‘Een sterfgeval is een tragedie, honderd sterfgevallen is een statistiek’ Een uitspraak die wordt toegedicht aan Sovjetdictator Jozef Stalin. Een uitspraak die ook van toepassing is of lijkt op de manier waarop er naar het vluchtelingenprobleem wordt gekeken. Alleen al door het woord ‘vluchtelingenprobleem’ wordt het een statistisch gebeuren. Zoals een andere beroemde uitspraak waarvan niet duidelijk is wie er het ‘copyright’ op heeft, zijn er: ‘three kinds of lies: lies, damned lies, and statistics.’ Een uitspraak die in het debat over het vluchtelingenprobleem weer wordt bevestigd.

Foto: Wikimedia Commons

“In de binnenzak van zijn jasje zit een stukje baksteen verwikkeld in twee lagen plastiek. Dat was het enige wat hij kon vastpakken nadat zijn huis in elkaar stortte alsof het uit zand gebouwd was. Zo verschroeiend was de kracht van de bommen. Voor de puinhoop zaten zijn vrouw en kinderen te wenen, maar hij had zoveel pijn dat hij niet kon wenen.” de eerste alinea van een column van Bleri Lleshi op de Belgische site MO.be. “Je bent een mens,” is de titel van de column waarin Lleshi de wereld beschrijft door de ogen van een vluchteling. Aan die column is niets toe te voegen. Niets toe te voegen, maar wel bij aan te vullen. Dat aanvullen doet Sipan Morad in een filmpje op Youtube.

Een column en een filmpje die de vluchtelingenproblematiek terugbrengen tot de kern: het leed van mensen. Mensen die huis en haard hebben moeten verlaten omdat ze hun leven niet meer zeker zijn. Omdat huis, haard en stad er niet meer zijn. Als het grote vluchtelingenprobleem wordt teruggebracht tot het levens verhaal van Sipan dan is de eerste reflex van bijna iedereen om de jongeman te helpen. Zijn het er duizenden, dan wordt het een ander verhaal. Dan raakt het onze gevoelens. Ten minste die van het overgrote deel van ons. Alleen delven die duizenden individuele verhalen vol leed, het onderspit tegen de derde soort leugen, de statistiek.

Aan Stalin die ik eerder aanhaalde wordt ook de volgende uitspraak toegedicht: ‘Vermoord één man en je bent een moordenaar, vermoord er een heleboel en je bent een held.’ Een uitspraak die ook van toepassing is op het vluchtelingendebat. Immers worden de politici die het strengste zijn, die er alles aan doen om vluchtelingen te weren en zo wellicht bijdragen aan de dood van velen, niet als hedendaagse ‘Stalins’ vereerd? En worden de mensen die vluchtelingen uit zee vissen en redden van de verdrinkingsdood daarentegen niet als criminelen weggezet?