In de Volkskrant een interview met criminoloog en jurist Frederike Ambagtsheer. Volgens Ambagtsheer werkt het verbod op orgaanhandel niet. Als je een nier wilt kopen, dan heb je er bij wijze van spreken morgen eentje: “India, Pakistan en Egypte zijn populaire bestemmingen. Daar is een gebrekkige overheidscontrole en is het relatief makkelijk om op de zwarte markt een nier te kopen zonder dat je daarvoor wordt bestraft.” Ook vindt Ambagtsheer het: “nogal paternalistisch als je zegt: jij bent te arm, we laten jou je nier niet verkopen. Orgaanhandel is misschien immoreel, maar het is ook immoreel om mensen op de wachtlijst te laten sterven.” Bij het betoog van Ambagtsheer zijn wat vraagtekens te plaatsen.

Foto: Pixabay

De ene immoraliteit voorkomen door een andere te begaan? Is dat niet een bijzondere manier van redeneren voor een jurist? Om te voorkomen dat ik omkom van de honger, beroof ik de bakker? Dat wordt een mooie wereld.

Is orgaanhandel werkelijk niet te voorkomen? De ‘markt’ concentreert zich in landen met een gebrekkige controle. Laat dat niet juist zien dat overheidscontrole wel degelijk succesvol is? In landen met een goede controle is die markt er immers bijna niet. Zou het wellicht kunnen helpen als de succesvolle landen, deze ‘zwakke broeders’ helpen bij de bestrijding van orgaanhandel? Kinderarbeid is ook verboden. Een verbod dat ook niet overal even goed wordt gehandhaafd en toch komen we niet in de verleiding om het verbod hier dan maar te laten varen.

Dan de morele kwestie. Als eerste de arme die zijn nier verkoopt. Is het werkelijk paternalistisch om de arme te beschermen? Hoe vrij is die arme? Laten we het eens omdraaien, zou de miljonair zijn niet verkopen voor de prijs die de arme Indiër ontvangt? Is de verkoper werkelijk vrij of wordt hij wellicht door honger en ellende van hem en zijn familie gedreven? Neem de kinderarbeid weer, een achtjarig kind zal best wel wil gaan werken om zijn arme ouders te helpen. Is het niet paternalistisch om dit te verbieden, het is immers een vrije keuze, of niet?

Als laatste, een stervende ‘wachtlijstpatiënt’? Hij heeft een natuurlijke doch dodelijke aandoening en overleeft als er tijdig een passende nier is. Is die er niet, dan sterft hij. Het is pijnlijk en tragisch voor de persoon en zijn nabestaanden, maar is het ook immoreel? Hij sterft immers een gewone natuurlijke dood en is dat immoreel?