“Kolonialisme leeft door in het heden. Daarom is dekoloniseren belangrijk.” De titel van een artikel van Heleen Debeuckelaere bij De Correspondent. Debeuckelaere: “We staan niet meer achter kolonialisme. Waarom houden we nog vast aan de overblijfselen ervan?” Wat die overblijfselen zijn? Dat varieert: “Van straatnamen die koloniale massamoordenaars verheerlijken tot een jaarlijks blackface-festijn. …Het koloniale verleden is op allerlei manieren meer heden dan verleden. En het begrip ‘dekoloniseren’ kan helpen om daarmee om te gaan.” 

Volgens Debeuckelaere is dekoloniseren: “een politiek, sociaal, filosofisch, academisch en activistisch denkkader. En net zoals de verlichting is het een niet duidelijk omkaderde en gedefinieerde kennistheorie, maar meer een houding, een doel of een streven.” Een denkkader dat ons helpt: “door deze rare fase te navigeren, waarin het historische politieke project van kolonialisme pas deels voorbij is.” Een proces zonder einde aldus Debeuckelaere: “Dekolonisatie beschouw ik als een nooit afgewerkt proces.”  Als het koloniale verleden meer heden dan verleden is en we het moeten verwerken ‘dekoloniseren’ en als dat ‘dekoloniseren’ een ‘nooit afgewerkt proces’ is, blijven we dan niet voor eeuwig in het verleden leven? Zouden we ons niet beter op het heden kunnen richten en bekijken hoe we het heden met kennis van het verleden kunnen verbeteren zodat de toekomst er beter uitziet dan het heden en het verleden?

Wat zien we als we naar ons heden kijken met kennis van het verleden? Dan zien we dat er wereldwijd nog steeds koloniaal wordt gedacht. Dat kolonialisme niet iets van het verleden is en zeker niet iets waaraan alleen ‘het westen’ zich schuldig heeft gemaakt. Dat kolonialisme zo ongeveer gelijktijdig met de agrarische revolutie is ontstaan. En dan bedoel ik niet: “De toenemende toepassing van wetenschappelijke kennis na 1750 zou voor de landbouw grote gevolgen hebben. Vruchtwisseling maakte het bijvoorbeeld mogelijk het middeleeuwse drieslagstelsel te vervangen. Ook deden tot dan toe onbekende gewassen zoals de aardappel en maïs hun intrede. De invoering van de keerploeg maakte een betere grondbewerking mogelijk. Men ging zaaizaden selecteren voor de volgende oogst. Alleen de beste zaden werden gebruikt en zorgden zo voor een betere opbrengst. Een betere bemesting en vervanging van ossen door paarden als trekdieren hielpen ook bij het vergroten van de productie.” Deze Achttiende-eeuwse die je bij wikipedia aantreft als je zoekt op agrarische revolutie. Nee, de agrarische revolutie die vanaf ongeveer 12.000 jaar geleden ontstond in het stroomgebied van de Eufraat en de Tigris dat daarom bekend werd als Mesopotamië. De revolutie die Yuval Noah Harari de grootste zwendel van de mensheid noemt. Zwendel omdat: “Het buiten kijf staat dat de agrarische revolutie de beschikbare hoeveelheid voedsel voor de mensheid vergrootte, maar al dat extra eten vertaalde zich niet in een beter voedingspatroon of meer vrije tijd. Integendeel het vertaalde zich in bevolkingsexplosies en verwende elites. De gemiddelde boer werkte harder dan de gemiddelde verzamelaar en kreeg daar ook nog eens slechtere voeding voor terug.”

Die revolutie zorgde ervoor dat onze verre voorouders zich gingen vestigen op een vaste plek. Dat zij die plek hun eigendom gingen noemen en er hekken omheen zetten. Hieruit ontstonden steden met muren als omheining om de vijand buiten te houden en de elite binnen de muren aan de macht. Vanuit die ommuurde steden probeerde deze elite de omgeving van de stad te overheersen en andere steden te domineren. Precies die activiteit die ‘het Westen’ eeuwen later op wereldschaal ondernam en alle andere machtige rijken en gebieden in tussenliggende periode.

Als we naar het heden kijken dan zien we nog steeds hetzelfde patroon. De machtigen proberen de minder machtigen te domineren en te overheersen. Ze bepalen de regels zo dat die in hun voordeel zijn. Als we vandaag de dag kijken naar het gebied waar het allemaal begon, het stroomgebied van de Eufraat en de Tigris, dan is dat precies het gebied waar een typisch koloniaal conflict wordt uitgevochten door ‘The Powers that Be’ van tegenwoordig. Als we kijken naar het Chinese Belt and Road initiative of aansluitend bij het verleden ‘de nieuwe zijderoute’ zien we dan niet gewoon een vorm van kolonialisme? Als we kijken naar de het Europese ‘opvang in de regio’ beleid kijkt, zien we dan niet ook gewoon een vorm van ‘kolonialisme’? 

Staan ‘we’ dan werkelijk niet meer achter kolonialisme of zijn ‘we’ er blind voor? Blind omdat ‘kolonialisme inderdaad meer ‘heden’ dan ‘verleden’ is maar dan op een andere manier dan Debeuckelaere bedoelt? Blind omdat ‘we’ door die preoccupatie met het kolonialisme van het verleden, het hedendaagse kolonialisme niet zien? Blind omdat ‘we’ zo in het verleden blijven leven?