zullen hen best naar Nederland willen vervoeren.

Eisenhower en de Amerikanen konden zich niet voorstellen dat de Vietnamezen alleen maar ‘baas in eigen huis’ wilden zijn. Hoekstra lijkt zich niet te kunnen voorstellen dat je ook met een andere maatschappij van en naar een congres of de Wallen in Amsterdam kunt vliegen. Daarom wordt er nu tussen de 2 en 4 miljard in de KLM gepompt. Mocht dat niet genoeg zijn, dan doen we nog meer, zo liet hij al doorschemeren. Een dure theorie?

On door Ballonnendoorprikkerineconomie, filosofie, geschiedenis, politiekEen reactie plaatsen

‘Grootste Europeaan ooit’

In een interview met de Volkskrant geeft minister Hoekstra aan wat hij wil: “We willen solidair en verstandig zijn.” Daar kan niemand tegen zijn. Hoekstra legt uit wat hij verkeerd vindt aan Eurobonds: “Met eurobonds ga je toe naar een schuldenunie en dat vinden wij niet verstandig. Euro-obligaties, waarbij alle eurolanden garant staan voor elkaars staatsschulden, passen niet bij een unie waarin de lidstaten allemaal over hun eigen begroting gaan. Eurolanden beslissen zelf hoeveel schulden ze maken en waar ze hun geld aan uitgeven. Dat ze die budgettaire vrijheid hebben is terecht, want elke regering in Europa legt verantwoording af aan haar eigen, nationale parlement.” Een bijzondere redenering: een schuldenunie is niet oké, een schuldenland wel? Toch ben ik het voor een belangrijk deel met hem eens dat schulden maken niet oké is. Niet voor de Unie en ook niet voor een land.

Bron: Flickr

“De eurozone verkeert in een fundamenteel andere situatie dan de Verenigde Staten. Europa heeft geen centrale overheid. En wij zijn ook geen voorstander van zo’n centraal Europees gezag.” Met die zinnen vervolgt Hoekstra zijn  betoog tegen de Eurobonds. Heel bijzonder om te horen dat de Unie geen gezag heeft, terwijl de afgelopen jaren zo ongeveer alle ellende vanuit de ‘moloch Brussel’ kwam. Dat even terzijde. Nog niet zo lang geleden, bijna een jaar, pleitte Hoekstra voor de EU als machtsblok dat zich op het gebied van buitenlands politiek en defensie veel meer als eenheid moet opstellen. Een week of twee geleden pleitte hij voor: “een flinke pot geld …om toekomstige pandemieën het hoofd te bieden.” En wie moet die pot creëren? De Europese Unie! Voor iemand die geen ‘voorstander is van ‘centraal Europees gezag’ pleit hij wel vaak voor ‘centraal Europees gezag’. ‘Centraal Europees gezag’ dat er op verschillende terreinen trouwens al is. Het enige waaraan het dat ‘centraal Europese gezag’ mankeert, is slagkracht en democratische controle. En nog iets, namelijk middelen om dat gezag kracht bij te zetten.

Met het schrijven van Prikkers verdien ik, tot mijn verdriet, geen droog brood. Toch doe ik het omdat het mij energie geeft en het houdt mijn gedachten scherp. Om toch ‘droog brood’ en liefst iets meer te kunnen eten, werk ik als beleidsadviseur, veelal voor gemeenten. Daar gaat het mij nu even niet om. Maar dat werk leerde me wel dat Nederlandse gemeenten, dat klinkt misschien vreemd, iets gemeen hebben met de Europese Unie.  Gemeenten kunnen net als de EU niet voorzien in al hun eigen inkomsten.

