“Vermoeiend? Zeker. Maar ergens is het ook wel weer vermakelijk.” Zo betitelt Michael van der Galien het betoog dat David Attenborough hield voor de VN-klimaattop in Polen. Hoe Van der Galien tot die conclusie komt? Attenborough waarschuwde dat klimaatverandering kan leiden tot instorting van de beschaving, wellicht het uitsterven van een groot deel van onze natuurlijke wereld en betitelde de klimaatverandering tot de grootste bedreiging in duizenden jaren. Dat is tegen het zere been van Van der Galien: ” Jawel, een warmer klimaat betekent het einde van ons allemaal! We gaan dood jongens! Of onze cultuur tenminste…. Jawel, dit gaat een grotere ramp worden dan de twee wereldoorlogen die we overleefd hebben. De pest — waardoor in de Middeleeuwen zo’n 30 miljoen tot 50 miljoen mensen omkwamen, wat toen natuurlijk een enorm hoog percentage was van de hele mensheid — was er niets bij”  

Wat, tot nu toe de grootste bedreiging voor de mensheid  was, is arbitrair. Inderdaad vielen er vele doden en werd er veel verwoest tijdens de beide wereldoorlogen. In een toptien lijstje van conflicten met de meeste slachtoffers, neemt de eerste, met 17 miljoen doden, de vierde plek in en de tweede, met 75 miljoen, de eerste plek.  Bekijk je het als percentage van het aantal aardbewoners, dan vielen die beide oorlogen best wel mee. Tijdens de inval van de Mongolen, die tussen de 30 en 40 miljoen levens kostte, woonden er nog nog geen half miljard mensen op deze aardkloot. Of neem de rebellie in China tijdens de heerschappij van Wang Mang zo aan het begin van onze jaartelling; 10 miljoen doden op een wereldbevolking van zo’n 170 miljoen. De inval van de Mongolen en die rebellie betekende wel het einde van beschavingen en culturen.

Het klimaat verandert wel vaker, ook zonder echt ingrijpen van mensen. Echter wel met gevolgen voor die mensen en zeker voor beschavingen en culturen. Zo ook aan het begin van het eerste millennium voor onze jaartelling. Hierdoor raakten mensen op drift, dat leidde tot veel conflicten en betekende het einde van rijken en culturen. Of neem het grootste antieke rijk, het Romeinse. Dat kwam aan zijn einde door wat we nu de grote volksverhuizing noemen. Steppenvolken uit het diepe binnenland van Azië raakten op drift omdat de verandering van het klimaat hun leefgebied aantastte. Dit zorgde voor een cascade van volkeren op drift en dreef  de Hunnen het Romeinse rijk binnen. Dit betekende uiteindelijk het einde van dit rijk en de Romeinse beschaving. Europa belandde hierdoor in de ‘donkere’ Middeleeuwen. 

Een klimaatverandering. En ja, de mens overleefde. Veel mensen en de Romeinse beschaving niet. Ten tijden van die klimaatveranderingen, woonden er nog weinig mensen en toch vielen er vele doden. Hoe zal dat zijn als de ‘Hunnen’ nu op drift raken? Zou Van der Galien het dan nog steeds ‘vermoeiend maar ergens ook weer vermakelijk’ vinden?