“Er zijn mensen die claimen dat de westerse levensvorm het allerbeste is wat er is. Maar om dat te doen gelden, hebben ze geweld nodig. De geschiedenis van het Westen is een lange geschiedenis van geweld tegen alles wat zich niet aan die orde van het Westen conformeerde. Indigenous people zijn uitgeroeid, omdat ze niet wilden leven zoals in het Westen.” Woorden van de socioloog Willem Schinkels bij De Correspondent. Nu behoor ik niet tot die mensen. Dat de geschiedenis van het Westen doordrenkt is van geweld, zal ik niet ontkennen. Dus ook niet dat er ‘indigenous people’ zijn uitgeroeid. Toch is er iets met de uitspraak van Schinkels.

De uitspraak wekt de suggestie dat het Westen daarin uniek is. Dat het Westen ‘patent’ heeft op geweld en het uitmoorden van diegenen die zich niet conformeren aan die orde. Laten we dat eens wat nader bekijken. Typ de meest gruwelijke oorlogen in en je komt bij de Top 10 Meest Gruwelijke Oorlogen. Dat moet dan een Westers lijstje worden. De eerste plek wijst al in die richting. Daar staat natuurlijk de Tweede Wereldoorlog op één met ruim 75 miljoen slachtoffers. Op twee een eerste aanwijzing dat geweld niet specifiek Westers is. Namelijk de Mongoolse invasie van China, India, het Midden-Oosten en Europa. Tussen de 30 en 40 miljoen doden. Daarbij moeten we ons realiseren dat de Aarde toen door zo’n 370 miljoen mensen op werd bewoond terwijl dat er in 1939 ruim anderhalf miljard waren. Op drie de Chinees Japanse oorlog die net aan de Tweede Wereldoorlog voorafging. Tussen de 20 en 30 miljoen doden. Met een ander dan een Westers perspectief, zou je deze oorlog bij de Tweede Wereldoorlog kunnen tellen. Op vier een rebellie in China midden negentiende eeuw. Op vijf de Eerste Wereldoorlog met 17 miljoen doden. Op 6, 7, 8, 9  Chinese oorlogen en opstanden. De lijst wordt afgesloten met op 10 de Chinese burgeroorlog. Geweld is niet iets specifiek Westers. 

Tot die conclusie komt Jonathan Holslag in zijn boek Vrede en Oorlog ook. “Een van de conclusies van dit boek is dat oorlog universeel is. Steeds weer hebben mogendheden beloofd dat hun opkomst de wereld ten goede zou komen, dat ze zouden afzien van agressie en dat ze stonden voor een rechtvaardige nieuwe orde. Steeds weer liep die belofte echter uit op een teleurstelling – ongeacht wanneer of waar die werd gedaan. Het Westen is daarbij niet agressiever te werk gegaan dan China, India of Afrika.”  Het Westen is alleen de laatste ‘mogendheid’ in een lange lijn en een ‘mogendheid’ die het op wereldschaal deed. Alhoewel de Mongolen in hun tijd met beperktere middelen ook al en heel eind kwamen.  

Volgens Holslag zijn vrede en oorlog een gevolg van het in elkaar grijpen van verschillende maar wel met elkaar samenhangende lagen. Hij onderscheidt er vijf. Als eerste macht. Macht heeft: “twee aspecten: de input, of kwaliteiten, en de output, of effectieve invloed. Die effectieve invloed kan zowel zacht als hard zijn, alles van subtiele aansporing tot gewelddadige onderwerping – waarbij diplomatie eenvoudigweg de kunst van het bemiddelen tussen binnenlandse belangen van eigen land en die van andere is.”  De tweede laag die Holslag onderscheidt is: “ de geschiedenis van de politieke organisatie. Gemeenschappen namen allerlei verschillende vormen aan: die van stad, stadstaat, natiestaat, multinationale unie of imperium, uiteenlopend van indirect handelsimperium tot direct territoriaal imperium. Ze werden ingericht als monarchie of republiek, dictatuur of democratie et cetera. En ze co-existeerden met andere invloedrijke actoren zoals religieuze groeperingen, internationale corporaties en zelfs piraten.” De derde laag betreft de geschiedenis: “de interactie tussen politieke entiteiten. Door de eeuwen heen zijn er keer op keer mensen opgestaan die verkondigden dat de aard van de internationale betrekkingen ten goede zou veranderen; de rivaliteit zou blijven bestaan, maar minder gewelddadig worden.”  De vierde laag: “de geschiedenis van de relatie tussen de mens en de planeet, met andere woorden: het belang van de natuur en veranderingen in het milieu. … Gedurende een groot deel van de geschiedenis was het een van de voornaamste taken van een monarch om bij de goden te pleiten voor gunstige weersomstandigheden. Klimaatverandering, voedselschaarste en volksverhuizingen die daardoor in gang werden gezet hebben zeker als sinds Egypte voor het eerst door de farao’s werd geregeerd sociale onrust en oorlog teweeggebracht.” Als laatste en vijfde: “het denken over de aard van de wereldpolitiek dat in de loop van de geschiedenis is veranderd. … Voor mensen die de internationale politiek bestuderen betekent dat: de voortdurende strijd tussen gemeenschappen en het ontbreken van duurzame kracht die kan bemiddelen in hun disputen of ze kan oplossen.”

Nee. geweld en moorden is niet iets typisch Westers. Net zoals ook het doden van mensen en groepen die ‘niet meewillen’ in de nieuwe orde niet typisch Westers is. Ook dat is eigen aan iedere mogendheid en kolonisator. Dat hebben diverse ‘indigenous people’ in het verleden aan den lijve ondervonden.