Het gros van het geld, ongeveer tweederde waarop gemeenten draaien komt van de rijksoverheid. Een deel als algemene uitkering en een kleiner deel als doeluitkering. Het deel algemene uitkering mogen gemeenten vrij aanwenden. Een doeluitkering moet worden besteed aan het doel waarvoor het geld wordt gegeven. De gemeente is daarmee afhankelijk van de Rijksoverheid. Dit maakt haar kwetsbaar en dat blijkt. Sinds de gemeente verantwoordelijk is voor de jeugdzorg en de zorg voor ouderen, kampt een toenemend aantal gemeenten met tekort aan geld. Aan de ene kant hebben ze de plicht om die zorg te bieden. Aan de andere kant hebben ze geen mogelijkheid om die stijgende kosten te dekken via belastinginkomsten. Het eigen belastinggebied, de onroerende zaakbelasting, honden-, pecario- en toeristenbelasting is te gering. Bovendien begrenst de rijksoverheid de mogelijke stijging van de onroerende zaakbelasting, de belangrijkste van de gemeentelijke belastingen. De totale uitgaven van alle gemeenten bedragen zo’n 60 miljard per jaar. Dit is ongeveer 8% van het Nederlandse bruto binnenlands product (bbp).

Voor de Europese Unie geldt eigenlijk hetzelfde. Ruim tweederde is afkomstig uit de afdrachten van de landen. De ‘contributie’ om het zo maar te zeggen. Deze bedraagt zo ongeveer 1% van het bbp. Daarnaast zijn er de ‘traditioneel eigen middelen’, dat zijn invoerrechten. Deze worden, vanwege het steeds maar verlagen van deze rechten, steeds minder. Als laatste dragen landen een deel van de BTW af aan de Unie. De totale begroting van de Europese Unie bedraagt zo’n 160 miljard. Een fors bedrag maar het is net iets meer dan 1% van het Europees bbp. Voor het grootste deel van dat geld, de ‘contributie’ is de Unie afhankelijk van de landen en dat gaat de laatste jaren niet van harte. Het is al snel te veel.

Historische ervaring, zo leert mij Kapitaal en Ideologie van Thomas Piketty, laten zien dat defensie, grensbewaking en buitenlandse politiek gemiddeld anderhalf tot twee procent van het bbp kosten. Als je een ‘machtsblok’ wilt zijn, is er meer nodig laat Piketty zien. Die twee procent waren voor China, India en andere gekoloniseerde staten niet voldoende om ‘het Westen’ buiten de deur te houden. Volgens Piketty was de Westerse dominantie niet zozeer het gevolg van onze wapens en technisch vernuft. Die hebben zeker wel geholpen. Nee, ze was veeleer een gevolg van financieel vernuft. Vernuft dat eruit bestond om, vanaf ongeveer het jaar 1500 meer dan die twee procent ‘belasting’ bij de bevolking op te halen. Dat meerdere werd gestoken in legers. Legers die binnen Europa elkaar bevochten en die in toenemende mate werden gebruikt om de wereld te domineren en zo rijkdom van elders naar Europa te laten stromen. Rijkdom in de vorm van goud en zilver en later in de vorm van grondstoffen voor de productie van goederen. Goederen die vervolgens in de koloniën werden afgezet. Goederen waarvan de productie in de koloniën werd gesaboteerd en verboden.

Een overheid is zo sterk als haar zeggenschap over haar inkomsten. De Europese Unie staat er op dat gebied net zo slecht voor als de Nederlandse gemeenten. Ze moet ‘bedelen’ om geld. Mijn vorige, als bewerking van Dickens’ A Christmas Carol vormgegeven, Prikker sloot ik af met de zin: “Zou Wopke ‘de beste Europeaan ooit’ worden?” Wellicht dat het Hoekstra lukt om ‘beste Europeaan’ te worden, als hij zijn pleidooi voor Europa als machtsblok kracht bijzet. Kracht bijzet door te pleiten voor een sterk democratisch gecontroleerd centraal Europees gezag. Een gezag met duidelijke bevoegdheden, waarvan Hoekstra er in het verleden een paar heeft genoemd, en een stevig eigen belastinggebied. 

