“De vaderlandse geschiedenis is dood. Leve de vaderlandse geschiedenis!” De laatste zin van het eerste hoofdstuk van het boek 1000 jaar vaderlandse geschiedenis  van Peter W. Klein. Een niet al te dik (ongeveer 200 pagina’s) en vooral makkelijk geschreven boek over de Nederlandse geschiedenis. De discussie over wat een inburgeraar allemaal wel en niet moet weten over Nederland maakte dat ik dit boek uit 2004 nog eens uit de kast pakte.

Illustratie: www.moviescene.nl

Aan de hand van een aantal thema’s wandelt Klein door de vaderlandse geschiedenis. Het eerste thema is de Nederlandse identiteit waar de laatste jaren zoveel over is te doen. Voor allen die trots zijn op die identiteit en de grootse geschiedenis, een ontluisterend hoofdstuk Een heel ander beeld dan naar voren komt uit films als Michiel de Ruyter. Ook een heel ander beeld dan uit het denken van Gloria Wekker en haar medestanders van het ‘witte onschuld-denken’, schetsen.

Voor hen schetst Klein een ontnuchterend beeld zijn van met elkaar bek- en echt vechtende steden. Van godsdienstige stromingen die elkaar naar het leven staan. Een heel ander beeld dan het nu populaire beeld van dat trotse, kleine, krachtige landje met die homogene inwoners. Klein: “In de maatschappelijke werkelijkheid was en bleef het volk tot op het bot verdeeld en gespleten door een onoverzichtelijk, ondoorgrondelijk netwerk van niet te overbruggen klassen, standen, rangen en rangetjes. regionale en plaatselijke verschillen met daaraan gekoppelde loyaliteiten duurden vele decennia lang onverminderd voort. Qua sociale en politieke plaats, economisch bestaan, levensovertuiging en geestelijk gedachtegoed heersten werelden van verschil.” 

Lijkt het beeld dat Klein schetst niet erg veel op het Nederland van nu? Ook nu zijn de inwoners van dit land tot op het bot verdeeld. Is er een ‘netwerk van niet te overbruggen klassen, standen en rangen’ tussen de vele verschillende elites en de vele verschillende volken en zwijgende meerderheden. Zijn er ‘regionale en lokale verschillen’ en loyaliteiten en zijn er vooral  ‘qua sociale en politieke plaats, economisch bestaan, levensovertuiging en geestelijk gedachtengoed werelden van verschil’.

Leven we nu in het heden van het verleden of in het verleden van het heden?