Onze vrijheden en de erop gebaseerde liberale democratie, zijn ons kostbaarste bezit. Dat zijn de werkelijke Nederlandse ‘normen en waarden’, onze ‘traditie’ en onze ‘identiteit’. Voor ons zijn ze vanzelfsprekend, zo vanzelfsprekend dat ze niet opvallen. Ze vallen pas op als ze ontbreken. Als je in een land verblijft waar ze niet vanzelfsprekend of zelfs afwezig zijn. Of die waarden in gevaar zijn?

Zorgwekkende ontwikkelingen zijn er wel. In de Volkskrant betoogt Sander van Walsum dat partijen het voordeel van de twijfel verdienen zolang zij: “programmatisch en strategisch binnen de democratische orde,” bewegen. Daar is wat voor te zeggen alleen is het wel verstandig om je daarbij te bedenken dat ‘programmatisch en strategische binnen de democratische orde opererend’ die democratische orde kunnen vernietigen. De recente geschiedenis kent verschillende voorbeelden van regeringsleiders die hiermee bezig zijn. Neem bijvoorbeeld Orban in Hongarije en Erdogan in Turkije.

Zorgwekkend is ook de redenering van Henk Strating bij Opiniez. Volgens Strating is maar: “één manier (waarop) kan voorkomen dat ze bij de volgende Tweede Kamer-verkiezingen door een nog veel groter Forum voor Democratie wordt weggevaagd. De tegenstellingen tussen voor- en tegenstanders die dán ontstaan zullen onbeheersbaar worden, met alle gevolgen voor onze democratische rechtsstaat.” Die mogelijkheid is: “in de resterende regeerperiode serieus rekening te houden met opvattingen van Forum voor Democratie en waar mogelijk met deze partij tot samenwerking in de Eerste Kamer te komen.”

Stel dat Strating gelijk heeft. Dat het nu negeren van het Forum voor Democratie leidt tot onbeheersbare tegenstellingen over twee, drie jaar? Is dat dan een reden om met die partij in zee te gaan? Hoe democratisch is zo’n dreigement? Stratings redenering komt er dan op neer dat een stemmer op het Forum voor Democratie zwaarder weegt dan een kiezer op de bijvoorbeeld de Partij voor de Dieren. Zwaarder omdat er naar die eerste moet worden geluisterd om een ‘ramp’ in de toekomst te voorkomen.

Stel nog steeds dat Strating gelijk heeft. Moeten andere partijen zich dan onder die dwang een bepaalde kant op laten drukken? Als dat de manier is, wat let dan de aanhangers van de andere partijen om ook te dreigen met ‘tegenstellingen die onbeheersbaar worden’. Als onze democratie zich onder druk laat zetten door het schermen met ‘onbeheersbaarheid’ als een groep haar zin niet krijgt, is er dan nog wel sprake van democratie?