Wat zou dan dat eigen belastinggebied moeten zijn? Ook daarvoor biedt Piketty aanknopingspunten: de belasting op bedrijfswinsten, de vennootschapsbelasting. Een terrein waarop Europese landen met elkaar concurreren en waar vooral de grote multinationals van profiteren. Profiteren omdat ze landen tegen elkaar uitspelen en, zoals Shell volgens Trouw, afspraken maken, zogenaamde rulings, met overheden waardoor ze nog minder betalen. Door deze belasting naar Europees niveau te centraliseren, wordt dit een stuk lastiger en vervalt in ieder geval de concurrentie tussen de landen van de Unie.

Van de revenuen van deze belasting moet de Europese Unie vervolgens alle taken vervullen die haar zijn toebedeeld, defensie, buitenlandse politiek, grensbewaking, versterken van de economische structuur en ook optreden in geval van crisis. De contributie kan dan vervallen, net als de uitgaven van de landen op de terreinen waar de Unie verantwoordelijk voor wordt. Als dat defensie is, dan vervallen de Nederlandse defensie-uitgaven. Net zoals de Nederlandse douane dan een onderdeel wordt van de Europese. Als het Hoekstra lukt om dit te bereiken dan komt hij in aanmerking voor de titel ‘beste Europeaan ooit’.

On door Ballonnendoorprikkerindemocratie, economie, Europa, filosofie, geschiedenis, politiek3 reacties

‘A Corona Carol’

Op een avond zit Wopke thuis na te genieten van een overleg met Europese ministers van Financiën. Hij heeft vooral die Zuidelijke collega’s goed op hun nummer gezet. Die willen profiteren van ‘corona’ en ‘feesten’ op ‘zijn’ kosten. Nou over zijn lijk. Plotseling wordt er op de deur geklopt. Hij opent de deur en staat oog in oog met Hendrikus Colijn, minister van Financiën van 1923 tot 1926 en minister-president van 1933 tot 1939. In zijn tijd de minister die strenge bezuinigingen doorvoerde. Iets waar ook de kabinetten onder zijn leiding om bekend stonden. Aan zijn been een ketting met een zware bol die hem belet eeuwige rust te vinden. Aan die ketting de uitspraken waarmee hij de ernst van situaties probeerde te bagatelliseren. Uitspraken zoals: “Wacht nu maar rustig af en laat uw vakantie – voor zover u die in een of andere vorm genieten kunt – vooral niet in de war sturen door een nieuwe zenuwachtigheid.”  Een uitspraak uit het crisisjaar 1935. Maar ook de bekende uitspraak: “Ik verzoek den luisteraars dan ook om, wanneer zij straks hun legersteden opzoeken, even rustig te gaan slapen als zij dat ook andere nachten doen. Er is voorhands geen enkele reden om ongerust te zijn.” Gedaan nadat Hitler tegen de afspraken in zijn troepen het Rijnland liet bezetten. Colijn waarschuwt Wopke dat hem hetzelfde kan overkomen vanwege zijn krasse uitspraken en onderschatting van de ernst van de situatie.  ‘En oh ja Wopke’, zo zegt Colijn: “er komen nog drie andere geesten.”

Bron: Wikipedia

Zo net na middernacht schrikt Wopke zich een hoedje. De geest van het Verleden staat ineens in zijn slaapkamer en neemt hem mee terug naar het einde van de Tweede Wereldoorlog. De Geest laat hem zien hoe mensen zoals Robert Schuman en Jean Monet werkten aan de oprichting van iets nieuws: Europese samenwerking. Daarbij vonden ze een partner in de Duitse christendemocraat Konrad Adenauer. Iets nieuws om dat ze met hun voeten in de puinhopen van het enge nationalisme stonden. De Geest regelt een gesprek tussen Wopke en de drie. Tijdens dat gesprek verhelderen de drie welk een ellende er komt van eng vasthouden aan het ‘landsbelang’ en het ‘eigen gelijk’.

