Tag: coronapandemie

Zum kotzen!

Zum Kotzen! “Op zaterdag 30 april reed Rolling Thunder de Canadese hoofdstad Ottawa binnen: een konvooi van enkele honderden vrijheidslievende motorrijders. Het waren ditmaal niet de truckers, maar de veteranen die het voortouw namen in het verzet tegen het dictatoriale beleid van de regering Trudeau.” Dit las ik op de site Transitieweb Een site voor, zoals ze zelf zeggen: “Waarheidszoekers en toekomstbouwers”. Bij het artikel wat korte video’s van het gebeuren die dag met daarbij de woorden: “Ze waren hier niet in het nieuws te zien. Ook op het internet zijn ze nog maar met moeite te vinden.” Zum Kotzen, omdat ik een oprisping eruit moest krijgen.

Bron: Flickr

In alle vrijheid, terwijl je geen strobreed in de weg wordt gelegd, protesteren voor vrijheid en tegen een ‘dictator’. Politieagenten kijken toe en zorgen ervoor dat de stoet ongehinderd kan doorrijden. Een Rus zou zich wensen zo te kunnen protesteren voor zijn vrijheid en tegen de dictatuur. Je kunt het niet eens zijn met de manier waarop de Canadese regering de coronapandemie bestrijdt, dat maakt de maatregelen nog niet ‘dictatoriaal’. Sterker nog, Trudeau won de verkiezingen van september 2021 en werd daarmee herkozen. Dit geheel volgens de regels van de Canadese democratie. De manier waarop zijn regering de coronapandemie bestrijdt, kan daarmee rekenen op de steun van het Canadese volk. Zouden de demonstranten maar ook de ‘waarheidszoekers en toekomstbouwers ’van Transitieweb weten hoe lang de strijd voor democratie heeft geduurd? Het lijkt erop dat ze zo verwend zijn met en door vrijheid dat ze onvrijheid niet herkennen. Een ‘toertochtje’ om te strijden voor vrijheid en tegen de coronamaatregelen, het ‘dictatoriale beleid’, van de regering Trudeau.

Vandaar die oprisping die eruit moest. Die oprisping werd flink vergroot en hoekiger. Daarvoor even wat jaren terug in de tijd. Naar 1963. In dat jaar bracht Bob Dylan het nummer Blowing in the Wind uit. Een protestnummer tegen de oorlog in Vietnam met daarin de volgende woorden: “And how many ears must one man have before he can hear people cry? Yes, and how many deaths will it take ‘til he knows that too many people have died?”  Dat was nog voordat het Amerikaanse leger startte met het bombarderen van Noord-Vietnam. Met deze bombardementen wilden de Amerikanen vier doelen bereiken. Als eerste het verzwakken van het moreel van de Noord-Vietnamese regering om deel te nemen aan de oorlog in Zuid-Vietnam. Nu lieten de ervaringen uit de Tweede Wereldoorlog al zien dat bombardementen het moreel van de gebombardeerde versterken. Iets wat we nu ook weer in Oekraïne zien. Als tweede het moreel van de regering in Zuid-Vietnam opkrikken. Als derde moest het transportsysteem, de industriële basis en de luchtverdediging van Noord-Vietnam worden vernietigd. Nu waren de Sovjet Unie en China graag bereid om de voorraden van de Noord-Vietnamezen aan te vullen. Het vierde doel lag in het verlengde hiervan: de stroom mankracht en wapens naar Zuid-Vietnam moest worden gestopt. Ook deze doelen werden niet bereikt. Wat er in die driejarige campagne met ruim 300.000 aanvalsvluchten en 864.000 ton bommen op het Noord-Vietnam wel werd bereikt? Volgens de CIA werden hiermee bijna 28.000 Vietnamese soldaten en 48.000 burgers gedood. De Amerikaanse regering schatte het aantal burgers op 30.000 en onafhankelijke onderzoekers tot zo’n 180.000. Daarnaast sneuvelden nog zo’n 20.000 Chinezen die de Noord-Vietnamezen ondersteunden.

