Uitgelicht

Vergeef hen, ze weten niet wat ze wensen

Een derde van de jongeren in Nederland en Europa vindt een dictator geen probleem. Jongeren vinden democratie niet belangrijk en autoritaire bestuursmodellen aantrekkelijk omdat die, in tegenstelling tot een democratie, snel resultaten bereiken. Zo bleek uit een reportage van de NOS. “Moeten leiders wel gekozen worden?” een vraag die in de reportage wordt gesteld: “het liefst wel gekozen. Maar stel het gaat helemaal mis dan is dat wel een optie,” aldus een jongere in de reportage. Ik ben in het geheel niet  bijbels maar Lucas 23:34 schoot mij te binnen: “Vader, vergeef het hun. Want ze weten niet wat ze doen.” Nou ja, de uitspraak schoot mij te binnen, dat het uit het boek Lucas kwam, moest ik opzoeken. Die uitspraak maar dan iets aangepast: ‘Vergeef hen, want ze weten niet wat ze wensen.’

Twee dictators. Bron: courses.lumenlearning.com

“Ik zou deze jongeren willen adviseren: ga eens een jaartje wonen in Noord-Korea, Rusland of China, maar wel op de manier zoals je dat nu gewend bent,” adviseert Teun van de Wardt de jongeren in een ingezonden brief in de Volkskrant. Dat zou helpen maar wellicht is een reis naar Noord-Korea niet nodig. Ja, een dictator kan snel handelen, want hij hoeft nergens rekening mee te houden. De wil van de dictator is immers wet. Dat schiet dus lekker op. Bijzonder prettig voor mensen die willen wat de dictator wil. Als die geen migranten wil, dan worden de grenzen gesloten en komt er geen migrant binnen. Als die dictator wil dat er alleen maar elektrische auto’s rijden, dan gebeurt dat. Een dictator is mooi als die wil wat jij wilt. Als al die jongeren die een dictatuur geen probleem vinden eens het volgende gedachte-experiment zouden doen: stel je voor dat een persoon als dictator die precies het tegenovergestelde zou doen van wat jij wil dat er gebeurt?

In de reportage is een stuk van een toespraak van FvD-leider Baudet te zien. Baudet: “De minst vrije staatsvorm is een democratie. Want je maakt toch niet uit. De ene vent wil een paar jaar macht. Dan de andere. Je manipuleert die verkiezingen. Geen enkel probleem. Dan heb je controle. Over democratieën kun je controle uitoefenen.”  Baudet hoeven we niet te vergeven want hij weet beter. Hij weet dat hij met de woorden die hij spreekt een dictatuur beschrijft. Vervang in zijn uitspraak democratie door dictatuur en je hebt een perfecte beschrijving van de manier waarop Poetin al vijfentwintig jaar aan de macht is. Bijzonder dat een leider van een partij die zich Forum voor Democratie noemt, pleit  tegen de democratie. Daarmee hebben we in Nederland naast de eenmansPartij Voor de Vrijheid die vooral pleit voor vrijheidsbeperking en een partij met democratie in haar naam die pleit voor dictatuur en zich dus beter Forum voor Dictatuur kunnen noemen.

In een democratie kun je wel macht willen, maar of, en zo ja hoeveel macht je krijgt, hangt toch echt af van hoeveel mensen er op je stemmen. En in de Nederlandse democratie vervolgens ook nog hoeveel mensen er op andere partijen stemden. Net als Wilders wilde Timmermans macht. Door de verkiezingen kreeg Wilders meer macht dan Timmermans. Maar als partijen zich anders hadden opgesteld, dan had dat wel eens omgekeerd kunnen zijn. In een democratie kun je regeringen die, om de jongere uit de reportage aan te halen, leiders die het ‘helemaal mis laten gaan’, wegstemmen. Een dictator die er een zooitje van maakt, is veel lastiger weg te krijgen. Die stopt je, al dan niet via een (schijn)proces in een gevangenis of kamp. Of erger, laat je executeren.

Koos en Robbie

“Jongeren zijn als kreeften in een pan met steeds heter water; de meesten merkten niet dat ze langzaam werden gekookt. Studenten werd telkens iets afgepakt: ze mochten minder lang studeren, geen tweede master, hun gratis OV werd gehalveerd, de kamerhuren en het collegegeld schoten omhoog en tenslotte werden de beurzen afgepakt.” Een zin van uit een column van Aleid Truijens in de Volkskrant. Een mooie metafoor: studenten als kreeften die langzaam gekookt worden zonder dat ze het in de gaten hebben. Toch is er iets met deze metafoor.

Bron: WikimediaCommons

Is het vreemd dat de meeste jongeren niet merken dat ze ‘langzaam gekookt’ worden? Volgens mij is dat niet vreemd. De kreeft in die ketel wordt langzaam gekookt. De student in de ketel is steeds een andere. Iedere student zit tussen de vier en de zes jaar in de ketel. In die periode verandert er soms iets en soms ook niets. Laat ik even teruggaan naar mijn studententijd. Toen was de tweefasestructuur net ingevoerd. Die maakte een einde aan de ‘eeuwige student’. Een dorps- en voornaamgenoot van mij die een jaar of vijf ouder is, studeerde ook geschiedenis toen ik begon met mijn studie. Toen ik vijfeneenhalf jaar later afstudeerde, had ik hem ingehaald. Hij was van voor de tweefasestructuur en kon ‘eeuwig studeren.’ De tweefasestructuur maakte daaraan een einde. De studie werd gesplitst in een vierjarige doctoraalstudie waar je zes jaar over mocht doen. Daarna kon je in in vier jaar promoveren. Dit systeem is in 2002 vervangen door het huidige systeem. Zo veranderde ook de studiebeurs af en toe. 

Om in de metafoor te blijven. Het kookwater van de kreeft wordt soms verhit waarna het gedurende langere tijd op eenzelfde temperatuur blijft. En in tegenstelling tot de kreeft, blijven de jongeren niet in de ketel. Ze zitten er een tijdje in en dan stappen ze eruit omdat ze ouder worden. Sommige jongeren hebben mazzel, de temperatuur van het water wordt niet verder verhoogd. Anderen merken dat het water plotseling wat heter wordt omdat er iets verandert. Bijzonder daarbij is wel dat verzet tegen veranderingen van alle tijden is. Tegen de invoering van de OV studentenkaart, die nu bijna heilig is, werd voor de invoering heftig geprotesteerd. De in 1986 ingevoerde basisbeurs kon op evenveel tegenstand rekenen als de recente afschaffing ervan. En, laten we elkaar geen rad voor ogen draaien. Degenen die het vuur soms wat hoger draaien, hebben ooit ook in die ketel gezeten. 

De mooi bedoelde metafoor gaat mank. ‘Jongeren’ zijn geen vaste groep. Je behoort er een tijdje toe en dan word je een wat oudere jongere en vervolgens Koos Koets of Robbie Kerkhof. De bekende oudere jongere van Koot en Bie.