Zo rond een uur of twee meldt de Geest van het Heden zich. Die Geest voerde Wopke naar de uitpuilende ziekenhuizen in Italië en Spanje en liet hem zien dat corona die landen een enorme klap toebracht. Vervolgens voerde de Geest Wopke mee naar de verblijven van vluchtelingen in Italië en de Griekse eilanden. Wopke kreeg de ellende van de vluchtelingen te zien en de wanhoop van de bewoners van die Griekse eilanden. Zo kon hij zich een goed beeld vormen van het ‘succes’ van de vluchtelingen deals. En nu ze toch in Griekenland waren, kreeg hij de gevolgen te zien van de Euro-crisis. De werkloosheid onder de Grieken die, om de woorden van Wopkes voorganger te gebruiken, ‘hun geld aan drank en vrouwen uitgeven om vervolgens bij mij bijstand te vragen.’ Als laatste kreeg Wopke een inkijkje in de wereld van financiële markten, de bankiers en beleggers. Die sloegen zich op de benen van het lachen. Toen Wopke hen vroeg waarom ze lachten, vertelde ze hem dat ze wel erg makkelijk geld konden verdienen. ‘Hoe dan?’, vroeg Wopke. ‘Ach stommeling’, zei een van hen. ‘Wij kunnen onbeperkt risico’s nemen. Als het fout gaat, laten jullie de belastingbetaler ervoor opdraaien. Dat is pas win-win. Zeker omdat wij geen belasting betalen dankzij belastingparadijs Nederland.’ 

Om vieren komt de Geest van de Toekomst op bezoek. ‘Kom Wopke, dan laat ik je zien hoe je toekomst eruit ziet.’ De Geest nam Wopke mee naar de Rotterdamse Haven. Wopke schrok: een troosteloze bedoeling. Roestende havenkranen, lege containerhavens. ‘Wat is er gebeurd?’, vroeg Wopke. ‘Straks’, zei de Geest. Eerst even nog wat plaatsen bezoeken. Via de overwoekerde gebouwen van ‘Brainport Eindhoven’, het bijna Middeleeuws aandoende Venlo, kwamen ze uiteindelijk op de Zuidas. Een grote watervlakte, net als trouwens de rest van Amsterdam. ‘Zo nu zal ik je zeggen wat er is gebeurd’, zei de Geest en hij begon zijn verhaal. In het kort kwam dit erop neer dat de Europese Gemeenschap door het vrekkige gedrag van Wopke definitief in een neerwaardse spiraal was gekomen. In 2022, zo vertelde de Geest, was de Unie uit elkaar gevallen en hadden alle landen hun grenzen weer potdicht gemaakt. ‘Maar onze handelsgeest maakt ons toch onkwetsbaar?’, vroeg Wopke. ‘Dat dacht je maar’, zei de Geest. ‘Alle internationale handel van Duitsland gaat via Hamburg. Italië, Griekenland en Spanje zijn een soort kolonie van China en leveren grondstoffen voor de Chinezen. Vervolgens krijgen ze die als product terug.’ Zo vertelde de Geest. En toen de armoede echt had toegeslagen, sloeg ook het noodlot toe. Tijdens een zware storm brak de Hondsbosse Zeewering en liep een groot gedeelte van Nederland onder. Op de vlucht voor het wassende water, liepen de Hollanders zich ‘dood’ op de Duitse en Belgische grens. Vluchtelingen waren niet welkom. Die moesten maar in ‘de regio’ worden opgevangen. Daarmee werden de hoger gelegen gebieden van Nederland bedoeld. Die zaten echter ook niet te wachten op de ‘Hollanders’ omdat ze zelf het hoofd maar net boven water konden houden. Daarop brak een burgeroorlog uit die het land terugwierp naar iets wat vergelijkbaar is met de Middeleeuwen.