Waarom begin ik hierover? Een goede vraag. Ik begin hierover vanwege de naam van die driejarige campagne: Rolling Thunder. En nu bijna zestig jaar later gebruiken motorrijders die zich ‘vrijheidslievend’ noemen, deze naam voor hun ‘toertochtje’ naar de Canadese hoofdstad. Zum kotzen!

On door Ballonnendoorprikkerinfilosofie, geschiedenis, politiekEen reactie plaatsen

De illusie van het autonome individu

“Hoe vinden wij deze nieuwe grond als individu dat de basis dient te zijn voor een nieuw wij?”  Die vraagt stelt Tom Ribbens zich in een artikel bij Joop. Ribbens maakt zich, zoals velen druk om de manier waarop de overheid de coronapandemie bestrijdt. Een bijzonder artikel.

Bron: Pxhere

Ribbens: “Als we dan kijken naar het gemak waarmee we vanuit een grote angst voor ziekte en dood onze individualiteit loslaten en laten manipuleren door de overheid, lijkt het alsof we onszelf meer dan ooit zijn kwijtgeraakt in een technocratisch en manipulerend systeem dat het van ons mensen aan het overnemen is.” Gelukkig worden: “Steeds meer mensen (…) zich bewust van deze situatie en komen in verzet, terwijl een grote groep het nog steeds normaal vindt om hun vrijheid op te geven voor een gevoel van veiligheid, dat geen enkele wetenschappelijk en feitelijke grond meer heeft.” Ik vraag me af waarop Ribbens zich baseert dat ‘een grote groep’ het normaal vindt en dat ze dat doen voor een ‘gevoel van veiligheid’, maar daar gaat het mij nu niet om.

Het gaat mij om de manier waarop Ribbens naar dat ‘nieuwe wij’ wil zoeken. Hij zoekt het wij in het ik: “Op de eerste plaats door naar binnen te gaan. Door het aankijken van onze grootste angsten, namelijk die van de dood en de angst om uit de groep te vallen.” Want, zo gaat hij verder: “Deze beide, vaak onbewuste angsten zorgen ervoor dat we onszelf als individu loslaten, de redding buiten onszelf zoeken en daardoor makkelijk te manipuleren zijn.”  En: “Onze angsten, maar ook ons lijden zijn de ingang om contact te maken met dat deel, waar onze werkelijke individualiteit begint, namelijk onze essentie, ons geestelijk deel.”  

Ribbens gaat via het individu op zoek naar de groep. Een groep als een verzameling individuen die bewust voor de groep kiezen. “Het mooie is dat in die diepere grond van onze essentie we allen verbonden zijn met elkaar ook al zijn we verschillend. Dat maakt dat dit wij zo sterk en gelijkwaardig is en niet discriminerend of polariserend. Vanuit dit nieuwe wij zullen nieuwe vormen ontstaan, nieuwe vormen van leiderschap en samenwerking, een nieuwe democratie, veel dichter bij de mensen om wie het gaat dan nu het geval is.”  De komende gemeenteraadsverkiezingen bieden, zo betoogt Ribbens een kans om te: “laten zien dat we ons niet langer laten manipuleren en opkomen voor onze grondrechten als autonoom individu.”

Ribbens stelt het individu centraal en toont daarmee een ware neoliberaal. In het neoliberale kapitalisme staat het autonome individu dat opkomt voor zichzelf immers centraal. Bijzonder omdat hij zich daar juist tegen lijkt te verzetten als hij de manier: “hoe wij omgaan met de natuur, met dieren, met natuurlijke grondstoffen en wij de aarde niet respecteren naar de grote intrinsieke waarde die zij in zich draagt. Maar vanuit ons kapitalistisch systeem ermee omgaan als een gebruiksvoorwerp voor onze eigen macht, om geld te verdienen, rijk te worden.”

Begint het wij niet juist bij het je realiseren dat een autonoom individu een illusie is? Zeker in onze moderne samenleving.

