#geenvrouwopstraat, ookgeenman

“Wie de geschiedenis niet kent is gedoemd ze te herhalen,” een bekende uitspraak die we te danken hebben aan de Spaans-Amerikaanse schrijver, dichter en filosoof George Santayana. Het kennen van de geschiedenis is echter geen garantie dat ze niet wordt herhaald. Sterker nog, er zijn mensen die de geschiedenis willen herhalen om haar recht te zetten. Bregje Hofstede Correspondent Nieuw Feminisme bij De Correspondent lijkt zo iemand.

In een artikel doet zij verslag van een actie van haar actiegroep #meervrouwopstraat: “Om die scheve verhouding aan te kaarten, plakten we als symbolische eerste zet een E achter het bordje van De Dam om er een Dame van te maken, en waaierden vervolgens uit om Serafina en Jansie, Raden Adjeng Kartini, Suze Groeneweg, Beyoncé en acht andere vrouwen een plek te geven. Bij bewustwording begint het.” Want wat blijkt: “88 procent van de naar een mens genoemde straten in Amsterdam heeft een mannennaam.” Er niets mis met bewustwording alleen zullen er weinig  mensen zijn die zich er niet van bewust zijn dat de koek nog steeds niet eerlijk is verdeeld tussen man en vrouw. Sterker nog, ook binnen die groepen is de koek niet eerlijk verdeeld. 

Dan moeten er heel veel straten worden aangelegd om die scheefheid recht te trekken zo schreef ik haar. Alle straten die de komende jaren worden aangelegd moeten dan een ‘vrouwennaam’ krijgen. Als dat de bedoeling is ben je dan niet net zo eenzijdig bezig als onze voorouders? Hoe eerlijk ben je in het heden als je nu alle straten naar vrouwen gaat noemen? Er worden dan geen straten meer vernoemd naar recente ‘mannen’ die ook iets bijzonders hebben betekend. Zouden toekomstige ‘gelijkheidstrijders’ dan niet kunnen concluderen dat mannen in deze tijd ernstig werden gediscrimineerd? 

Gelukkig ziet Hofstede een alternatief: “Een mogelijkheid die weinig genoemd is tot nu toe: het meerendeel van de straten is helemaal niet naar een mens genoemd. Er zijn nogal wat eiken-, linden- en acacialanen, bijvoorbeeld. Wil je dus de bestaande mensennamen houden maar meer aandacht hebben voor tot nu toe vergeten mensen (met name vrouwen), dan zijn er veel opties.” Als die gelijkheid dan toch moet worden bereikt, is er nog een andere optie. Laten we dan alle straten die naar personen zijn vernoemd een andere naam geven. Hoeft er niet over gediscussieerd te worden of een persoon wel ‘voldoende’ heeft gedaan om een straatnaam te verdienen. Lopen we niet het risico dat onze nakomelingen ons over honderd jaar beschuldigen van het vereren van de verkeerde. En mannen, vrouwen, LHBTQIA en van welke kleur ook, worden gelijk behandeld en kunnen aanspraak maken op procentueel gezien evenveel straten, namelijk NUL.

De ezel en de steen

“Geschiedenis herhaalt zich op de keper beschouwd nooit, zo simpel is dat. Wie dat denkt, gaat ervan uit dat je nieuwe ziekten het best met oude medicijnen kunt bestrijden.” Woorden van toekomstonderzoeker en econoom Patrick van der Duim in de Volkskrant. Van der Duim pleit voor veel minder aandacht voor de geschiedenis bij het nemen van beslissingen die onze toekomst moeten bepalen. Volgens Van der Duim is er een automatische nadruk op historische continuïteit en wordt het nieuwe, dat vaak ongrijpbaar is, genegeerd en hebben lessen uit het verleden daarom beperkte waarde.

 

verleden heden toekomstIllustratie:www.spirithunters.nl

Veel mensen gaan er inderdaad van uit dat de geschiedenis veel op het verleden lijkt. Daar heeft Van der Duim een punt. Om bij Van der Duims vakgebied te blijven, groeit de economie, dan zal dat zo blijven en zijn ze verbaasd als er plotseling een teruggang is. De geschiedenis leert echter dat economieën ook kunnen krimpen, dat rijke gebieden kunnen verarmen. Democratie lijkt nu heel natuurlijk en gewoon, maar of dat zo blijft? Hebben we hierover zekerheid? De mens heeft langer geleefd zonder dan met. Leert de geschiedenis ons niet dat perioden van relatieve vrede worden afgewisseld met perioden van oorlog? Dat perioden van nadruk op het individu worden afgewisseld met perioden waarbij het collectief centraal staat?

‘Een ezel stoot zich geen twee keer aan dezelfde steen.’ Om te voorkomen dat hij zich geen tweede keer stoot, moet de ezel wel leren van zijn fouten uit het verleden. Inderdaad herhaalt de geschiedenis zich nooit precies, de uitkomst is altijd iets anders. Maar het blijven mensen die erbij betrokken zijn. Door het bestuderen van de handelingen, het denken van de erbij betrokken voorvaderen en de uitkomsten ervan, kunnen we inzicht krijgen in hoe mensen in bepaalde omstandigheden reageren. Zou die informatie niet nuttig kunnen zijn bij besluiten die we nu moeten nemen? Wellicht kun je de nieuwe ziekte niet met oude medicijnen bestrijden, maar zouden die medicijnen niet een goed aanknopingspunt bieden bij het zoeken naar het nieuwe medicijn? Moet je anders niet steeds opnieuw beginnen? En kost het dan niet veel tijd om weer tegen dezelfde problemen aan te lopen?

Heeft de Amerikaanse filosoof George Santayana niet een punt toen hij schreef: “ Those who do not know history’s mistakes are doomed to repeat them”?