“Off topic reageren. En een slachtoffer van racisme de les gaan lezen over wat racisme is.” Daar kon ik het mee doen. Daaraan maakte ik me volgens de redactie van de site Joop schuldig bij het reageren op een artikel op die site van Sun Yoon van Dijk. Dit was voor de redactie aanleiding om mijn account bij die site voor 24 uur te blokkeren. Ik was en ben met stomheid geslagen. Ik ben benieuwd hoe jullie, mijn lezers, het zien.

“Al zolang als ik mij kan herinneren krijg ik ‘grappige’ opmerkingen zoals ‘sambal bij’, ‘loempia’ maar ook de ‘serieuze’ vragen zoals of ik ook honden eet. Als er een kind jarig was op school werd er Hanky Panky Shanghai gezongen inclusief de ogen horizontaal trekken. Alleen dat laatste hoefde ik nooit te doen werd er gezegd, want ik had al spleetogen. Er wordt standaard vanuit gegaan dat ik Chinese roots heb. Wanneer ik aangeef dat ik niet Chinees ben, dan weten ze het zeker. ‘Japan! Niet? Vietnam dan? Thais? Oh, Koreaans… ach het lijkt allemaal op elkaar. Jullie hebben allemaal spleetogen.’” Zo beschrijft Van Dijk haar ervaringen en daaraan voegt ze nog meer voorbeelden toe. Van Dijk eindigt haar betoog met de woorden: “Maar zolang deze vorm van racisme nog ontkend of niet serieus genomen wordt, hebben we nog een lange weg te gaan.”

Dat je het vervelend en ergerlijk vindt om met dergelijke vooroordelen te worden benaderd, dat kan ik me goed voorstellen. Op een dergelijke manier begon ik mijn reactie, waarna ik verschillende voorbeelden gaf van vooroordelen. Vooroordelen zoals de ‘botte arrogante Hollander’, de ‘zunnige Zeeuw’, de ‘corrupte vlaaietende Limburgers, dikke ‘Pommes mit Mayo und Bratwurst etende Duitsers die kuilen graven op het strand’ en nog wat wel bekende vooroordelen waarvan de mensheid gebruik maakt. Vervolgens vroeg ik me af of het zou helpen als we dit allemaal onder racisme gaan scharen. Want laten we wel wezen, ‘sambal bij’ of ‘loempia’ en voor ‘vlaai’ uitgemaakt worden, zijn vooroordelen van eenzelfde kaliber. Over dat laatste, de behandeling van Limburgers in andere delen van het land, een artikel van Elke Cremers in Glamour. De anekdotes in Cremers’ artikel lijken veel op de ervaringen van Van Dijk.

Helaas kwam er geen antwoord op mijn vraag maar een blokkade van mijn account wegens ‘het overtreden van de huisregels’.  En op mijn vraag welke van de acht regels ik dan had overtreden, kwam het antwoord waarmee ik begon. Van die reactie viel ik van mijn stoel. Ik vraag me af in hoeverre het ‘off topic’ (eerste huisregel) is om bij een artikel waarin over racisme wordt geschreven, een vraag te stellen die aanhaakt bij de kern, namelijk een omschrijving van het begrip racisme. Als het over begrippen gaat, dan is mijn belangrijkste leidraad de Van Dale en die omschrijft racisme als volgt: “opvatting dat mensen met een bepaalde huidskleur beter zouden zijn dan mensen met een andere kleur, gebruikt als rechtvaardiging om mensen met een andere kleur slecht te behandelen.” Ik lees hierin dat er bij racisme sprake moet zijn van doelbewust handelen en dan ook nog doelbewust slechter behandelen vanwege de huidskleur. Dat mensen, alle mensen, vooroordelen hebben en op basis van vooroordelen handelen, is evident. Dat handelen op basis van die vooroordelen pijn kan veroorzaken bij een ander, staat ook buiten kijf en het is goed om dat bespreekbaar te maken. Maar ik stelde mijn vraag omdat ik me oprecht afvraag of het bij dat bespreekbaar maken helpt om het racisme te noemen. Ik denk veeleer dat dit tot onbegrip en verdeeldheid leidt dan dat het mensen nader tot elkaar brengt. Ik denk dat omdat ik het zie gebeuren en daarmee is niemand geholpen.

Als dit ‘de les lezen’ is, dan is een gesprek onmogelijk. Dan worden persoonlijke ervaringen en meningen de maat der dingen waarover geen gesprek mogelijk is. Dan zeg je in feite: ‘wat ik vind is de waarheid en die waarheid mag en kan niet ter discussie worden gesteld. Die moet iedereen maar accepteren’. Dan is de waarheid van de ‘Hanky Panky-zingers’ dat het een ‘onschuldig verjaardagsliedje dat niemand kwaad doet’ is, net zo waar. We komen echter niet verder als beiden in hun waarheid blijven zitten. Om werkelijk in gesprek te kunnen, moeten we het eerst eens zijn over wat we met begrippen bedoelen. Helaas kan een dergelijk gesprek bij Joop niet worden gevoerd.

Trouwens en dat is nog het meest bijzondere, een verbod op ‘de les lezen’ behoort niet tot de huisregels van Joop.