Eerlijk volgens Yesilgöz

Verelendung, een door Karl Marx gemunt begrip waarmee hij de voortdurende verslechtering van de positie van de proletarische klasse bedoelde. Het is het derde in een reeks van vijf stadia van de ondergang van het kapitalisme. Ik moest hieraan denken toen ik VVD-leider Yesilgöz haar plan met de titel De Agenda voor Werkend Nederland[1] hoordepresenteren. Een plan met als ondertitel Omdat het eerlijker moet. Een bijzonder plan, waarbij ik dus aan Verelendung moest denken.

Bron: Flickr

Eerst even Marx en zijn vijf stadia. In het eerste stadium, de concentratie wet, vindt een concentratie van bedrijven. Bedrijven nemen andere over waardoor er steeds minder maar wel steeds grotere bedrijven ontstaan. In het tweede stadium, de accumulatie wet, proberen de overgebleven bedrijven hun bedrijf te laten groeien door te concurreren met de andere overgebleven grote bedrijven. Door die hevige concurrentie verslechtert de positie van de arbeider, het derde stadium, de Verelendung. Het steeds slechter behandelen van de arbeiders lost de problemen van de bedrijven niet op. Uiteindelijk worden arbeiders ontslagen en wordt de sociale ellende nog verder vergroot en zitten we in het vierde stadium, de crisistheorie. En als die crisissen elkaar in steeds hoger tempo opvolgen, zitten we in het laatste stadium, de ineenstorting van de kapitalistische maatschappij. Nu is Marx een groot wetenschapper een kundige beschrijver en duider van wat hij in zijn tijd zag gebeuren. Met zijn sociale en economische analyse van de negentiende-eeuwse samenleving was niet veel mis. Dat geldt niet voor zijn vermogen om de toekomst te voorspellen. Maar terug naar de VVD.

Ik moest aan Verelendung, verpaupering in goed Nederlands, denken bij het lezen van De Agenda voor Werkend Nederland.  Het plan is, zo is op de site te lezen: “het startschot van de VVD om de middenklasse weer op één, twee én drie te zetten. Een fundamenteel andere waardering van werkende mensen en ondernemers. Een fundamentele keuze om aan de kant te staan van iedereen die iets wil opbouwen en vooruit wil komen.” De middenklasse staat dus centraal. (W)erken moet lonen,” aldus de partij. Wat gaat de partij doen om werken te laten lonen? Twee concrete voorstellen die wat de VVD betreft al in 2026 in moeten gaan. Als eerste de energiebelasting met € 750 miljoen verlagen. Dat is mooi maar niet alleen voor de middeninkomens. Als tweede gaat de toeslag voor kinderopvang fors omhoog. De eerste is een generieke maatregel waar iedereen van profiteert ongeacht de hoogte van het inkomen. Van de tweede maatregel profiteren alleen mensen met kinderen die deze kinderen naar de opvang doen. Heb je geen kinderen dan kost die maatregel je alleen maar geld. Die toeslag moet immers ergens van worden betaald en zoals de VVD terecht constateert, dragen de middeninkomens het grootste deel van de belastinginkomsten. Iemand met een middeninkomen zonder kinderen zal er door deze maatregel op achteruit gaan. Als het doel is om de middeninkomens erop vooruit te laten gaan zijn dit niet de meest effectieve maatregelen. Er is meer.

Bij een goede bestudering van het boekwerk valt op dat de ‘hardwerkende Nederlander’ vooral een ondernemer is. Zo wil de partij een ‘ondernemersakkoord’ waarvoor ze: “Met de machete door het regelwoud” wil gaan. Mogen belastingen voor bedrijven niet omhoog. Wil de partij de salarisdoorbetaling van bij ziekte van die hardwerkende Nederlander met een middeninkomen, verlagen van twee naar één jaar.[2]

