De 25^e september veranderde er weer wat in de ‘coronaregels’ en dat was voor velen weer aanleiding om van zich te laten horen en de maatregelen te bekritiseren. Zo bereikte mij een video van Richard van Leth. Hij stelt zich de volgende vragen: “Zou er wel een pandemie zijn geweest als onze immuunsystemen optimaal zouden werken? Wat als onze overheid een gezonde leefstijl zou faciliteren met als gevolg een sterke immuunrespons? Want is het virus het probleem of het terrein waar het virus kan toeslaan? Is het probleem niet een verzwakt immuunsysteem waardoor het virus kan toeslaan?” Interessante vragen die hem tot het antwoord leiden dat gezond leven alle problemen oplost. Van Leth vraagt terecht aandacht voor een gezonde leefstijl want een gezonde leefstijl kan veel ellende voorkomen. Maar na het horen van zijn hele lezing was mijn eerste reactie, om Theo Maassen in zijn voorstelling ´Met alle Respect’ te citeren: “Inconsequent. Weg!” Maar dat is een verkeerde reactie. Daarom naar de inhoud om in te gaan op wat er knaagt aan Van Leths betoog.

Het begint te knagen met zijn uitspraak: “Vaccineren doe je vooral voor jezelf.” Dit is een persoonlijke opvatting van Van Leth, die niets zegt over de intenties van mensen die zich hebben laten vaccineren. Vaccinatie vergroot de kans dat ik verschoond blijf van besmetting en als ik besmet raak, dan verkleint het de kans op ernstige ziekte. Ik heb dit gedaan ondanks mijn jarenlange ervaring dat ik zelden door een griepvirus of iets dergelijks wordt getroffen en een redelijk gezonde leefstijl heb. Daaruit leid ik af, maar ik kan ernaast zitten, dat mijn immuunrespons goed is. De belangrijkste reden waarom ik me heb laten vaccineren is om kwetsbare mensen hun leven terug te geven en de druk op onze gezondheidszorg te verminderen. Om de verspreiding van het virus in te dammen. Het zou zomaar kunnen dat ik hierin niet de enige ben. Met die uitspraak wekt hij de suggestie dat mensen die zich laten vaccineren vooral aan zichzelf denken. Maar is het niet eerder omgekeerd en geldt, ten minste voor een flink deel van de niet-gevaccineerde mensen, dat je niet vaccineren voor jezelf doet?

Het knaagt wat meer als hij beweert dat het: “grote flauwekul (is) om te suggereren dat de huidige groep ongevaccineerden, een groep van 1,8 miljoen mensen, een gevaar voor de zorg zijn of op de IC kunnen belanden.” Dit omdat: “De meeste ongevaccineerden (…) al natuurlijke immuniteit,” hebben. Van Leth doet hier een aanname die hij niet hard kan maken. Tenzij hij al die 1,8 miljoen mensen kent, op de hoogte is van hun gezondheidssituatie in het algemeen en hun immuniteit tegen Covid 19 in het bijzonder. Ik vrees echter dat dit niet het geval is. Sterker nog, de situatie laat zien dat meer dan 80% van de mensen die met een Covid 19 besmetting in het ziekenhuis en op de IC belanden niet gevaccineerd zijn. Daarmee wordt zijn bewering dat die 1,8 miljoen niet op de IC kunnen belanden, door de feiten gelogenstraft.

Het wordt bijzonder als hij beweert dat mensen met een sterke immuunrespons veilig zijn voor de anderen en geen beroep doen op de zorg. Hij lijkt te beweren dat zij niet ziek kunnen worden en een ziekte niet zouden kunnen verspreiden. Een sterke immuunrespons geeft je normaal een goede uitgangspositie als je wordt getroffen door een infectieziekte. Het is echter geen garantie dat je van de ziekte verstoken blijft en dat je ze niet kunt verspreiden. Zo ken ik genoeg mensen die, net als ik, van zichzelf zeggen dat ze gezond leven en een goed immuunsysteem hebben, maar toch flink ziek werden van een Covid 19 besmetting. Bovendien lijkt een gebeurtenis uit het verleden erop te wijzen dat een sterk immuunsysteem ook tot de dood kan leiden. De Spaanse griep trof namelijk vooral de groepen met een sterk immuunsysteem, mensen tussen de 20 en 40 jaar. Dit terwijl normaal onder kinderen en ouderen de meeste slachtoffers te betreuren zijn. Onderzoek naar dit virus bracht naar voren dat juist dat sterke immuunsysteem de reden was voor de hoge sterfte onder de 20 tot 40 jarigen. Het immuunsysteem zou te sterk hebben gereageerd op de infectie wat tot het overlijden van de patiënt leidde. Een verklaring die ook wordt gegeven voor de ernstige ziekte van op het oog en bij nadere bestudering gezonde Covid 19 patiënten. Of en zo ja hoe je immuunsysteem reageert op een nieuw virus is tevoren niet te zeggen.