Iedereen van mijn leeftijd en wellicht ook veel jongeren, zal de film wel eens hebben gezien. Scrooge de verfilming van Dickens’ A Christmas Caroll. Het verhaal van de oude vrek Ebenezer Scrooge die geen kerst viert en iedereen om zich heen het vel over de oren trekt zonder te kijken naar de situatie waarin iemand verkeert. Kerstnacht krijgt Scrooge ‘bezoek’. Eerst komt de geest van zijn overleden zakenpartner Marley. Marley zit vastgeketend aan zijn slechte daden uit het verleden en waarschuwt Scrooge dat hem hetzelfde zal overkomen als hij zijn leven niet betert. Marleys geest kondigt nog drie andere geesten aan die hem die nacht zullen komen bezoeken. Als eerste komt de Geest van de Voorbije Kerst bij hem op bezoek. Die laat hem zijn verleden zien en welke invloed zijn daden of het nalaten ervan hadden op de mensen in zijn omgeving. Dan komt de Geest van de Huidige Kerst. Die laat hem zien hoe mensen om hem heen het feest vieren. Of eigenlijk, hoe ze er in al hun ellende het beste van proberen te maken. Als laatste de Geest van de Toekomstige Kerst. Die laat hem zien hoe mensen ‘feestvieren’ na zijn overlijden en dus hoe hij herinnerd wordt. Al die geesten bewerken Scrooge zodanig dat hij als een heel ander mens wakker wordt. Uiteindelijk wordt hij de ‘beste inwoner die de stad ooit heeft gekend’.

Zou Wopke ‘de beste Europeaan ooit’ worden?

On door BallonnendoorprikkerinEurocrisis, Europa, filosofie, geschiedenis, GriekenlandEen reactie plaatsen

Tafelzilver

“Het is goed om toe te voegen dat er een offensieve en defensieve kant aan is. Het defensieve verhaal is dat we bedrijven in Nederland hier willen houden. Als er toch een onderneming vertrekt, staat de politiek op zijn achterste benen. Terecht. Dat tafelzilver moet je willen behouden. De offensieve kant is dat je buitenlandse bedrijven hier naartoe wil halen. Die kijken zeker ook naar de belasting.” Zo verdedigt minister van Financiën Hoekstra, het besluit om de dividendbelasting af te schaffen. De minister op jacht naar nieuw ‘tafelzilver’ dat klinkt mooi. Alleen wie moet er bij die bedrijven gaan werken? 

Silver_cutlery_items_in_Bikaner_fort_museum.jpg

Foto: commons.wikimedia.org

Bijna een jaar geleden schreef ik: wie de kranten en hun multimediale varianten wat dieper uitspit leest ook het volgende: “Er dreigt een groot personeelstekort in de Nederlandse technologische industrie. De komende jaren heeft de sector vooral hoogopgeleide technici nodig om de economische groei te kunnen bijbenen.”  Want die technologie industrie draait op volle toeren en: “telt op dit moment in totaal 286 duizend voltijdbanen. Tussen nu en 2030 gaan er 70 duizend medewerkers met pensioen. Bovendien zullen er tot 2030 circa 50 duizend banen bij komen in de bedrijfstak .”

“Er staan vrachtwagens stil, omdat er geen chauffeurs zijn,” zo valt te lezen. De economie groeit zo sterk dat de transporteurs het niet vervoert krijgen. De “Banen liggen voor het oprapen” in deze sector, zo bericht het AD. Er zijn alleen niet genoeg mensen om ze op te rapen.

Ook kun je het volgende lezen of zien: “Er staan duizenden vacatures open en in de komende jaren hangt Nederland een personeelstekort van 125.000 mensen boven het hoofd.” Die vacatures en dat tekort aan personeel bedreigt onze zorgsector. Een Zeeuws ziekenhuis richt zich hierin op Vlaamse zorgmedewerkers, dit tot groot ongenoegen van de Vlamingen omdat er ook daar een tekort aan personeel is.