On door Ballonnendoorprikkerindemocratie, filosofie, geschiedenis, liberalisme3 reacties

Corona, Spinoza, vrijheid en de staat

Sinds 1999 wordt de laatste week van het jaar opgeluisterd door de TOP2000. De lijst met 2000 liedjes die door de luisteraars van Radio2 wordt samengesteld. En zoals ieder jaar staat ook Me and Bobby McGee van Janis Joplin in de lijst. Joplin behoort bij de beroemde club van 27, de lijst met popartiesten die niet ouder werden dan 27 jaar. Die lijst bevat naast Joplin illustere namen als Brian Jones de medeoprichter en gitarist van de Rolling Stones, de legendarische gitarist Jimi Hendrix, Doors voorman Jim Morrison, Nirvana voorman Kurt Cobain en Amy Winehouse. Terug naar Me and Bobby McGee en vooral naar het eerste refrein dat begint met de zin: “Freedom’s just another word for nothin’ left to lose. Nothin’, it ain’t nothin’ honey, if it ain’t free.”

File:Amsterdam - Zwanenburgwal - Amstel - View West on Statue of Benedictus de Spinoza 2008 by Nicolas Dings.jpg - Wikimedia Commons
Beeld ter herdenking van Spinoza. Bron: WikimediaCommons

Vrijheid, een woord dat tegenwoordig te pas en te onpas wordt gebruikt. Zo vonden er verleden jaar, en op het moment dat ik deze woorden schrijf is er weer een aan de gang, veel demonstraties plaats waarin mensen werd opgeroepen om op te staan en te demonstreren ‘voor de vrijheid’. Ik schreef er al eerder over. Bij het voeren van een gesprek over vrijheid is het van belang om duidelijk te maken wat er met het begrip wordt bedoeld. Als er wordt gevraagd of je voor vrijheid bent, zal zo ongeveer iedereen JA zeggen. Als je de vraag toespitst op iets specifieks dan kan dat heel anders liggen. Zo leert de discussie rond het waardig levenseinde of abortus ons dat lang niet iedereen de vrijheid om je eigen einde te kiezen of de vrijheid van een vrouw om te kiezen voor een abortus ondersteund. Joplin geeft een definitie: “freedom is ( …) nothing left to lose.” Als je niets meer te verliezen hebt, ben je vrij. De ‘demonstranten voor de vrijheid’ denken daar anders over. Zij protesteren omdat ze iets verliezen waardoor hun vrijheid verloren gaat.

In het redactioneel Commentaar van een van de eerste edities van De Andere Krant wordt een uitspraak van Spinoza aangehaald in relatie tot vrijheid. Die: “al in 1673 stelde dat het doel van de staat vrijheid is. De staat moet er alles aan doen om iedereen een zo vrij mogelijk leven te laten leiden.” Volgens de auteur van het Commentaar, Sander Compagner, gaat het daar mis want: “Bij iedere crisis is de reactie van de verschillende overheden om hun controle op de samenleving te vergroten. Dit gaat ten koste van onze vrijheid.” De staat die vrijheden inperkt in plaats van iedereen een zo vrij mogelijk leven te laten leiden. Precies dat wat nu, zo betoogt de auteur, bij de aanpak van de coronacrisis gebeurt. Met de definitie van Joplin zou je dat anders kunnen beoordelen: de controle van de staat zorgt ervoor dat je weer minder te verliezen hebt en je dus vrijer wordt.

Als we Joplin even vergeten en kijken naar Spinoza. Compagner ziet een overheid die de burger wil controleren. Hij zoekt daarbij steun bij de genoemde zeventiende-eeuwse filosoof die immers verkondigde dat het doel van de staat vrijheid is’. Dat Spinoza dat verkondigde is niet te ontkennen, maar wat bedoelde hij daarmee? Bedoelde hij daarmee dat de overheid ons allen niet mag beperken en ons vrij moest laten om onze hartstochten na te jagen? Met andere woorden wat verstaat Spinoza onder vrijheid?