Het wordt heel apart als hij oorzaak en gevolg verwisselt. “We zijn als mensheid de laatste eeuw door onnatuurlijk leven zo verzwakt dat infectieziekten weer harder dan ooit kunnen toeslaan,” concludeert hij. “Voor 1900 waren infectieziekten de belangrijkste doodsoorzaak. Na 1900 zijn leefstijlziekten de belangrijkste doodsoorzaak geworden. We worden letterlijk ziek van hoe we ons gedragen.” Want: “Vandaag sterven er 123 mensen aan kanker en 102 mensen aan hart- en vaatziekten.’… Ook krijgen vandaag 147 mensen de diagnose diabetes mellitus type 2,” en dat zijn er veel meer dan vroeger. Ja, de leefstijl, ‘hoe we ons gedragen’, kan ons ziek maken of vatbaarder voor ziekten. Dat is echter niet de reden dat die ‘leefstijlziekten’ tegenwoordig de dominante doodsoorzaak zijn. Dat we sterven aan die ziekten is juist een gevolg van het terugdringen van infectieziekten als doodsoorzaak nummer één. Die hebben we teruggedrongen door meer aandacht voor hygiëne (handen wassen), de aanleg van riolering en de komst van de auto. De auto? Ja, de auto want die verdreef het paard en met het paard de mest uit het straatbeeld. Vervolgens zorgde de uitvinding van penicilline voor een middel om een opgelopen infectie succesvol te bestrijden. De laatste stap in de strijd tegen infectieziekten werd gezet via het rijksvaccinatieprogramma waarmee de bof, mazelen, polio, rode hond en andere ziekten geen slachtoffers meer eisten. Nou ja, bijna geen want zo af en toe wordt met name de Biblebelt getroffen door mazelen. Een risico dat groter wordt als meer ouders hun kinderen niet laten vaccineren. En ja, ieder mens sterft uiteindelijk en omdat we de infectieziekten redelijk onder de knie hebben, sterven mensen veel meer aan ander zaken zoals kanker en hart- en vaatziekten. Dus niet omdat onze leefstijl de laatste eeuw zo ongezond is geworden. Mochten we ooit die ziekten kunnen genezen, dan zullen er weer andere stervensoorzaken dominant worden.

Dan kom ik bij de ethische vraag die Van Lith stelt: “waarom worden er vandaag dan nog sigaretten verkocht?” Een vraag die hij stelt omdat er “afgelopen maand meer mensen gestorven zijn aan langkanker dan door corona.” Hij stelt eigenlijk de vraag waarom alle energie op corona is gericht terwijl er meer mensen sterven aan iets anders. Van Lith vergelijkt appels met peren. Dat er veel mensen sterven aan longkanker en dat roken een belangrijke oorzaak hiervan is, rechtvaardigt geen overheidsingrijpen. Sigaretten worden verkocht omdat roken een vrije keuze is van mensen. Een vrije keuze die, als ze ervoor zorgen dat anderen niet meeroken, alleen schadelijk is voor hen zelf. Sterfte is niet de reden dat de overheid ingrijpt. Niet bij corona en ook niet bij roken. Als de overheid sterfte wil voorkomen dan moet ze het leven bestrijden voordat het ontstaat. Immers wat er niet is kan ook niet sterven. Longkanker is niet besmettelijk en dat is Covid 19 wel. En juist de schade die je ongewild aan anderen kunt toebrengen, rechtvaardigt overheidsingrijpen. Ingrijpen ter bescherming van die ander is iets wat de overheid ook bij een normale griep doet door kwetsbare groepen een vaccinatie aan te bieden. Ingrijpen ter bescherming van de ander is ook op het gebied van roken gebeurd door het verbod op roken in openbare gebouwen en de openbare ruimte.

Het wordt echt hemeltergend als Van Leth beweert dat: “De leiders -zowel van Europa als in de wereld (…) van ons een QR-code (willen) maken.”  En dat: “het registreren van gevaccineerden en het coronabewijs als toegangsbewijs(…) een hellend vlak (is) naar het normaliseren van het vragen naar je medische status.” Iets wat we, en dat ben ik met Van Leth eens, niet moeten willen. Nu zie ik, behalve in China en bij wellicht enkele grote Amerikaanse tech-bedrijven, geen bewijzen van leiders die zoiets willen. Het wordt echter hemeltergend, onbegrijpelijk en niet logisch als Van Leth vervolgens een pleidooi houdt voor een ‘QR-code’ in de vorm van een ‘gezondheidspaspoort’. “Niet om mensen uit te sluiten, maar om als maatschappij beter zicht te krijgen op mensen die ondersteuning en begeleiding nodig hebben bij het versterken van hun metabole gezondheid.” Dus een paspoort waarmee de overheid kan zien of ik voldoende beweeg en gezond eet en als de overheid vindt dat dit niet het geval is dan gaat ze mij ‘begeleiden en ondersteunen’. Maar wat als ik dat dan niet wil? Wat als ik blijf roken, wat ik trouwens niet doe? Oh ja, dan kan dat paspoort worden gebruikt om mijn ziektekostenpremie te verhogen of me uiteindelijk wellicht een medische behandeling te weigeren want dat is een mogelijke uitkomst bij het verder hellende vlak dat Van Leth op wil. Het hellende vlak dat uiteindelijk kan leiden tot een ‘gezondheidsdictatuur’, de knol die Van Lith ons voor citroen wil verkopen. Een knol die veel verder gaat dat de huidige corona QR-code want die geeft alleen maar informatie over je vaccinatie, negatieve test of gezondverklaring na een besmetting met Covid 19.