De reactie van Patty D. Gomes op een brief van Tom van Schendel in de Volkskrant is een mooie illustratie van het verheffen van een eigen mening, opvatting of theorie tot onomstreden waarheid. Van Schendel vroeg zich in een reactie op het interview met Anoucha Zhume en eerder met Gloria Wekker af of: “beide dames nu echt denken dat zwart en wit, en alle kleuren daartussenin, werkelijk tot elkaar komen als gevolg van dit soort vreugdeloos, vingerwijzend proza?” Van Schendel pleit voor wat lichtvoetigheid “waarbij je niet het gevoel moet krijgen dat je je op glad ijs begeeft.”
illustratie: www.phd-24.de
Zijn gevoel heeft hem toch in de steek gelaten, want volgens Gomes staat hij op dat glad ijs. Sterker nog, hij is in een wak gereden. Van Schendels reactie is volgens Gomes: “een mooie illustratie van whiteness en white fragility. Van Schendel laat zien dat het in de anti-racismestrijd nog steeds aan zelfinzicht schort bij de meeste goedwillende witten.” Bijzondere termen Witheid en Witte fragiliteit en vooral een bijzondere redenering. Kritiek leveren op de theorie van onder andere Wekker en Zhume wordt door hen uitgelegd als een bevestiging van hun gelijk. Kritiek op hun theorie op het slavernijverleden en alle ellende daarvan in de huidige samenleving, is niet mogelijk. Dan geef je blijk van ‘witheid’ en ‘witte fragiliteit’ en laat die ‘witheid’ en ‘witte fragiliteit’ nu juist het gelijk van hun theorie bewijzen. Als ‘witte’ mag je alleen meepraten als je hun theorie, hun waarheid, onderschrijft, kritiek is onmogelijk.
In haar ijver om Van Schendel af te serveren, mist Gomes de kern van diens boodschap. Die zit verpakt in de vraag: “Maar zouden beide dames nu echt denken dat zwart en wit, en alle kleuren daartussenin, werkelijk tot elkaar komen als gevolg van dit soort vreugdeloos, vingerwijzend proza?” Het vingerwijzende proza dat zwart goed, en wit fout was in de ‘slavernij-oorlog’. Als historica zou Gomes moeten weten dat de werkelijkheid vooral grijstonen bevat. Dat mensen die via El Mina als slaaf werden ingescheept naar Amerika ook door hun kleurgenoten tot slaaf werden gemaakt en verhandeld. Dat slavernij een veelkoppig monster was en is met alle kleuren als dader en slachtoffer.
Belangrijker, is het bestrijden van hedendaagse vormen van slavernij en discriminatie niet aan alle kleuren? Zou ‘vingerwijzen’ en het centraal stellen van de eigen waarheid hierbij helpen? Zou het: “Cynisch en afkeurend doen over het Ieder1-initiatief van Nasrdin Dchar,” het afserveren van Van Schendel en anderen die de ‘witheidtheorie’ niet aanhangen, daarbij helpen? Zou zo’n houding bijdragen aan het ‘tot elkaar komen’?
Ballonnendoorprikker 
Ik vind multi-cultureel denken en het debat erover een verarming. En het is tijdverspilling.
Reactie op VK-brief van Patty D. Gomes. Tommy Wieringa heeft in Dit zijn de namen al gezegd dat je de ander altijd tekort doet als je je cultuur gaat omschrijven. Je verzandt in discussies wiens cultuur beter is. Bekijk het zo: er zijn 16 à 17 miljoen culturen in Nederland. Leefstijlen eigenlijk. Een mens kan zich bij allerlei verschillende groepen thuis voelen, leerde ik al op de Sociale Academie.
Het hele debat over iemands cultuur en/of identiteit en de gekozen oplossing van diversiteitsbeleid bewijst dat in dat debat alleen maar slachtoffers vallen. Vooroordelen verdwijnen niet, nee zij nemen juist toe. De generalisaties vieren hoogtij. Mensen worden –terecht- boos als ze in een hokje worden gestopt. Ik weiger als wit te worden aangesproken, net zoals anderen niet als zwart willen worden aangesproken. Ik weiger me schuldig te voelen voor het slavernijverleden.
Ik ben het helemaal eens met de column van Elma Drayer over het giffabriekje van de identiteitspolitiek. Ik pleit al jaren voor een beleid van kleurenblindheid. Want dat doet pas recht aan elk mens ongeacht huidskleur of afkomst. Er is geen enkele reden om te menen dat in een beroep de identiteit of cultuur een rol speelt. Chirurgen moeten opereren, tramconducteurs moeten controleren, rechters moeten recht spreken, onderwijzers moeten onderwijzen, wetenschappers moeten onderzoek doen, politiemensen moeten overtredingen aanpakken. Toen ik maatschappelijk werker was, jaren ’70 speelde je cultuur of afkomst ook geen rol. En wat betreft de politieke kleur van mijn collega’s: die heeft alleen maar geleid tot het wegkijken bij problemen bij migranten (huiselijk geweld, taalachterstand, niet integreren).
Er wordt hier te veel gedaan alsof we in Amerika leven, met dezelfde rassenrellen. Ik woonde van 1968-1969 in de VS en heb nergens discriminatie van gekleurde mensen ervaren. Niet op school, niet in de kerk, niet in de buurt, niet op het werk (de Airbase.)
Ik ben van mening dat het in Europa vaak de ‘zwarte’ mensen zelf zijn die zich afscheiden van de rest, net als de moslim-immigranten doen. Ik wijs de ‘eigen stem’ van de migrant af. Een migrant is toch een mens net als wij, of niet soms? Blijkbaar in hun eigen ogen niet! Ze willen eigen rechten. Tja. Dat valt natuurlijk verkeerd bij populisten. Die gaan hun hakken in het zand zetten en de polarisatie opvoeren. Nou, bedankt immigrant, dat je de maatschappij zo veranderd hebt! Was maar mee komen doen, gewoon, met één van die duizenden organisaties op het gebied van gezondheid, milieu, natuur, beeldende kunst, sport, waar vrijwilligers hun bijdrage aan leveren. Was maar mee komen helpen de wereld mooi te houden. Had maar niet al je energie in je eigen ‘broeders’ gestoken. Had je maar niks aan getrokken van mensen die je een verrader of kaaskop noemen.
LikeLike
Beste Trudy van der Hoop,
Inderdaad stopt het ‘culturendebat’ mensen in hokjes waar ze niet in horen en zich tegen gaan verzetten. Dat is het proces waar we midden in zitten. Het denken in wit en zwart is in mijn ogen zeer slecht voor de samenleving als geheel. Dat leidt tot statistieken en gegevens over groepen op basis waarvan ‘algemene uitspraken’ worden gedaan die ‘statistisch’ wel kloppen maar niets zegge over individuele mensen. Die mensen krijgen er echter wel last van omdat ze op basis van die ‘algemene uitspraken’ worden benaderd en aangesproken. Daarom ben ik het ook niet helemaal met je eens dat het vaak ‘zwarte mensen’ en moslim-immigranten zelf zijn die zich afscheiden. Dat is maar één kant van de medaille, de andere zijn de ‘witte mensen’ die handelen op basis van die algemene uitspraken.
Het ‘witheid- en witte fragiliteitsdenken’ is een spiegel daarvan. Beide kanten van de medaille moeten aan de kaak worden gesteld en worden gewezen op hun schadelijke kanten. Dat beoog ik met mijn artikelen.
Bedankt voor je uitgebreide reactie.
LikeLike
Pingback: ‘Kennisleer van onwetendheid’ – Ballonnendoorprikker