“De samenleving zélf is een opstandige puber geworden. De jeugd regeert. Voor je het weet beland je als bakvis bij Zomergasten of krijg je als blaag het predicaat “een van de spraakmakendste denkers van onze tijd” opgeplakt.”

De kern van het bijzondere  leesbaar artikel van Joris van Os bij TPO. De samenleving als een opstandige puber. Ook vroeger waren er opstandige pubers, net als nu, maar die van tegenwoordig worden op een voetstuk geplaatst en krijgen aandacht, zo betoogt Van Os. Hij haalt hierbij Anne Fleur Dekker en ‘tuigvlogger’ Ismail Ilgun als voorbeelden aan die te pas en te onpas in tv-shows verschijnen. Nostalgisch naar een voorbeeld uit zijn jeugd verzucht hij: “Soms verlang ik opeens heel erg naar meneer Stuifkens. We zitten met z’n allen in zijn rozentuin te pielen en het wordt hoog tijd dat hij tevoorschijn springt om ons een knalharde corrigerende schop voor ons hol te verkopen.”

Illustratie: Flickr

De samenleving als puber, een mooie metafoor. Ik zet er een andere tegenover. Zou je de samenleving niet ook een beetje als een lichtelijk dementerende oudere kunnen zien? Een dementerende oudere die knorrend merkt dat hem steeds meer ontglipt met soms nog heldere momenten. In die eerste staat reageert hij boos en verongelijkt als hij niet meer begrijpt wat er om hem heen gebeurt. Dan deugd er niets van de samenleving en zet hij zich af tegen alles wat hem in zijn dementerende staat, niet bekend voorkomt.

Als hij iets meer meekrijgt, dan kijkt hij met jaloezie maar ook een klein beetje plezier naar die vrolijke en bezige jongeren die hem herinneren aan zijn eigen jeugd toen hij, om Van Os te parafraseren, ‘met zijn crossfiets door de rozentuin van de buurman ploegde’. Met jaloezie omdat de jeugd hem is ontglipt en met plezier als hij aan zijn eigen kattenkwaad denkt.

Is hij volkomen helder, dan begrijpt hij dat de tijden zijn veranderd, dat er plek moet zijn voor nieuwe mensen en nieuwe ideeën, dat hij langzaam plek moet maken en dat die ideeën niet van meer van hem zullen komen. Dan realiseert hij zich dat die verandering goed is. Dat de wereld constant verandert en dat je niet in het verleden, zijn verleden, kunt blijven hangen.

Een beetje zoals Waldorf en Statler?