Of: “Er dreigt een nijpend tekort aan juffen en meesters. Daarvoor waarschuwt de PO-raad, de koepelorganisatie van het basisonderwijs en speciaal basisonderwijs. Over tien jaar is er een tekort van zo’n zevenduizend basisschoolleraren.”  En niet alleen in het primair onderwijs dreigt een tekort aan leraren: “Ook het voortgezet onderwijs kampt met een oplopend lerarentekort, maar daartegen blijkt het nieuwe kabinet niets extra’s te doen.”

Sectoren waar het personeel niet ‘aangesleept kan worden’. Hierbij kunnen we nog de horeca noemen alwaar een tekort aan koks en ander personeel dreigt, defensie dat soldaten zoekt en de overheid zelf die politieagenten en andere functionarissen zoekt.

Tot zover mijn oude tekst. Nu voeg ik er nog even aan toe dat de werkloosheid historisch laag is en dat het kabinet de grenzen het liefst hermetisch willen afsluiten voor vluchtelingen en ‘economische migranten’. Dan zou je de vraag kunnen stellen of we wel behoefte hebben en dergelijk nieuw ‘tafelzilver’?

On door Ballonnendoorprikkerineconomie, filosofie, politiekEen reactie plaatsen

Waarom moeilijk doen …

Topsalarissen. Politiek Nederland maakt zich er geregeld druk om. Nu komt minister Hoekstra, zo lees ik in de Volkskrant, met het idee om: “topsalarissen van bestuurders van banken en verzekeraars (te) kunnen terugvorderen zodra hun bedrijven in de problemen komen en daardoor aangewezen zijn op staatssteun.”  Daarnaast zoekt hij naar mogelijkheden om topbestuurders te verplichten om aandelen waarin ze worden uitbetaald voor een periode vast te laten houden. Hoe lang die periode is, moet nog nader worden bepaald: “Het belang van de bestuurders wordt daarmee volgens de minister meer in lijn gebracht met het langetermijnbelang van de bank en de maatschappij.”

belastingdienst

Foto: Flickr

Een deel van de Kamer vindt dit niet genoeg: “GroenLinks wilde er eerder met een wet voor zorgen dat bestuurders niet langer hun vaste beloning in aandelen kunnen krijgen. Ook drong de partij aan op een vetorecht voor de minister van Financiën over salarisverhogingen bij ‘cruciale banken’ zoals ING.” Dat kan volgens Hoekstra niet. Hoekstra’s wil bij de verdere behandeling van zijn plannen: “rekening houden met de concurrentiepositie van Nederland in Europa.” Daarom worden: “Alle relevante partijen zoals aandeelhouders, vakbonden, deskundigen en commissarissen (…) bij de vormgeving van eventuele wetsvoorstellen betrokken.” Of dat veel goeds beloofd daaraan kun je, met de plotselinge afschaffing van de dividendbelasting in het achterhoofd, twijfelen. Daar bleken immers alleen de multinationals in het algemeen en Shell en Unilever in het bijzonder, relevante partijen te zijn. Dit even terzijde.

Waarom zoeken onze politici toch naar moeilijke, lastig uit te voeren en controleren maatregelen? Dit terwijl er zeer eenvoudig uit te voeren maatregelen zijn die meteen een einde maken aan bovenmatige beloning en dat niet alleen als een bedrijf staatssteun moet aanvragen. Waarom kiezen onze volksvertegenwoordigers niet voor een forse verhoging van de inkomstenbelasting bij salarissen van boven de Balkenende-norm? Een verhoging tot bijvoorbeeld 90% ? Een tarief dat de Verenigde Staten tot in de jaren zestig hanteerden. Dan levert ieder miljoen dat een topman meer krijgt van zijn werkgever, de staat 9 ton op. Als er daarnaast wordt ingezet op het minder ‘cruciaal’ maken banken, dan wordt het ook nog eens makkelijker om een bank te laten omvallen. Iets wat niet verkeerd zou zijn.

Waarom moeilijk doen als het makkelijk kan?

On door Ballonnendoorprikkerineconomie, filosofie, geschiedenis, neoliberalismeEen reactie plaatsen