Spinoza deed deze uitspraak in 1670 in een van zijn belangrijke werken het Tractatus theologico-politicus. Het werd anoniem gepubliceerd en dat wat niet voor niets omdat hij pleitte voor volledige vrijheid van meningsuiting en de godsdienstvrijheid. Zaken die in de zeventiende eeuw nog lang geen gemeengoed waren. Hij sprak vooral over burgerlijke en politieke vrijheid. Over de manier waarop een staat bestuurd zou moeten worden en beschreef democratie als: “het meest natuurlijke staatsbestel, dat het dichtst in de buurt komt van die vrijheid die de natuur ieder mens schenkt. Want in een democratische staat draagt niemand zijn natuurlijk recht volledig aan een ander over zodat hij daarna niet meer hoeft te worden geraadpleegd; hij draagt het over aan de meerderheid van de volledige gemeenschap waar hij deel van uitmaakt. Op die manier blijven alle mensen gelijk, zoals ze waren in hun natuurlijke staat.[1]”

Hij schreef niet over het ‘recht op de kroeg’ of de vrijheid een festival te bezoeken of op vakantie te gaan. Daar handelde zijn hoofdwerk Ethica dat na zijn dood verscheen over. Daarin zet hij vrijheid tegenover slavernij. En nee, niet slavernij in de zin van het bezitten van andere mensen, dat trouwens ook een manier is om vrijheid te beschrijven. Spinoza’s slaaf zit in ons allen. “Het menselijk onvermogen om de gevoelens te matigen en in te tomen noem ik slavernij.” En vervolgt met: “Een mens die aan zijn gevoelens onderworpen is, is immers niet onafhankelijk, maar afhankelijk van het lot; en hij is dusdanig in de macht van dat lot dat hij vaak gedwongen is het slechte te volgen, hoewel hij iets ziet wat beter voor hem is.[2]” Voor Spinoza was en is een vrij mens een mens die volgens de rede leeft en niet volgens zijn hartstochten: “De mens die door de rede wordt geleid, is vrijer in de staat – waar hij volgens het gemeenschappelijk besluit leeft – dan in eenzaamheid, waar hij alleen zichzelf gehoorzaamt.[3]” Wat betekent deze achtergrond voor de door Compagner aangehaalde uitspraak van Spinoza dat het doel van de staat derhalve in werkelijkheid de vrijheid is?

[1] Geciteerd bij Annelien de Dijn, Vrijheid. Een woelige geschiedenis, pagina 205

[2] Benedictus de Spinoza (vertaling Corinna Vermeulen), Ethica, pagina 179 (deel IV De slavernij van de mens of de kracht van de gevoelens)

[3] Idem, pagina 237

On door Ballonnendoorprikkerindemocratie, filosofie, geschiedenis, politiek, vrijheid1 reactie

De ‘armen van geest’

Mattheüs 5:3: “Zalig zijn de armen van geest, want van hen is het Koninkrijk der hemelen.”. Over wie die ‘armen van geest’ zijn, kun je hele bijbelstudies ophangen die vaak ook nog van elkaar verschillen. Zo volgt op de site bible.nl na een heel epistel de verklaring dat de ‘armen van geest’ de ‘nederigen van hart’ zijn. Op de site bijbelwoord.nl zijn de armen van geest: “degenen die begrijpen dat Jezus Christus hun enige hoop is, in leven en in dood. Ze hebben niets goeds om aan God te geven. Omdat ze geen gerechtigheid hebben, kunnen ze God die ook niet geven. Ze zijn hopeloos op zoek naar een Redder.” Ik moest aan deze spreuk denken na het lezen van een artikel van Juliaan van Acker bij ThePostOnline. Aan deze spreuk maar dan volgens de tweede uitleg.

