“De koppeling tussen gender en etniciteit is belangrijk om de positie van zwarte vrouwen te begrijpen.” Een uitspraak van Nancy Jouwe die door Trouw wordt geïnterviewd. Jouwe is onderzoeker op het gebied van ras, gender en intersectionaliteit. Wat? ‘Intersectioneel’ of kruispuntdenken gaat ervan uit dat: “Een identiteit bestaat uit verschillende elementen, … In hoeverre mensen gediscrimineerd, bedreigd, racistisch of seksistisch worden bejegend, is afhankelijk van meerdere factoren die op elkaar inwerken: denk aan ras, gender, seksuele voorkeur of sociaal-economische positie.”

Foto: Wikimedia Commons

Intersectionaliteit is een sociologische theorie. Een manier om zicht op en inzicht in de werkelijkheid van discriminatie en onderdrukking te krijgen. Deze theorie probeert een beschrijving te geven van iemands identiteit door de mens in te delen: man of vrouw, zwart of wit, hetero of lhbtqia++, hoog- of laag opgeleid. De identiteit van iemand wordt dan bepaald door de kruispunten van al deze ‘assen’ en dat geeft dan inzicht in de achterstandspositie van iemand. Een interessante theorie om inzicht te krijgen in discriminatie en achterstelling. Als het over identiteit gaat, heb ik meer met een andere manier van kijken. Eentje die meer naar de persoon achter de kleur, sekse en dergelijke kijkt, naar het karakter van de betreffende persoon.

Wat opvalt bij veel aanhangers van deze theorie, is dat zij kleur en sekse als dominant zien. Zo ook Jouwe: “Traditioneel hebben witte mannen de meeste macht. Vrouwen hebben minder macht en zwarte mannen ook. Ben je zwart en vrouw dan treedt er op meerdere fronten machtsongelijkheid op.” Volgens Jouwe verklaart dat ook de bagger die Sylvana Simons en recentelijk columnisten Nourhussen en Gargard over zich heen kregen: “Als een zwarte vrouw vanuit een machtspositie spreekt en ook nog een mening heeft, dan kunnen mensen dat vaak niet goed aan. Dat roept een enorme weerstand op, omdat ze niet de rol speelt die we gewend zijn.” Zou het ook anders kunnen liggen? 

Volgens Jouwe, moeten we allemaal: “nadenken over onze privileges. Dat is toch een interessant intellectueel debat? Als je je rekenschap geeft van je eigen positie, kun je een zinnige bijdrage leveren aan het debat. Meer empathie, dat zou al enorm helpen.” Laten we dat eens doen. Je bent een blanke, hetero man van een jaar of veertig, getrouwd met twee kinderen en probeert die zo goed mogelijk op te voeden van je loon als heftruckchauffeur. Hoeveel macht heb je dan? Hoe zou het dan voelen als je van Gargard, Jouwe of Simons te horen krijgt dat je moet nadenken over je geprivilegieerde positie als witte man? Dames die de kranten en televisie halen en een veel machtigere en invloedrijkere positie bekleden dan jij?

Dat er racistische bagger over mensen wordt uitgestort, mag niet en is niet goed te praten. Maar, wordt het niet eens tijd dat de ‘intersectionalisten’ ook eens afslaan van hun ‘rotondes’ van kleur en sekse op weg naar andere kruispunten? Dat zou huidige ‘tegenstanders’ wel eens kunnen omtoveren tot medestanders.