Politiek correct. Een begrip dat mij al een hele tijd bezighoudt, maar waar ik geen touw aan vast kan knopen. Het enige wat mij opvalt, is dat het wordt gebruikt om niet inhoudelijk op de argumenten van iemand in te hoeven gaan. Je noemt iemand ‘politiek correct’ en daarmee is die persoon meteen gediskwalificeerd en staat hij of zij buitenspel. Gelukkig is er nu een boek Over Politieke correctheid van Gert Jan Geling en Gerben Bakker. Ik heb het nog niet gelezen, maar ik las wel het interview van Ewout Klei van Jalta met de beide auteurs.

Bakker definieert het begrip als volgt: “Als je kijkt naar waarom iemand politiek correct genoemd wordt, onderscheiden we wel twee uitgangspunten. Dogmatische politieke correctheid betekent dat je de samenleving moreel wil corrigeren vanuit eigen heilige overtuiging. Het dogmatische wil zeggen dat je daarin compromisloos bent: bijvoorbeeld, kolonialistische taaluitingen moeten weg omdat ze fout zijn. De term verwijst er in dit soort kwesties naar dat men nieuwe taboes schept, of zelfs moet scheppen om de samenleving moreel beter te maken. Conformistische politieke correctheid, zoals we de tweede betekenis noemen, heeft daar ook weer mee te maken. Dan gaat het om angst en kuddegedrag. Mensen passen zich aan omdat ze geen gevoelige snaar willen raken. Dit komt heel veel voor maar is moeilijk te meten.” Veel woorden om een begrip te omschrijven, maar wat staat er nu eigenlijk?

Als we naar de omschrijving van dat dogmatische deel kijken, gaat dat dan niet voor iedereen op? Wil niet iedereen de wereld corrigeren naar de eigen heilige overtuiging? Neem premier Rutte, die is er heilig van overtuigd dat afschaffing van de dividendbelasting goed is en hij heeft er alles aan gedaan om de wereld op dit gebied te ‘corrigeren’. Of Wilders, die is er heilig van overtuigd dat moslims een probleem zijn en wil Nederland ‘ontislamiseren’. Ook hij doet er alles aan om de wereld, of in ieder geval Nederland, op dit gebied te corrigeren. Of neem de adepten van Johan Cruijff, die het voetbal willen corrigeren. Allemaal zijn ze daarin compromisloos. Geldt dat niet voor bijna iedereen met idealen? 

Dan het conformistische deel, de angst en het kuddegedrag en daarom geen gevoelige snaar willen raken? Hoe zou de wereld eruit zien als iedereen overal altijd een punt van maakte? Als we iedere gevoelige snaar bespeelden? Dan zouden we constant met elkaar overhoop liggen. Om Jesus te parafraseren: ‘hij die nog nooit een gevoelige snaar onbespeeld heeft gelaten, werpe de eerste steen’. Trouwens, zoals de gebroeders Lucassen in hun boek Vijf eeuwen migratie laten zien, werden alle ‘gevoelige snaren’ die in die ‘links politiek correcte’ periode niet geraakt zouden zijn, al bespeeld. Meestentijds door ‘links’.

“Politieke correctheid is niet neutraal en daarom haast niet objectief te definiëren,” aldus Bakker. Staat hier niet gewoon dat het een kwalificatie is waartegen het moeilijk vechten is. Een kwalificatie die, zoals ik begon, iemand poogt buitenspel te zetten?