In het satirische programma Pisa dat Henk Spaan en Harry Vermeegen in de jaren tachtig maakten, gingen de beide heren op zoek naar de ‘gewone man’, die reed in een Opel Kadett en dus gingen ze achter Kadettrijders aan. Alleen hoe goed beide heren ook hun best deden, de chauffeur van de Kadett bleek nooit de gewone man te zijn. Bij het lezen van de kop waarmee de Volkskrant gisteren opende moest ik aan een Opel Kadett denken: “Nederlander beperkt vatbaar voor populisme.” Ik heb in het algemeen moeite met begrippen als ‘de Nederlander’, ‘het Volk’, ‘de consument’, ‘de belastingbetaler’ enzovoorts.

Illustratie: Wikimedia Commons

Slechts vijftien procent stemt uit frustratie en dat is een van de redenen dat ‘de Nederlander’ slechts beperkt vatbaar is voor populisme. Moet ik als Nederlander nu blij zijn? Moet ik blij zijn met ‘de Nederlander’ die uit volle overtuiging stemt op partijen die uit of in naam van de vrijheid het ene verbod na het andere willen? Moet ik blij zijn als ‘de Nederlander’ met volle overtuiging van de PvdA naar de PVV hopt en vervolgens naar de Partij voor de Dieren of de de ChristenUnie? Wat zegt dat over de geestesgesteldheid van ‘de Nederlander’? Leidt ‘de Nederlander’ dan niet aan ‘stemmingswisselingen’ of nog erger aan een meervoudigepersoonlijkheidsstoornis? Als dat laatste het geval is dan moet ‘de Nederlander’ zich zorgen maken want dan heeft hij mogelijk suïcidale neigingen en dat wordt lastig als er een kabinet met de ChristenUnie komt.

Wat als ‘de Nederlander’ gelijk is aan ‘de gewone man’ uit Pisa? Wat als we zoekende naar de Nederlander iedere Kadett aanhouden en we treffen die slechts ‘beperkt voor populisme vatbare’ Nederlander niet aan? Net zoals Henk en Harry nooit een ‘gewone man’ aantroffen. Zou het dan kunnen dat die Kadetts vol zitten met mensen die zeer vatbaar zijn voor populisme? Zou ik me dan meer of minder zorgen moeten maken dan in het geval dat ‘de Nederlander’ uit overtuiging zo wispelturig is?