Napoleon en zijn leger zetten voet aan land in Egypte - PICRYL Public Domain Image
Bron: garystockbridge

Volgens Van Acker stelt: “de Europese Unie ons niet in staat (…) onze veiligheid te verzekeren.” En die veiligheid wordt op twee punten bedreigd. Als eerste: “weet men geen antwoord op de massa-immigratie.” Het tweede probleem dat Brussel niet kan oplossen is corona. Gelukkig weet Van Acker wel hoe je die twee problemen moet oplossen. Om het vluchtelingenprobleem op te lossen: “wordt met een land in het Midden-Oosten een overeenkomst gesloten om daar een groot opvangcentrum te bouwen waar alle immigranten direct naar toe gebracht worden.”  Een oplossing die lijkt op Baudetland, het land waar Forum voor Democratie aan werkt maar waarvan niemand precies weet waar het ligt. Trouwens Baudet is niet de eerste die met zo’n idee komt. De ‘vrije jongens’ van De Tegenpartij gingen hem in de jaren tachtig van de vorige eeuw al voor toen ze constateerden dat ‘het buiteland naast je leg’. Programma punt 2 van hun verkiezingsprogramma Rug op 81 ‘reorganiseerde’ Nederland in twintig nieuwe provincies met voor iedere immigrantengroep een apart land, van Grieksel en Turkenburg tot Blankstad. Maar ik dwaal af, terug naar Van Acker.

Welk land in het Midden-Oosten zou bereid zijn om te gaan fungeren  als ‘vluchtelingendepot’ voor Europa? Daarbij ‘vergeten’ we voor het gemak maar even dat het Midden-Oosten het gros van de vluchtelingen uit het Midden-Oosten al opvangt. Wereldwijd wordt ongeveer driekwart van de vluchtelingen in een buurland opgevangen. Als we zien hoeveel moeite het kost om in Nederland een asielzoekerscentrum voor bijvoorbeeld 600 mensen te realiseren, hoe realistisch is het dan om te verwachten dat een land zegt: ‘kom haar hier met al die vluchtelingen, die kunnen er bij ons nog wel bij’.

Het lijkt erop dat Van Acker zich dat ook realiseert en daarom heeft hij een noodscenario ontwikkeld: “Is een overeenkomst niet mogelijk, dan moeten we  daar een gebied militair bezetten.” Ah, we zijn eindelijk van onze koloniën af (behalve dan zes eilandjes in de West) en we stichten gewoon een nieuwe kolonie. Nu zijn ‘we’, het Westen, al meer dan 200 jaar militair actief in het Midden-Oosten. Napoleon ondernam een veldtocht tegen Egypte. De Engelsen vielen in 1882 hetzelfde land binnen om hun ‘investering’ (het Suezkanaal) te beschermen. Na de Eerste Wereldoorlog deelden Frankrijk en Engeland het Midden-Oosten onder zich op. Aan die bemoeienis kwam geen einde toen er na de Tweede Wereldoorlog onafhankelijke staten ontstonden. In 1956 vielen de Fransen en Engelsen samen met de Israëliërs Egypte binnen. In 1953 orkestreerden de Amerikanen (de CIA) een coup in Iran die de Sjah de absolute macht gaf en de Amerikanen de olie. De Westerse landen stonden ook vooraan om Irak van wapens te voorzien in de oorlog met Iran. Een oorlog die het Irak onder Saddam Hoessein zelf was begonnen. Dezelfde Saddam die door bemoeienis van Westerse troepen in 1991 werd verdreven uit het in 1990 door zijn troepen veroverde Koeweit. Dezelfde Saddam die in 2003 door Amerikaanse en Britse troepen werd verjaagd omdat hij massavernietigingswapens zou hebben. Wapens die tot op heden nog steeds niet zijn gevonden. De Amerikaanse troepen zitten nu nog steeds in Irak. Net zoals ze tot voor kort ook nog in Afghanistan zaten, een land dat in ze in 2002 binnenvielen. En vanaf 2011 bemoeiden ze zich ook steeds meer met buurland Syrië. In dat gebied moeten we dan ‘militair binnenvallen’ en een vluchtelingenkamp beginnen?  Zou al die Westerse militaire bemoeienis niet hebben bijgedragen aan die vluchtelingenstroom? Volgens de UNHCR komt 68% van de vluchtelingen uit vijf landen. Van die vijf heb ik er twee net genoemd, Syrië en Afghanistan.

