Soms vraag ik me af hoe mensen het verzonnen krijgen. Die vraag stelde ik me bij een artikel van Sander Heithuis bij OneWorld. “Misandrie heeft dus niet per se negatieve gevolgen voor mannen zelf,” zo schrijft Heithuis. Even voor de mensen die het woord misandrie niet kennen. Misandrie is mannenhaat en is de tegenhanger van misogynie, vrouwenhaat. Heithuis redeneert op een wel zeer bijzondere manier.
Even de achtergrond. Heithuis reageert op mensen die een artikel van Ruby Sanders, ook bij OneWorld, vonden getuigen van mannenhaat en ‘manbashing’. Sanders hield er in haar artikel ook een bijzondere redenering op na. Volgens Sanders niest een man namelijk niet om door middel van een harde stoot lucht een prikkeling in zijn neus weg te blazen, maar gaat het bij niezen om mannelijke dominantie in de publieke ruimte. Om Sanders’ betoog in mijn woorden samen te vatten, als een man niest dan koloniseert hij ruimte ten koste van anderen en die anderen zijn dan vooral vrouwen. Nu is hard niezen niet iets typisch mannelijks. Dit even terzijde. Het gaat erom dat velen vonden dat Sanders betoog van mannenhaat getuigde.
In het artikel stelt Heithuis de vragen: “hoe ver mag je gaan in het beschuldigen van mannen met privileges? Is er een grens? En zo ja, waar ligt die grens dan?” Bijzonder is echter dat Heithuis geen antwoord geeft op die vraag. Nou ja geen antwoord, Heithuis komt tot de conclusie waarmee ik begon: mannenhaat heeft niet per se negatieve gevolgen voor mannen. ‘Dus haat er maar op los’ zo zou je eruit kunnen concluderen maar die conclusie trekt Heithuis niet. Nee, Heithuis verlegt de aandacht: “Misandrie heeft dus niet per se negatieve gevolgen voor mannen zelf, maar des te meer voor het gevecht tegen het patriarchale systeem.” Want: “Manbashen kan als gevolg hebben dat mannen zichzelf als slachtoffer zien en dat idee verspreiden bij een groot publiek in bijvoorbeeld theaterstukken of bestsellers.” En dan zijn ze verloren voor een gezamenlijke strijd tegen het patriarchaat en mannen zijn: “essentieel om de strijd tegen het patriarchaat, dat vrouwen onderdrukt, een succes te maken. En dat is precies waar het pijnpunt rondom misandrie ligt. Mannen zijn belangrijke bondgenoten in het feminisme, maar woede jegens mannen, puur omdat ze man zijn, zal ze niet tot dat bondgenootschap aanzetten.” Dus als je als feministische vrouw mannen haat schiet je in je eigen voet en voor de man heeft het niet per se negatieve gevolgen.
Maar beste Heithuis hoe moet het dan als die strijd tegen dat patriarchaat is gewonnen als mannen niet meer nodig zijn als bondgenoten? Is mannenhaat dan wel oké of wordt het dan schadelijk? Als het dan schadelijk wordt dan is het nogal een bijzonder ‘middel’ in een strijd. Ga je dan niet, om een parallel te leggen, al schietend met een mitrailleur de strijd aan tegen vuurwapens? Of blanken discriminerend de strijd tegen racisme?
Ik denk dat we niets gaan bereiken met een houding waarbij we medemensen zien als een middel voor ons eigen doel en niet als een wezen met intrinsieke waarde en eigen doelen. Een dergelijke manier van redeneren heeft negatieve gevolgen voor iedere mens. En: “in de pittige strijd van het feminisme tegen patriarchale machtsstructuren,” zo schrijft Heithuis of, en nu formuleer ik het op mijn manier, bij het werken aan samenleving waarin iedereen gelijkwaardig is, is elkaar haten precies wat we moeten voorkomen. Immers “wie zijn broeder haat, is in de duisternis en weet niet waar hij henengaat; want de duisternis heeft zijn ogen verblind. [1]”
Ballonnendoorprikker 