De commotie rond een toespraak van minister Blok ging bijna aan mij voorbij omdat ik een weekje in de vallei van de Loire verbleef. “Noem mij één voorbeeld van een geslaagde multi-etnische of multi-culturele samenleving?” Dat was volgens Henk Strating de centrale vraag die minister Blok stelde. Volgens Strating kwam de: “zaal met tachtig (!) ‘specialisten’ – werkzaam bij internationale organisaties,” niet verder dan Suriname en Singapore. Dat eerste land is volgens Blok ‘mislukt’ en dat tweede, tja wat daarmee is? Conclusie van Blok en in zijn kielzog Strating: “de multi-etnische of multi-culturele samenleving is een utopie.” Ik ben dan wel geen ‘specialist bij een internationale organisatie, maar wil toch wel een antwoord geven en dat ook onderbouwen: NEDERLAND.

Illustratie: SA_4911-Anno_1581._De_afzwering_van_Filips_II.jpg

Nederland kent een lange geschiedenis van samenleven van mensen met verschillende achtergronden. Vanwege de relatieve vrijheid van denken. Een vrijheid die zich al manifesteerde in het ‘Plakkaat van Verlatinghe’, zoals historicus Anton van Hooff toelicht in De Volkskrant: “De opstellers van het Plakkaat beroepen zich op een vrijheid van geweten. Slechts God heeft wat te zeggen over hoe zij denken.” Dat document moet Blok toch bekend voorkomen. Het moet immers de Nederlandse ‘onafhankelijkheidsverklaring’ worden.

Die relatieve vrijheid maakte dat Portugezen, Hugenoten, Joden, Antwerpenaren en vele anderen naar de Nederlanden trokken en zo bijdroegen aan de welvaart. Immers, net zoals vroeger waren het ook toen de meer welvarenden die het makkelijkste konden vluchten. Die welvaart trok weer anderen aan, zoals ‘economische vluchtelingen’ uit de Duitse landen op zoek naar werk. Dat werk vonden zij onder andere op de vele schepen. Allen te samen vormden zij een multiculturele samenleving waarin het soms knelde en knalde, maar waar toch steeds een weg werd gevonden. 

Die weg werd in de negentiende en twintigste eeuw zelfs gevonden met de verafschuwde ‘katholieken’ in het Zuiden. In Brabant en Limburg, de voormalige ‘generaliteitslanden’, een andere naam voor wingewest of kolonie, die na de Belgische afscheiding bij Nederland bleven horen. Verafschuwde katholieken met een ‘orthodox’ geloof die trouw waren aan een soort ‘imam’, de paus van Rome. 

Die weg werd ook gevonden met de Italianen en Spanjaarden die eind jaren vijftig en begin jaren zestig  naar hier werden gehaald om te werken in de industrie en de mijnen. Die weg vinden we ook met de huidige nieuwkomers, welke kleur of religie ze ook hebben. Net zoals vroeger knelt en knalt het nu en dat zal het ook blijven doen en dat is maar goed ook want, zoals het Nederlandse spreekwoord zegt: ‘zonder wrijving geen glans.’ 

A propos glans, laat het Franse voetbalelftal niet al wat van die glans zien? Net als trouwens ook de vorige wereldkampioen Duitsland? Zouden dat dan ook antwoorden op de vraag van Blok kunnen zijn?