Genoeg over vluchtelingen. Hoe wil Van Acker het tweede probleem, de coronapandemie, bestrijden. Heel eenvoudig: grenzen dicht en niemand binnenlaten. “Een voorbeeld van goed beleid biedt Puerto Rico, een territorium van de Verenigde Staten. Op 15 november dit jaar was de positiviteitsgraad in Puerto Rico tussen de 5 en 7.9 procent, net boven het percentage dat de WHO beschouwt als de maat om het virus als onder controle te beschouwen. Strenge regels werden er in een vroeg stadium ingevoerd. Wie de regels overtrad mocht kiezen tussen een boete van 5000 dollar of een gevangenisstraf van zes maanden. De regels werden niet verlicht toen in de VS de lockdown werd opgegeven. Vreemdelingen kwamen niet binnen, ook niet met een vaccinatiebewijs.” Maar helaas dat lukt in Europa niet vanwege: “het wegvallen van onze soevereiniteit.” Die is naar de Europese Unie gegaan en daarmee werd: “de verantwoordelijkheid doorgeschoven naar de EU, maar er kwam geen antwoord.” Bijzonder is echter dat het gezondheidsbeleid en de bestrijding van pandemieën geen Europese bevoegdheid is. Die soevereiniteit ligt bij de landen en in sommige landen niet eens bij de nationale regering maar bij een lagere bestuurseenheid. Bijzonder om de EU iets te verwijten waar ze geen bemoeienis mee heeft.

De toon die Van Acker in zijn artikel aanslaat over vluchtelingen: “oncontroleerbare massa-immigratie van illegalen, van mensen die hier niets te zoeken hebben, die geen kans maken op asiel en ook van potentiële terroristen,” getuigt niet van een ‘nederig hart’. Hopeloos als hij is, zoekt hij wel naar een redder: “Stel dat Duitsland een machtig leger zou opbouwen, niet om een blitzkrieg te voeren tot aan Madrid, maar om ten eerste onze grenzen te beschermen. Dat leger zou een gebied in het Midden-Oosten tijdelijk kunnen bezetten en dit leger zou de tirannen in het Midden-Oosten kunnen afzetten zodat de miljoenen vredelievende, rechtvaardige en talentvolle moslims in een land kunnen wonen waar vrede, welzijn en welvaart heerst.” Ik zou nu bijna een vergelijking maken met vroeger, maar dat doe ik maar niet.

On door BallonnendoorprikkerinEuropa, filosofie, geschiedenis, migranten1 reactie

Vrijheid

Vandaag is het 5 mei en vieren we de vrijheid. Volgens sommigen hebben we in de strijd tegen het coronavirus onze vrijheid ingeleverd en krijgen we dat wat we hebben verloren nooit meer terug en zijn we in een dictatuur beland. Voor mij aanleiding om eens vanaf een afstandje, voor zover dat kan, naar vrijheid en het nu te kijken. Ik doe dat aan de hand van de State of the Union die de Amerikaanse president Franklin Delano Roosevelt op 6 januari 1941 uitsprak[1].

Eerst even die ‘dictatuur’ waarin we volgens sommigen leven. Een bijzondere bewering die Alicja Gescinska in de Volkskrant van repliek voorziet met de woorden: “Alleen al het feit dat je zonder gevolgen kunt zeggen dat je in een dictatuur leeft, is het bewijs dat je niet in een dictatuur leeft. De gechargeerde kritiek op het beleid getuigt van een eenzijdig begrip van wat vrijheid en onvrijheid werkelijk betekenen.” Gescinska houdt vervolgens een pleidooi voor verbonden vrijheid: “Wanneer we als samenleving niet uiteen willen vallen in een strijd tussen hongerige wolven en verscheurde schapen, moeten we leren vrij zijn mét elkaar, niet ten koste van elkaar. Onze vrijheid is zoals onze menselijke natuur zelf: per definitie sociaal. We kunnen pas vrij zijn in onze verbondenheid met elkaar.” Een prachtig pleidooi voor broederschap.