“We willen in een koopkrachtwet vastleggen dat werkenden er altijd meer op vooruit gaan dan niet-werkenden,” zo is te lezen op de website. Een bijzondere maatregel. De VVD wil de (midden)inkomens vooruit helpen door, als de lonen stijgen, de mensen met een uitkering er minder op vooruit te laten gaan dan de stijging van de lonen. Voor de werkende met een al dan niet middeninkomen betekent deze wet helemaal niets. Die krijgt geen extra geld in de beurs en aan het lonend zijn van zijn werk, verandert niets. Wat de VVD in haar plan doet, is de positie van de middeninkomens afzetten tegen mensen die het slechter hebben: mensen met een uitkering. De VVD zoekt de ‘verbetering’ van de middeninkomens in een verslechtering van de positie van mensen met een uitkering. De partij wil mensen met een middeninkomen tevreden houden door deze mensen erop te wijzen dat anderen het nog slechter hebben.

Op een slinkse wijze probeert de partij zo een groep buiten beeld te houden en dat is de groep van mensen met hoge inkomens en grote vermogens. Die profiteren net als iedere andere Nederlander maar wellicht nog wat meer dan iedere andere Nederlander, mee van goedkopere energie en meer kinderopvangtoeslag. Voor deze groep gaat werken nog meer lonen. ‘Omdat het eerlijker moet’ legt de VVD de rekening bij mensen met een uitkering.


[1] Het gehele plan is te vinden via de volgende webpagina https://www.vvd.nl/nieuws/agenda-voor-werkend-nederland/

[2] De Agenda voor Werkend Nederland, pagina 32 – 37

Wie betaalt de veerman?

De formerende partijen lijken er bijna uit te zijn en dat betekent dat een nieuw kabinet aan de slag kan. Steeds meer onderhandelingsresultaten lekken uit. Zo ook over de belastingplannen van het nieuwe kabinet. In de Volkskrant las ik hierover het volgende:

“Bronnen bevestigen dat er op termijn een stelsel komt met twee belastingschijven, waarbij de hoogste belastingschijf omlaag gaat. Daar staat tegenover dat onder meer het laagste btw-tarief (gaat) stijgen. Ook komt er bijvoorbeeld een kilometerheffing voor vrachtvervoer en is er gesproken over hogere belastingen op energie.”

Dit allemaal om de middeninkomens te steunen zo valt op te maken uit de berichten in de diverse media.

veerboot

Foto: Wikimedia Commons

Als er iemand gesteund moet worden, dan zal er ook iemand moeten betalen. Nu schijnt dat laatste mee te vallen omdat er door de economische groei, meer te besteden is. Of, als het over belastingen gaat, minder opgehaald hoeft te worden. Laten we er eens wat dieper induiken: wie betaalt de veerman?

Als eerste de hogere inkomens, Die profiteren van het verlaagde hoge tarief en hoe hoger je inkomen, hoe groter het bedrag is wat je minder aan belastingen hoeft te betalen. Van de verhoging van het laagste btw-tarief merken zij wel wat. Dit tarief wordt onder andere berekend over voedingsmiddelen, water, genees en hulpmiddelen. Dus hun eten wordt duurder net als trouwens de energie, deze vanwege de geplande hogere belastingen. Alleen wonen zij vaak in de beste en energiezuinigste huizen  en hebben zij de mogelijkheid om hun huis energiezuinig te maken of te investeren in de opwekking van eigen energie.

Dan de middeninkomens. Die betalen in ieder geval meer voor eten en energie. Van een verlaging van het hoogste tarief zullen zij niet profiteren. Of en hoeveel zij profiteren van het verdwijnen van de huidige tweede schijf, hangt af van de hoogte van het tarief van de nieuwe eerste schijf en hun inkomen. In ieder geval hebben zij minder financiële mogelijkheden om hun huizen energiezuiniger te maken  of hun eigen energie op te wekken.

Zouden de laagste inkomens profiteren van een stelsel met maar twee schijven waarbij het tarief van de hoogste schijf wordt verlaagd? De laagste inkomens komen niet aan het hoogste tarief, dus van de verlaging van dat tarief merken zij niets. Van de verhoging van het laagste btw-tarief merken zij wel wat. Hun eten wordt duurder net als trouwens de energie, deze vanwege de geplande hogere belastingen. Bij deze groep geen voordelen alleen maar nadelen. Daarmee is duidelijk wie in ieder geval de veerman betaalt.