File:Fietsers op de autosnelweg, Bestanddeelnr 926-8019.jpg - Wikimedia Commons
Autoloze zondag. Bron: WikimediaCommons

Terug naar Roosevelts State of the Union. Roosevelt was net voor de derde keer gekozen als president van de Verenigde Staten. Het land was nog niet bij de oorlog betrokken, tenminste niet direct. Ondanks haar neutraliteit steunde de regering Roosevelt de Britten. Iets wat een kleine twee maanden later werd bekrachtigd in de Lend and Lease Act. De wet gaf de president de bevoegdheid om landen die voor de Verenigde Staten vitaal werden geacht te ondersteunen door hen materieel te lenen en verhuren. In zijn toespraak schetst Roosevelt een toekomstige wereld. Roosevelt schetst vier essentiële vrijheden die, als ze worden gewaarborgd, de wereld veiliger maken. Die vier zijn de vrijheid van meningsuiting, de vrijheid om welke god op welke manier dan ook te aanbidden, de vrijheid of beter vrijwaring van gebrek en als laatste vrijheid of weer beter vrijwaring van vrees. Wat zien we als we onze huidige ‘coronamaatregelen wereld’ langs deze vier vrijheden leggen? Laat ik ze eens een voor een nalopen.

Als eerste de vrijheid van meningsuiting. Die lijkt mij volledig onaangetast. Iedereen kan zeggen, roepen, beweren, schrijven en uitzenden wat hij of zij wil: “behoudens ieders verantwoordelijkheid voor de wet ,” zoals in artikel 7 van de Grondwet is beschreven. ‘Maar de mainstreammedia zijn eenzijdig en negeren andere opvattingen?’ Een interessante maar niet relevante vraag. Dat een krant weigert om jou mening te publiceren, dat een talkshow jou niet uitnodigt om je verhaal te vertellen, tast jouw vrijheid om je mening te uiten niet aan. Jouw vrijheid om je mening te uiten betekent niet de plicht van die krant of talkshow om jou te publiceren of te laten spreken. Media hebben geen ‘publicatieplicht’, zij bepalen zelf welke informatie zij publiceren. Ook onze belangrijkste vorm van meningsuiting, de verkiezing van onze volksvertegenwoordiging kon gewoon plaatsvinden. Wel op een iets aangepaste manier maar zonder merkbaar effect op de opkomst.  

Nog even terug naar ieders ‘verantwoordelijkheid voor de wet’. De roeper moet wel oppassen met het aanprijzen van zichzelf of anderen want dat zou wel eens onder de handelsreclame kunnen vallen want die wordt in het vierde lid van het Grondwetsartikel uitgezonderd van de vrijheid van meningsuiting. Of de door Baudet en anderen gemaakte en verspreidde poster waarop de vrijheid in 2020 eindigde onder de handelsreclame valt, dat laat ik over aan juristen en rechters. Het zou wel een interessante zaak zijn. Zeker properganda.nl, een soort communicatiebureau, zou zich wel eens op glad ijs hebben begeven.

Dan de vrijheid om welke god op welke manier dan ook aan te hangen. Ook hieraan wordt niet getornd. Het staat iedereen nog steeds vrij welke god dan ook aan te hangen en te vereren, weer aldus artikel 6 van onze Grondwet: “behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet.”  In kerkgebouwen mag men zijn geloof belijden zoals men wil en met zoveel mensen als men wil. Of zoals de overheid het schrijft: “Mensen die samenkomen voor hun geloof of levensovertuiging zijn uitgezonderd van de maatregelen voor samenkomsten. Dit betekent dat er geen regels zijn voor het maximaal aantal personen in een kerk, moskee, synagoge of ander gebedshuis. Ook is er geen verbod op zingen.” Wel geeft de overheid op dit terrein adviezen.

Dan Roosevelts derde vrijheid, de vrijwaring van gebrek: “which, translated into world terms, means economic understandings which will secure to every nation a healthy peacetime life for its inhabitants, everywhere in the world,” aldus Roosevelt. Die is in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens in artikel 25.1 vertaald in: “Everyone has the right to a standard of living adequate for the health and well-being of himself and of his family, including food, clothing, housing and medical care and necessary social services, and the right to security in the event of unemployment, sickness, disability, widowhood, old age or other lack of livelihood in circumstances beyond his control.” Deze ‘vrijheid’ verdeelt de schaarste en correspondeert met Gescinska’s pleidooi voor vrijheid in verbondenheid met broederschap en een rechtvaardige wereld. In tijden van crisis dienen op dit terrein altijd vrijheden tegen elkaar worden afgewogen.

Op dit gebied beperken de coronamaatregelen vrijheden. Neem de medische zorg, die komt door het vollopen van de IC’s met corona patiënten voor mensen met een andere ernstige aandoening in gevaar. Dit probleem is echter niet aan de coronamaatregelen te wijten. Zonder die maatregelen zouden de IC’s ook en hoogst waarschijnlijk zelfs nog veel sneller, zijn volgelopen. Ook wordt een deel van de bevolking door de maatregelen beperkt in het verwerven van hun inkomen (lack of livelihood). Die vrijheidsbeperkingen worden gecompenseerd. Om hen te ondersteunen zijn er allerlei maatregelen genomen om grote ellende te voorkomen. De manier waarop dat is gebeurd en dat het niet overal en altijd in voldoende mate lukt, kun je bekritiseren, dat heb ik ook gedaan. Ook over de effectiviteit van verschillende maatregelen kun je van mening verschillen. Een noodsituatie leent zich er echter niet voor om eerst wetenschappelijk te onderzoeken of iets effectief is. Soms moet je het doen, om premier Rutte aan te halen, met 50% van de kennis en nog minder, en een besluit nemen. Zonder maatregelen zou deze vrijheid echter ook onder druk staan. Dan zou de livelihood van de beperkten wellicht beter zijn maar dat dan wel ten koste van ‘health and wellbeing’ van anderen.

Als laatste de vrijwaring van vrees. Roosevelt spits die toe op landen en omschrijft vrijwaring van angst als: “a world-wide reduction of armaments to such a point and in such a thorough fashion that no nation will be in a position to commit an act of physical aggression against any neighbor—anywhere in the world.” Daar kunnen we in het kader van corona niets mee. Of toch wel? Als we het handelen van landen bekijken bij het verkrijgen van vaccins, dan zien we dat met name Westerse landen hun wapens (geld) gebruiken ten kosten van arme landen. Je zou dat kunnen zien als het ‘plegen van agressie tegen je buren.’

Wat als we ‘vrijwaring van angst’ vertalen naar het individuele niveau? Dan zou geen individu de mogelijkheid moeten hebben een ander agressief te benaderen en te bedreigen. Op dit punt zien we een duidelijke afname van de vrijheid. Mensen, politie-agenten, journalisten en politici om drie voorbeelden te noemen worden bedreigd. Dit is niet nieuw, ook voor de corona-pandemie gebeurde dit al. De corona-pandemie heeft wel voor een toename gezorgd. Maar belangrijker, ze worden niet bedreigd door de overheid, de instantie die vrijheid kan beperken, maar door andere individuen.

Met onze vrijheid in coronatijd gaat het dus nog bijzonder goed. ‘Maar de avondklok dan? Die beperkte onze vrijheid toch?’  Inderdaad beperkte die je vrijheid om op bepaalde tijdstippen buiten te zijn. Als een tijdelijke maatregel om een crisis te bezweren kan dat worden gezien als een legitiem maar tijdelijk middel. Dat de maatregel tijdelijk was, is inmiddels duidelijk. Of het middel effectief was, daarover kun je van mening verschillen. Net zoals de ‘autoloze zondagen’ in 1973 een tijdelijke beperking van de vrijheid was.

[1] Voor degenen die deze State of the Union willen beluistere. Op deze Wikipediapagina kan dat

On door Ballonnendoorprikkerindemocratie, filosofie, geschiedenis, politiek, rechtvaardigheid, vrijheidEen reactie plaatsen